ای بی (eBay) شرکتی چندملیتی با حوزه ی فعالیت تجارت الکترونیک بوده که دفتر مدیریتی آن در سن خوزه کالیفرنیا واقع است. این شرکت در زمینه ی خرید و فروش کالا به صورت C2C یعنی کاربر به کاربر و B2C یعنی کسب وکار به کاربر فعالیت می کند. پیر امیدیار کارآفرین ایرانی آمریکایی، این شرکت را در سال ۱۳۷۴ (۱۹۹۵) تأسیس کرد.
شرکت ایبی نامی آشنا در صنعت تجارت الکترونیک محسوب می شود. ایبی در واقع یک وب سایت و فروشگاه آنلاین است که در دو نقش فروشنده برای خریداران و خریدار برای عرضه کنندگان محصولات و خدمات فعالیت می کند. شرکت ایبی در دوران پربازدید Dot-com توانست موفقیت های بسیار زیادی کسب کند و از آن زمان تا به امروز نیز نامی آشنا برای بسیاری از مردم جهان به شمار می رود.
این وبسایت خرید آنلاین توانسته است با ایجاد حراجی های مختلف، در تجارت الکترونیک تحولی واقعی خلق کند. شرکت ایبی به عنوان یک بازار آنلاین عمل می کند و در آن خریداران و فروشندگان می توانند با یکدیگر تعامل داشته باشند. منبع درآمد این شرکت، 12 الی 15 درصد از مبلغی است که فروشندگان در این وبسایت کسب می کنند. این شرکت از زمان تاسیس خود، خدمات فروش و پشتیبانی را به تمام کشورهای جهان عرضه کرده است و این امر به نوبه خود، یکی از حرکت های پیشرو در تجارت الکترونیک محسوب می شود. یکی از دلایل اصلی موفقیت شرکت ایبی نیز، عملکرد این شرکت به عنوان یک بازار آنلاین است.
ای بی یکی از شرکت های نجات یافته از حباب دات کام و رکود ناشی از آن است. این شرکت امروز به ارزشی میلیارد دلاری رسیده است و علاوه بر وب سایت اصلی خرید و فروش کالا و خدمات، سرویس های متنوع دیگری را نیز مدیریت می کند. وب سایت تبلیغات آنلاین Kijiji و سرویس خرید و فروش بلیط StubHub از دیگر زمینه های فعالیت eBay هستند. پی پال نیز از سال ۱۳۸۱ تا ۱۳۹۴ (۲۰۰۲ الی ۲۰۱۵) به این شرکت تعلق داشت.
تاریخچه تأسیس ای بی
پیر امیدیار Pierre Omidyar، یک برنامه نویس ایرانی آمریکایی متولد فرانسه بود. او در تاریخ ۱۲ شهریور ۱۳۷۴ (سوم سپتامبر سال ۱۹۹۵) وب سایتی را با نام AuctionWeb در کالیفرنیا راه اندازی کرد. این وب سایت بخشی از یک وب سایت شخص دیگری بود. اولین محصولی که در این وب سایت به فروش رسید، یک لیزر پوینتر شکسته بود که به قیمت ۱۴.۸۳ دلار خریداری شد. خود امیدیار این لیزر شکسته را برای فروش روی وب سایت گذاشته بود و پیش از ارسال، با خریدار تماس گرفت و از او پرسید آیا متوجه شده که این لیزر شکسته است؟ خریدار پاسخ داد: «من کلکسیون لیزرهای شکسته دارم.»
این وب سایت ابتدا یک پروژه ی جانبی و تفریحی برای امیدیار بود. تا این که ارائه دهنده ی خدمات هاستینگ با او تماس گرفت و از او خواست تا برای پشتیبانی حجم بالای کاربران، یک اکانت مخصوص کسب وکار بخرد. در نتیجه، هزینه های وب سایت از ۳۰ دلار به ۲۵۰ دلار در ماه افزایش پیدا کرد و پیر مجبور شد از کاربران وب سایتش، هزینه دریافت کند.
داستان مشهور تأسیس ای بی به خاطر نامزد امیدیار، ساختگی است
سال ۱۳۷۵ (۱۹۹۶)، رشد و شهرت eBay به حدی بود که مجموع ارزش کالاهای فروخته شده در آن به ۷.۲ میلیون دلار رسید. در همین سال، پیر شغل اصلی خود را رها و برای مدیریت بهتر شرکت، اولین مدیر اجرایی یعنی جف اسکال را استخدام کرد. این دو نفر در همان سال اولین دفتر رسمی شرکت را در خیابان همیلتون سن خوزه اجاره کردند که امروز به عنوان ساختمان شماره ۶ کمپ ای بی شناخته می شود.
