شرکت نایک یک شرکت چندملیتی است که به طراحی، توسعه، تولید و بازاریابی جهانی و فروش کفش، پوشاک، تجهیزات، لوازم و خدمات مشغول است. این شرکت شعبی در بیورتون، اورگون، و منطقه ی شهری پورتلند دارد. این شرکت یکی از بزرگ ترین عرضه کنندگان کفش و پوشاک ورزشی و تولیدکننده ی عمده ی تجهیزات ورزشی است و در سال مالی ۲۰۱۲ بیش از ۲۴.۱ میلیارد دلار درآمد داشت (تا پایان ۳۱ مارس ۲۰۱۲). از سال ۲۰۱۲ بیش از ۴۴۰۰۰ نفر در سطح جهان برای این شرکت کار کرده اند. در سال ۲۰۱۴ این برند به تنهایی ۱۹ میلیارد دلار ارزش داشت که آن را به ارزشمندترین برند در بین شرکت های ورزشی تبدیل کرده است.
تاریخچه شرکت نایک
این شرکت در ۲۵ ژانویه ۱۹۶۴ با نام Blue Ribbon Sports توسط بیل بوئرمن و فیل نایت تاسیس شد و در ۳۰ می ۱۹۷۱ رسما به شرکت نایک بدل شد. نام این شرکت از واژه ی یونانی نایک، الهه ی پیروزی، برگرفته شده است. نایک محصولاتش را با نام برند خود بازاریابی می کند، مانند Nike Golf, Nike Pro, Nike+, Air Jordan, Nike Blazers, Air Force ۱, Nike Dunk, Air Max, Foamposite, Nike Skateboarding، و همین طور با نام شرکت های تابعه از جمله Brand Jordan, Hurley International ,Converse. نایک در بین سال های ۱۹۹۵ و ۲۰۰۸ مالک Bauer Hockey نیز بود (بعدها Nike Bauer نام گرفت)، و سابقا مالکCole Haan و Umbro بود. این شرکت علاوه بر تولید پوشاک و تجهیزات ورزشی، فروشگاه های خرده فروشی را با نام شهر مدیریت می کند. نایک حامی مالی بسیاری از ورزشکاران و تیم های ورزشی مشهور در سراسر جهان است و علامت تجاری «فقط انجامش بده» و لوگوی Swoosh آن بسیار شناخته شده است.
نایک و Wieden+Kennedy با همکاری هم تبلیغات چاپی و تلویزیونی متعددی تهیه کردند وWieden+Kennedy همچنان آژانس تبلیغاتی اصلی نایک باقی می ماند. این دن وایدن، موسس مشترک این آژانس بود که شعار اکنون معروف «فقط انجامش بده» را برای فعالیت تبلیغاتی سال ۱۹۸۸ نایک ابداع کرد که توسط Advertising Age به عنوان یکی از پنج شعار تبلیغی قرن بیستم انتخاب شد و در موسسه ی اسمیتسونین گرامی داشته شد. والت استاک در اولین تبلیغ «فقط انجامش بده» حضور یافت که در ۱ جولای ۱۹۸۸ شروع به کار کرد. وایدن شعار «فقط انجامش بده» را با الهام از آخرین حرف های گری گیلمور قبل از اعدامش خلق کرد.
در طول دهه ی ۱۹۸۰ نایک خط تولید خود را گسترش داد تا ورزش ها و مناطق مختلف جهان را پوشش دهد. در سال ۱۹۹۰ نایک به دفتر مرکزی جهانی هشت طبقه ی خود در بیورتون، اورگون نقل مکان کرد.
خریدها
نایک چندین شرکت پوشاک و کفش در طول تاریخچه ی کاری خود خریداری و سپس فروخته است. اولین خرید این شرکت، شرکت کفش سطح بالای Cole Haan در سال ۱۹۸۸ و سپس خرید Bauer Hockey در سال ۱۹۹۴ بود. در سال ۲۰۰۲ نایک شرکت پوشاک موج سواریHurley International را از موسس آن باب هارلی خرید. در سال ۲۰۰۳ نایک ۳۰۹ میلیون دلار برای خرید Converse، سازنده ی کفش کتانی آل استارز، پرداخت. این شرکت در سال ۲۰۰۴ Starter و در سال ۲۰۰۸ Umbro را خرید که به خاطر تولید وسایل تیم فوتبال انگلستان مشهور بود.
