بیشتر انواع گل و گیاه آپارتمانی و خانگی تا سال های سال در همان گلدانی که هستند، بدون نیاز به عوض کردن گلدان یا خاک آن، دوام می آورند؛ اما بالاخره ریشه ها به قدری رشد می کنند و فضا اشغال می کنند که به مرور شاهد «درهم پیچیدگی ریشه» خواهیم بود. در این هنگام برای نجات گیاه باید گلدان و خاک آن را عوض کرد و گیاه را به محفظه بزرگ تری منتقل کرد. می خواهید بدانید دقیقا چطور باید این کار را انجام داد تا به گیاه آسیبی نرسد و شادابی اش حفظ شود؟ در ادامه مطلب حاضر همراه ما باشید تا پاسخ این سؤال را بیابید.
چه زمانی گلدان گیاه باید تعویض شود؟
- زمانی که گیاه بزرگ تر از گلدان خود به نظر می رسد و ارتفاع آن مناسب گلدانش نیست .
- ریشه ها در حال رشد کردن و بیرون زدن از منفذ زهکشی گلدان هستند.
- آب به گیاه روی گلدان می ماند و به داخل جذب نمی شود.
- خاک خشک می شود و حالت تجزیه ای پیدا می کند.
- چند سال است که گلدان را تعویض نکرده اید.
- ریختن برگ گیاه در صورتی که شرایط آب و هوا و نور مناسب است.
گاهی اوقات نیز می توانید برای جا باز کردن برای گیاه و گل دادن آن و یا تغییر دکور، گلدان را عوض کنید.
لوازم مورد نیاز برای تعویض گلدان گیاهان آپارتمانی و باغچه ای
- گلدان جدید : گلدان جدید شما حتما باید بزرگ تر باشد و منفذ زهکشی داشته باشد.
- ماده متخلخل : برای پوشش دادن منافذ زهکشی در گلدان جدید، باید از این مواد استفاده کنید.
- بیلچه باغبانی : این بیلچه ها شبیه به یک خاک انداز کوچک است و می توان برای در آوردن گیاه از گلدان از آن استفاده کرد.
- دستکش :البته که این مورد ضروری نیست، اما این دستکش باعث می شود که آلودگی به زیر ناخن های شما منتقل نشود.
- قیچی ها و چاقوی تیز : ممکن است به قطع ریشه های اضافه نیاز داشته باشید، بنابراین حتما باید چاقو یا قیچی تیز داشته باشید.
- قوطی آب : این مورد هم ضروری نست اما آب دادن به گیاه را در حین کار آسان تر می کند.
مراحل و روش تعویض خاک گلدان
علاوه بر انتخاب فصل و زمان مناسب، برای اینکه به گل و گیاه خود فشار اضافی و هیچ گونه آسیبی وارد کنید، تعویض خاک گلدان را بعد از انتخاب بهترین زمان و فصل باید بر اساس یک سری مرحله مشخص صورت دهید.
مرحله اول؛ آماده کردن گلدان
اگر نیاز به یک گلدان جدید است، پس گلدان بزرگ تری را انتخاب کنید. از وجود مسیر زهکشی و سوراخ در کف گلدان اطمینان حاصل کنید. این سوراخ بهتر است که دارای یک پوشش توری شکل باشد تا از هدر رفت خاک جلوگیری شود. از نظر اندازه هم گلدان جدید نباید خیلی بزرگ تر از گلدان قدیمی باشد. بزرگی از نظر عرض و ارتفاع در اندازه ۵ سانتی متر کفایت می کند.
مرحله دوم؛ آماده کردن خاک مناسب
خاک مناسب را باید بسته به نوع گل و گیاه انتخاب کنید. خاک گل های آپارتمانی، درختچه ها و انواع کاکتوس هر یک باید ویژگی های خاص خود را داشته باشد. بعد از انتخاب کردن خاک، قاعدتاً ریشه های گیاه مورد نظر نباید به کف گلدان بچسبد، پس چند سانتی متر ابتدایی کف گلدان را از خاک پر کنید.
مرحله سوم؛ خارج کردن گیاه از گلدان قدیمی
نکته مهم در خارج کردن گل از گلدان قدیمی خود، احتیاط به منظور آسیب وارد نکردن به ریشه ها و خود گیاه است. گلدان را به پهلو به یک طرف بخوابانید. پارچه لایه دار نرمی روی گلدان پهن نموده در حالی که با یک دست گیاه را محکم نگاه داشته اید با دست دیگر ضرباتی از روی پارچه به لبه گلدان بزنید تا خاک از گلدان جدا شود. سپس این عمل را برای طرف دیگر نیز تکرار کنید و گیاه را با خاک از گلدان بیرون آورید.