اولین قرارداد مشارکت با یک شرکت دیگر، در همین سال منعقد شد و ای بی برای فروش بلیط هواپیما و دیگر محصولات مسافرتی با Electronic Travel Auction همکار شد. در سال ۱۳۷۶ (۱۹۹۷)، رشد ای بی به حدی رسیده بود که تنها ۵۰۰ میلیون دلار از اسباب بازی های معروف Beanie در آن به فروش رفت. تنها در دی ماه ۱۳۷۶ (ژانویه ی ۱۹۹۷)، وب سایت، میزبان ۲ میلیون مزایده بود در حالی که در تمام سال ۱۳۷۵ (۱۹۹۶)، تنها ۲۵۰ هزار مزایده داشت.
تولد ای بی
رشد سریع تعداد کاربران سرویس، مدیران را بر آن داشت که خدمات گفتگو و بررسی مشکلات کاربران را اجرا کنند. این فرآیند در سال ۱۳۷۶ (۱۹۹۷) اجرا و یک انجمن گفتگو برای ای بی راه اندازی شد. یک میلیونمین محصول وب سایت نیز در همین سال به فروش رفت که یک اسباب بازی بود.
در شهریور ۱۳۷۶ (سپتامبر سال ۱۹۹۷)، امیدیار تصمیم گرفت تا نام و ب سایت را به eBay تغییر دهد. از آنجا که این وب سایت متعلق به شرکت مشاوره ای امیدیار با نام Echo Bay Technology Group بود، او قصد داشت دامنه ی echobay را برای وب سایت خود ثبت کند. این دامنه توسط یک شرکت معدنی با نامی مشابه خریداری شده بود و به همین دلیل، نام کوتاه شده ی eBay انتخاب شد. انتخاب نام eBay به خاطر رزرو بودن دامنه ی echobay بوده است.
اولین جذب سرمایه ی eBay نیز پس از این تغییر نام و در همان سال ۱۳۷۶ اتفاق افتاد. آن ها ۶.۷ میلیون دلار از شرکت سرمایه گذاری Benchmark Capital دریافت کردند. یکی از مشهورترین افرادی که در این زمان به ای بی پیوست، مگ ویتمن نام داشت. او در سال ۱۳۷۷ (۱۹۹۸) به عنوان مدیرعامل در این شرکت مشغول به کار شد. در آن زمان، شرکت ۳۰ کارمند و نیم میلیون کاربر داشت و درآمد ۴.۷ میلیون دلاری را در آمریکا ثبت کرده بود.
داستان مشهور نامزد کلکسیونر
داستان مشهوری که در مورد دلیل تأسیس ای بی بیان می شود، دلیل راه اندازی این سرویس را، علاقه ی نامزد امیدیار به جعبه های برند Pez عنوان می کند. این داستان در سال ۱۳۷۶ (۱۹۹۷) توسط یک مدیر روابط عمومی با نام ماری لو سانگ مطرح و پخش شد. دلیل این کار نیز علاقه مند کردن رسانه ها به این وب سایت بود؛ چرا که آن ها پیش از این علاقه ای به داستان اصلی یعنی بازارچه ای حرفه ای برای خرید و فروش، نشان نداده بودند.
توسعه و عرضه عمومی سهام ای بی
رشد سرسام آور استقبال از خدمات ای بی، باعث شد که این وب سایت سرویس My eBay را برای بهبود تجربه ی کاربران تأسیس کند. پس از آن، اولین خرید شرکتی ای بی انجام شد و آن ها وب سایت خرید و فروش اجناس دست دومی با نام Up4Sale را به زیرمجموعه ی خود اضافه کردند.
ای بی در سال های اولیه ی فعالیت تنها اجناس کلکسیونی را عرضه می کرد. با شروع قرن ۲۱ آن ها تقریبا هر کالای قابل خرید و فروشی را به فهرست مجاز خود اضافه کردند و بدین ترتیب، سرعت رشد شرکت چند برابر شد. اولین اقدام در نتیجه ی این رشد، گسترش دفاتر فعالیت بود که در سال ۱۳۷۹ (۲۰۰۰) انجام شد. اولین هدف، افزایش تعداد دفاتر در سن خوزه و خرید دفاتر بیشتر در همان منطقه بود. این منطقه امروز با نام ای بی پارک شناخته می شود.
قدم بعدی برای گسترش فعالیت، ورود به بازار خودرو بود. ای بی موتورز در اردیبهشت ۱۳۷۹ (آوریل ۲۰۰۰) معرفی شد و تا سال ۱۳۸۵ (۲۰۰۶)، دو میلیون خودروی شخصی در آن ثبت شد. این توسعه ها و افزایش کاربران، باعث شد تا برنامه های آموزشی نیز در اهداف ای بی قرار بگیرند. آن ها در ماه تیر سال ۱۳۷۹ (ژوئن سال ۲۰۰۰) اولین دوره های آموزشی خود را با نام eBay University و با هدف آموزش فروش بهتر به فروشندگان، برگزار کردند.