بخش مالی نایک
در ۱۹ دسامبر ۲۰۱۳ سود فصلی شرکت نایک به خاطر افزایش ۱۳ درصدی سفارشات جهانی خرید برای تحویل تا ماه آوریل، افزایش یافت. سفارشات تحویل آتی کفش یا لباس بین دسامبر و آوریل، به ۱۰.۴ میلیارد دلار افزایش یافت. سهام نایک (NKE) ۰.۶ درصد افزایش یافت و به ۷۸.۷۵ دلار رسید.
محصولات نایک
نایک طیف گسترده ای از تجهیزات ورزشی را تولید می کند. اولین محصولات آن ها کفش های دو بود. در حال حاضر کفش، پیراهن ورزشی، شورت، استوک، لباس های لایه ی نخست، و غیره را برای طیف گسترده ای از ورزش ها نظیر دو و میدانی، بیسبال، هاکی روی یخ، تنیس، فوتبال، لاکراس، بسکتبال و کریکت تولید می کند. Nike Air Max یک خط تولید کفش است که ابتدا در سال ۱۹۸۷ توسط نایک عرضه شد. خطوط تولید بیشتر بعدها مطرح شدند، نظیر Air Huarache که در سال ۱۹۹۲ آغاز به کار کرد. تازه ترین موارد اضافه شده به خط تولید، کفش های Nike ۶.۰, Nike NYX, and Nike SB هستند که برای تخته اسکیت طراحی شده اند. نایک به تازگی کفش های کریکتی با نام Air Zoom Yorker عرضه کرده است که طوری طراحی شده که ۳۰ درصد سبک تر از رقباست. در سال ۲۰۰۸ نایک Air Jordan XX۳ را عرضه کرد که یک کفش بسکتبال با عملکرد عالی است که با الهام از محیط زیست طراحی شده است.
نایک مجموعه ای از محصولات را نیز به فروش می رساند، از جمله کفش و پوشاک برای فعالیت های ورزشی نظیر فوتبال، بسکتبال، دو، ورزش های رزمی، تنیس، فوتبال آمریکایی، بازی های ورزشی، گلف، و تمرین های ورزشی برای مردان، زنان و کودکان. نایک برای فعالیت های بیرونی نیز کفش می فروشد، نظیر تنیس، گلف، اسکیت بورد سواری، فوتبال، بیسبال، فوتبال آمریکایی، دوچرخه سواری، والیبال، کشتی، تشویق کنندگان، فعالیت های آبی، اتومبیلرانی، و دیگر کاربردهای ورزشی و تفریحی. نایک به خاطر عرضه ی لباس های مُد روز شهری، در فرهنگ جوانان و هیپ هاپ مشهور و محبوب است. نایک اخیرا برای تولید Nike+ با شرکت اپل همکاری کرده است، محصولی که از طریق ابزار رادیویی داخل کفش که به آیپد نانو وصل است، عملکرد دونده را پایش می کند. این محصول علیرغم ارائه ی آمار مفید، مورد انتقاد پژوهشگرانی قرار گرفته است که می توانستند با استفاده از ذرات هوشمند پنهان شدنی کوچک، وسایل RFIDکاربر را از فاصله ی ۶۰ پایی در شبکه ی حسگر بیسیم شناسایی کنند. برخی از جدیدترین کفش های نایک، برای کاهش وزن، حاوی فوم FLYWIRE وLUNARLITE بودند.