مرحله چهارم؛ قرار دادن گیاه در گلدان جدید
گل یا گیاه را باید با احتیاط و با دقت در گلدان جدید قرار دهید. گیاه را در وسط گلدان تثبیت کنید. در حالی که گیاه را با دست ثابت نگه داشته اید، خاک از قبل آماده شده را کم کم اضافه می کنیم. تا پنهان شدن ریشه ها، خاک اضافه خواهیم کرد. سعی کنید خاک به صورت طبیعی جای خود را بگیرد. صرفاً چند تکان کوچک کفایت می کند. خاک نباید زیاد فشرده شود تا زهکشی آب خوب صورت گیرد. سطح خاک گلدان را صاف نموده و با انگشتان دست آن را سفت نمایید و آبیاری مفصلی انجام دهید به طوری که آب از زهکش زیر گلدان خارج شود.
مرحله پنجم؛ کود
برای اینکه شرایط را برای رشد هر چه بهتر گل و گیاه مورد نظر فراهمی کنیم، استفاده از کود مخصوص گزینه خوبی است. مقداری از کود را روی خاک گلدان پخش کنید. در کود دادن زیاده روی نکنید. کود مخصوص گل و گیاه خود را می توانید با مشورت گل فروشی ها انتخاب کنید.
بهترین فصل تعویض خاک گلدان
زمان و فصل مناسب تعویض خاک گلدان به مؤلفه های زیادی مانند نوع گل و گیاه و میزان رشد آن بستگی دارد. انواعی از گل ها و گیاهان که به صورت بذر کاشته می شوند، در مراحل اولیه خود رشد زیادی دارند و باید هر چند وقت یک بار آن ها را به گلدانی بزرگ تر انتقال داد. شاید هر ماه یک بار نیاز به تعویض گلدان باشد. فرآیند تعویض گلدان تا زمان بالغ شدن کامل گیاه و کاشت آن در گلدان اصلی ادامه پیدا خواهد کرد.
گیاهان دائمی و چندساله عمدتاً رشد بسیار آهسته تری دارند. نه هر سال، بلکه چند سال یک بار نیاز به تعویض خاک گلدان پیدا خواهند کرد. در مورد این نوع از گیاهان باید بهترین زمان و فصل را مشخص کرد. در مورد این نوع از گیاهان مهم این است که زمان و فصلی را انتخاب کنیم که رشد آن ها کند نشده است و از طرفی هم به رشد کامل خود نرسیده اند.
به عبارتی در مورد گیاهان چندساله، بهترین فصل برای تعویض خاک گلدان، مدتی قبل یا بعد از گلدهی است؛ بنابراین، خاک گلدان گیاهان چند ساله را که در فصل بهار گل می دهند را باید در فصل پاییز و خاک گلدان گیاهان و گل های همیشه سبز را نیز باید در فصل بهار و پاییز تعویض کرد.
از طرفی هم نباید فراموش کرد، گیاه بعد از تعویض خاک گلدان به نور زیادی برای بهبود خود نیاز پیدا خواهد کرد. در مورد گیاهان آپارتمانی، خاگ گلدان را باید در فصل و زمانی تعویض شود که بیشترین میزان نور خورشید در دسترس گیاه قرار خواهد گرفت. طولانی شدن روز در اواخر فصل بهار و تابستان، شرایط مناسبی را برای دریافت حداکثر نور و گرما فراهم می کند. از این رو اواخر فصل بهار و تابستان زمان بسیار مناسبی برای تعویض خاک گلدان گیاهان و گل های آپارتمانی است.
نکات مهم در تعویض خاک گلدان
- هنگامی که گیاهی را از گلدانی به گلدان بزرگ تر انتقال دادید حداقل تا شش ماه نباید مجدداً گلدان را به هر دلیلی تعویض کنید.
- اگر از گلدان کهنه و قدیمی استفاده می کنید، قبل از جابجایی گیاه، رسوبات قبلی آن را پاک کنید و در صورت استفاده از گلدان نو، آن را برای مدتی غرق آب کنید تا بدنه آن اشباع از آب شود.
- وقتی که گیاه را در گلدان جدید قرار می دهید دقت کنید که خاک درون گلدان از لبه آن حدود ۲ تا ۳ سانتی متر پایین تر باشد.
- برای جلوگیری از مسدود شدن سوراخ انتهایی گلدان بر اثر حرکت خاک به دلیل جریان آب، سطح سنگ ریزه یا گلدان شکسته ها را با مقداری پوشال یا شلتوک برنج بپوشانید تا راه خروج آب باز بماند.
- یک روز قبل از جابه جایی گلدان دارای گیاه را از آب اشباع کنید.
- پس از تعویض گلدان، به دلیل وارد شدن شوک به گیاه، شاید برای مدت کوتاهی پژمرده شود. این حالت موقتی است و نیازی به نگرانی نیست.
- اکثر گیاهان آپارتمانی به نور مستقیم خورشید نیازی ندارند و تنها قرار دادن آن ها در یک محیط نورگیر کفایت می کند.
نحوه مراقبت از گل و گیاه در فصل پاییز