خرید بزرگ بعدی ای بی در حوزه ی تجارت الکترونیک، در همان سال انجام شد و آن ها سرویس Half.com را برای فروش بهتر محصولات سرگرمی مانند بازی و ویدیو، خریداری کردند. توسعه ی شرکت با سرعت هرچه بیشتر در این سال ادامه داشت و آن ها امکان خرید سریع محصول با قیمت مشخص با نام Buy It Now و همچنین ابزارهای رابط برنامه نویسی کاربردی (API) خود را برای توسعه دهندگان ارائه کردند.
قرن ۲۱ و رکوردسازی ای بی
محصولات متنوعی تاکنون در eBay فروخته شده اند و برخی از آن ها، رکوردهای جالبی را ثبت کرده اند. به عنوان مثال در سال ۱۳۸۰ (۲۰۰۱)، قدیمی ترین شلوار جین تاریخ به قیمت ۴۶ هزار دلار در این وب سایت فروخته شد. محصول بعدی، یک هواپیمای جت بود که در همان سال و با قیمت ۴.۹ میلیون دلار در این سایت به فروش رفت. ۶ سال پس از تأسیس، یک هواپیمای جت در eBay فروخته شد.
گسترش فعالیت ها و توسعه ی خدمات به کاربران همچنان با قدرت ادامه داشت. سرویس بعدی، eBay Store بود که امکان پیاده سازی فروشگاه اینترنتی شخصی را با هزینه ی کم به کاربران می داد. هدف بعدی، توسعه ی هرچه بیشتر فعالیت در اروپا بود که در سال ۱۳۸۱ (۲۰۰۲) و با خرید iBazaar انجام شد. البته بزرگترین و مهم ترین خرید ای بی در آن سال ها، شرکت دیگری به نام PayPal بود.
یکی از همکاری های مهم این دو شرکت، سرویس PayPal Buyer Protection بود که برای تمامی تراکنش های این سایت اجرا شده و اعتماد کاربران به سرویس ها را افزایش داد. همکاری eBay و PayPal کمک فراوانی به رشد هر دو شرکت کرد.
در سال ۱۳۸۲ (۲۰۰۳)، یک رکورد تاریخی دیگر به نام ای بی ثبت شد. وب سایت معتبر فورچن در این سال، eBay را در فهرست سریع ترین شرکت ها از لحاظ رشد، در رتبه ی ۸ قرار داد. یک سال بعد، بلندپروازی های ای بی برای حضور در بازارهای متنوع باعث شد که آن ها سرویس Rent.com را خریداری کنند. البته این سرویس در سال ۲۰۱۲ فروخته شد.
پس از کسب اعتبار بالا و همچنین جذب کاربرهای بسیار، ای بی به فکر ورود به بازارهای دیگر تجارت الکترونیک نیز افتاد. آن ها در سال ۱۳۸۴ (۲۰۰۵) سرویس تبلیغات آنلاین Kijiji را تأسیس کردند. این سرویس به طور خلاصه، کاربران را به همسایه های ارائه دهنده ی خدمات و اطلاعات متصل می کند. سرویس کی جی جی اکنون به عنوان زیرمجموعه ای از eBay Classified فعالیت می کند. حرکت بعدی در این زمینه، خرید وب سایت Gumtree به عنوان سرویس جهانی تبلیغات بود.
رکوردشکنی گران ترین محصولات خریداری شده در ای بی باز هم ادامه داشت و در سال ۱۳۸۵ (۲۰۰۶)، یک یات غول پیکر به قیمت ۱۶۸ میلیون دلار در این وب سایت به فروش رسید. توسعه ی فعالیت ها به بازار موبایل نیز ناگزیر از حرکت شروع شده در جهان، در همین سال انجام شد. ۲ سال بعد، اپلیکیشن eBay جزء اولین اپلیکیشن های عرضه شده برای اپ استور آیفون بود.
برای نفوذ هرچه بیشتر در بازار خرید و فروش بلیط، سرویس StubHub در سال ۱۳۸۶ (۲۰۰۷) خریداری شد و ای بی را به بزرگترین بازارچه ی خرید و فروش آنلاین بلیط تبدیل کرد. یک سال بعد، تغییر بزرگ بعدی در سیستم مدیریت ای بی انجام شد و جان دوناهو جایگزین مگ ویتمن شد. در همین سال و سال بعد، ای بی دو بار در فهرست های فورچن قرار گرفت و هر دو بار، به عنوان یکی از ۱۰۰ شرکت برتر جهان برای اشتغال، معرفی شد.