دفاتر اصلی نایک
دفتار اصلی جهانی نایک در اطراف شهر بیورتون قرار دارند اما در واشنگتن کانتی نیز حضور دارند. این شهر تلاش کرد تا به زور دفاتر نایک را اضافه کند که به دادخواهی نایک و لابی کردن این شرکت منتهی شد که درنهایت به لایحه ی ۸۸۷ سنا در سال ۲۰۰۵ ختم شد. طبق شروط این لایحه، بیورتون به طور خاص به مدت ۳۵ سال از افزودن اجباری زمین تحت اشغال نایک و پوشاک ورزشی کلمبیا در واشنگتن کانتی منع شد، در حالی که صنایع علمی Electro وTektronix به مدت ۳۰ سال همین محافظت را دریافت کردند.
مناقشه نایک
نایک با بیش از ۷۰۰ فروشگاه در سراسر جهان قرارداد داشته است و در ۴۵ کشور خارج از ایالات متحده دفتر دارد. اغلب کارخانه ها در آسیا واقع هستند، از جمله اندونزی، چین، تایوان، هند، تایلند، پاکستان، فیلیپین و مالزی. نایک در مورد افشای اطلاعات مربوط به شرکت های طرف قرارداد مردد است. با این حال به خاطر انتقاد تند برخی سازمان ها نظیر CorpWatch، نایک اطلاعات مربوط به کارخانجات طرف قرارداد را در گزارش حکمرانی شرکتی خود افشا کرد.
بیگاری خانه ها
نایک به خاطر عقد قرارداد با کارخانه هایی (معروف به بیگاری خانه های نایک) در کشورهایی نظیر چین، ویتنام، اندونزی و مکزیک مورد انتقاد قرار گرفته است. یک گروه فعال به نامVietnam Labor Watch با مدرک ثابت کرده است که کارخانجات طرف قرارداد نایک از قوانین حداقل دستمزد و اضافه کار در ویتنام در اواخر سال ۱۹۹۶ تخلف کرده اند، گرچه نایک ادعا می کند که این کار را متوقف کرده است. این شرکت به خاطر شرایط کاری اغلب ضعیف و بهره کشی از کارگران خارجی با دستمزد پایین در مناطق آزاد تجاری – که کالاهایشان عموما در آنجان تولید می شود – بسیار مورد انتقاد قرار گرفته است. منابع این نقد شامل کتاب بدون لوگو اثر نائومی کلاین و مستندهای مایکل مور می شود. بسیاری از کالج ها و دانشگاه ها، خصوصا گروه های ضدجهانی سازی و همین طور چند گروه ضد بیگاری خانه نظیر دانشجویان متحد ضد بیگاری خانه، مبارزاتی را به راه انداخته اند.
از جولای ۲۰۱۱ نایک عنوان کرده است که دو سوم کارخانجات تولیدکننده ی محصولاتConverse هنوز استانداردهای رفتار با کارگر را محقق نکرده اند. مقاله ی جولای ۲۰۱۱ اسوشیتد پرس عنوان کرد که کارکنان کارخانجات این شرکت در اندونزی، سوء استفاده ی دائم از سوی سرپرستان را گزارش کرده اند.
اتهامات نایک در رابطه با کار کودک
طی دهه ی ۱۹۹۰ نایک با انتقاداتی در مورد استفاده از کودکان کار در کامبوج و پاکستان در کارخانجات طرف قرارداد برای تولید توپ های فوتبال مواجه شد. گرچه نایک برای کنترل یا دست کم کاهش این کار، اقداماتی را انجام داد اما آن ها همچنان تولید خود را به شرکت هایی می سپارند که در مناطقی فعالیت می کنند که در آن ها مقررات و پایش ناکافی، تضمین عدم استفاده از کودکان کار را دشوار کرده است.
در سال ۲۰۰۱ مستند بی بی سی از کار کودک و شرایط بد کاری در کارخانه ی مورد استفاده ی نایک در کامبوج پرده برداشت. تمرکز این مستند بر شش دختر است که همگی هفت روز هفته و اغلب ۱۶ ساعت در روز کار می کردند.
اعتصاب نایک در کارخانه چین
در آوریل ۲۰۱۴ یکی از بزرگ ترین اعتصاب ها در سرزمین چین در کارخانه ی کفش Yue Yuen Industrial Holdings Dongguan رخ داد که در زمره ی کارخانجات طرف قرارداد با نایک است. Yue Yuen تا ۲۵۰ یوان (۴۰.۸۲ دلار آمریکا) در ماه به کارمندان کم حقوق پرداخت می کرد. میانگین دستمزد در Yue Yuen، ۳۰۰۰ یوان در ماه است. این کارخانه ۷۰۰۰۰ کارگر دارد. این راهکار تقریبا ۲۰ سال برقرار بود.
سابقه زیست محیطی نایک
طبق گفته ی سازمان زیست محیطی مستقر در نیوانگلند به نام Clean Air-Cool Planet، نایک در مطالعه روی شرکت های دوستدار آب و هوا، در زمره ی سه شرکت اول است (از ۵۶ شرکت). گروه هایی نظیر Climate Counts، به خاطر برنامه ی Nike Grind، نایک را ستوده اند. فعالیتی که نایک برای روز زمین در سال ۲۰۰۸ آغاز کرد، پیامی تبلیغاتی بود که ستاره ی بسکتبال، استیو نَش، را نشان می داد که کفش Trash Talk نایک را پوشیده بود که در فوریه ۲۰۰۸ از تکه های چرم و ضایعات چرم مصنوعی کارخانه ها ساخته شده بود. کفش Trash Talk، کف کفش ساخته شده از لاستیک به دست آمده از برنامه ی بازیافت کفش را نشان می داد. طبق ادعای نایک، این اولین کفش بسکتبالی است که از ضایعات تولید تهیه شده است اما تنها ۵۰۰۰ جفت برای فروش تولید کرد.
پروژه ی دیگر نایک که آغاز شده است، برنامه ی Reuse-A-Shoe نام دارد. این برنامه که در سال ۱۹۹۳ آغاز شد، طولانی مدت ترین برنامه ی نایک است که هم برای محیط زیست و هم برای جامعه مفید است – از طریق جمع آوری کفش های ورزشی کهنه از هر نوع برای عمل آوری و بازیافت آن ها. سپس ماده ی تولیدشده برای کمک به ایجاد سطح های ورزشی نظیر روکش زمین بسکتبال، مسیرهای دو، و زمین های بازی مورد استفاده قرار می گیرد.
استراتژی بازاریابی نایک
نایک از طریق قراردادهای حمایت مالی با ورزشکاران مشهور، تیم های حرفه ای و تیم های تیم های ورزشی کالج، محصولاتش را تبلیغ می کند.
تبلیغات نایک
در سال ۱۹۸۲ نایک اولین تبلیغ تلویزیونی خود را طی پخش ماراتون نیویورک پخش کرد که توسط آژانس تبلیغاتی تازه تاسیس Wieden+Kennedy (W+K) تهیه شده بود. فستیوال تبلیغاتی کن، نایک را تبلیغ کننده ی خود در سال ۱۹۹۴ و ۲۰۰۳ اعلام کرده است و آن را به اولین شرکت دریافت کننده ی این افتخار برای دو بار بدل کرده است.
نایک دو بار نیز برنده ی بهترین تبلیغات بازرگانی در جوایز امی شده است – از زمان ایجاد این جشن در دهه ی ۱۹۹۰. اولین بار به خاطر «صبح بعد» بود، نگاهی طنزآمیز به آنچه یک دونده ممکن بود در صورت وقوع پیش بینی شوم مربوط به Y۲K problem در صبح اول ژانویه ی ۲۰۰۰ با آن مواجه شود. جایزه ی دوم به خاطر “Move,” بود که مجموعه ای از ورزشکاران مشهور را در رشته های ورزشی مختلف به تصویر می کشید.
آهنگ بیتلز
نایک به خاطر استفاده از آهنگ «انقلاب» بیتلز در آگهی سال ۱۹۸۷ برخلاف میل Apple Records، شرکت ضبط آثار بیتلز، مورد نقد قرار گرفت. نایک ۲۵۰۰۰۰ دلار به شرکتCapitol Records پرداخت، شرکتی که مالک حقوق مجوزدهی به ضبط برای حق استفاده از اجرای بیتلز برای یک سال بود.
اپل از شرکت نایک، شرکت Capitol Records، شرکت EMI Records وWieden+Kennedy درخواست ۱۵ میلیون دلار کرد. Capitol-EMI با بی اساس خواندن این دعوی، به آن واکنش نشان داد چون Capitol به استفاده از «انقلاب» با «حمایت و تشویق فعال یوکو اونو، سهامدار و مدیر اپل، مجوز داده بود.
نایک در مارس ۱۹۸۸ تبلیغاتی که در آن «انقلاب» نمایش داده می شد را متوقف کرد. مدتی بعد یوکو اونو اجازه ی استفاده از “Instant Karma” جان لنون را در تبلیغ دیگری به نایک داد.
بازاریابی رسانه ای جدید نایک
نایک در زمره اولین شرکت های استفاده کننده از بازاریابی اینترنتی، فناوری های مدیریت ایمیل و استفاده از فناوری های ارتباطی پخش و پخش محدود برای ایجاد تبلیغات بازاریابی رسانه ای بود.
حمایت مالی نایک
نایک به ورزشکاران بسیاری از ورزش ها برای استفاده از محصولاتش پول پرداخت می کند و فناوری و طراحی آن ها را تبلیغ و حمایت می کند. اولین حامی ورزش حرفه ای، تنیسور رومانیایی ایلیه ناستاسه بود. اولین حامی دو و میدانی، دونده ی استقامت، استیو پریفونتِین بود. پریفونتِین شاگرد ممتاز موسس شرکت، بیل بوئرمن در دانشگاه اورگون بود. امروز ساختمان استیو پریفونتِین به افتخار وی در دفاتر اصلی شرکت نایک نامگذاری شده است.
نایک حامی مالی بسیاری از ورزشکاران دو و میدانی موفق دیگر نیز بوده است، نظیر کارل لوییس، جکی جوینر-کرسی و سباستین کو. امضای قرارداد با بازیکن بسکتبال، مایکل جوردن در سال ۱۹۸۴ و تبلیغ نایک توسط وی طی دوران بازیگریش یکی از بزرگ ترین پیشرفت ها در شهرت و فروش نایک بود. نایک از سال ۲۰۰۵ حامی مالی رسمی تیم کریکت هند بوده است.
نایک حامی مالی اصلی برنامه های ورزشی دانشگاه ایالتی پِن است و نام جو پترنو را روی اولین مرکز مراقبت از کودکان خود گذاشت – به هنگام افتتاح آن در دفتر اصلی شرکت در سال ۱۹۹۰. نایک به دنبال رسوایی سوءاستفاده ی جنسی ایالت پِن، اعلام کرد که نام پترنو را از ساختمان حذف نمی کند. پس از انتشار گزارش آزاد در ۱۲ جولای ۲۰۱۲، مدیرعامل نایک ، مارک پارکر، اعلام کرد که نام جو پترنو به سرعت از این مرکز حذف می شود. هنوز نام جدیدی اعلام نشده است.
نایک حامی مالی بازیکنان فوتبال نیز بوده است، از جمله رونالدینیهو، رونالدو، کریستیانو رونالدو، دیدیه درگوبا، نیمار، زلاتان ابراهیموویچ، ماریو بولوتلی، وسلی اسنایدر، وین رونی، لاندن داناوان و….
در ژانویه ۲۰۱۳ نایک با روری مک روی قراردادی ۱۰ ساله به ارزش ۲۵۰ میلیون بست که در آن زمان گلف باز شماره ی یک جهان بود. این قرارداد شامل استفاده از باشگاه های گلف نایک می شود، حرکتی که نیک فالدو سابقا ان را برای بازی مک روی «خطرناک» توصیف می کرد.
هرمس، برند لوکس و گران قیمت دنیا