همان طور که پیش از این گفته شد، ای بی در فعالیت های بشردوستانه و تلاش برای ساختن اکوسیستمی سالم، فعالیت های زیادی انجام داده است. آن ها در سال ۱۳۸۸ (۲۰۰۹) به خاطر فعالیت های متعدد در جهت ایجاد فضای کاری بدون تبعیض، از کمپین حقوق بشر امتیاز ۱۰۰ درصد دریافت کردند. این شرکت تا به امروز، هر ساله موفق به دریافت این نشان و رتبه می شوند. تلاش های ای بی در این زمینه هیچ گاه موفق نشده است. آن ها در سال ۱۳۸۸ (۲۰۰۹) برنامه ای با نام Women's Initiative Network اجرا کردند که با هدف افزایش نقش و یادگیری زنان در محیط کار پیاده سازی شد.
سال های اخیر و وضعیت کنونی ای بی
افزودن سرویس های تجارت الکترونیک در حوزه های مختلف، همیشه در صدر برنامه های ای بی بوده است. آن ها در سال ۱۳۸۹ (۲۰۱۰) سرویس Milo.com را برای آسان سازی عرضه ی کالاهای محلی در سرویس های خود، خریداری کردند. بهبود زمینه برای فعالیت شرکت ها در سرویس های ای بی نیز همیشه جریان داشته است. این شرکت در سال ۱۳۹۰ (۲۰۱۱) سرویس GSI Commerce، متخصص تجارت الکترونیک را خریداری کردند که با هدف ارائه ی فناوری به کسب وکارها و تسهیل عرضه ی کالا و خدمات توسط آن ها، به ای بی اضافه شد. این سرویس امروز با نام eBay Enterprise شناخته می شود. البته این سرویس در سال ۱۳۹۴ (۲۰۱۵) به مبلغ ۹۲۵ میلیون دلار فروخته شد.
ای بی در این سال ها تلاش زیادی کرده تا کسب وکارهای کوچک و فروشندگان برتر خود را در زمینه ی فروش بین المللی یاری دهد. آن ها در سال ۱۳۹۱ (۲۰۱۲) سرویس Global Shipping Program را برای آسان سازی حمل ونقل کالاهای فروشندگان آمریکایی به سراسر جهان، راه اندازی کردند.
این شرکت نیز مانند غول تجارت الکترونیک جهان یعنی آمازون تلاش کرده تا حضور فیزیکی خود را نیز برای کاربران افزایش دهد. آن ها ویترین هایی را برای مشاهده ی محصولات ارائه شده در وب سایت، در مرکز خرید وستفیلد در سان فرانسیسکو تأسیس کرده اند. کاربران می توانند با استفاده از این ویترین ها و با پرداخت پی پال، کالای خود را به صورت رایگان درب منزل تحویل بگیرند.
حوزه ی بعدی که در سال های اخیر، شاهد حضور ای بی بوده، محصولات هنری است. آن ها در سال ۱۳۹۳ (۲۰۱۴) سرویس Sothbey's را در شرکت خود ادغام کردند تا خرید و فروش آثار هنری را برای مردم عادی و طبقه ی متوسط نیز فراهم کنند. دوین وینگ در همین سال به عنوان چهارمین مدیرعامل ای بی مشغول به کار شد.
هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و خدمات ابری که در سال های اخیر در خط مقدم امکانات شرکت های فناور بوده اند، به eBay نیز راه یافته اند. این شرکت در سال ۱۳۹۵ (۲۰۱۶) سرویس Expertmaker را برای حضور بهتر در بازار تحلیل ابرداده، یادگیری ماشین و هوش مصنوعی، خریداری کرد. حرکت بعدی، همکاری با شرکت استرالیایی Myer بود که با هدف پیاده سازی اولین فروشگاه زنجیره ای مجازی انجام شد. برای پیاده سازی هرچه بهتر هوش مصنوعی نیز سرویس ShopBot در همین سال معرفی شد. این سرویس رباتی برای راحت تر کردن خرید کاربران از طریق اپلیکیشن مسنجر فیسبوک است.
ای بی برای افزایش اعتماد کاربران خود، سرویس تأیید اصالت کالاهای لاکچری را نیز راه اندازی کرده است که خصوصا برای تأیید کیف های گران قیمت اجرا می شود. حرکت بعدی برای بهبود تجربه ی کاربری، پیاده سازی سیستم جستجوی تصویری به کمک هوش مصنوعی بود که در سال گذشته ی میلادی انجام شد.
شرکت عظیم ای بی در سال های اخیر برای حمایت هرچه بیشتر از استارتاپ ها و شرکت های نوپا نیز اقداماتی را انجام داده است. آن ها در سال ۱۳۹۶ (۲۰۱۷) با Kiva، شرکت فعال در حوزه ی قرض دهی آنلاین همکاری کردند تا پلتفرم و منابع غنی خود را در اختیار آن ها قرار دهند. حرکت بعدی، آموزش کارآفرینان جوان و توسعه ی کسب وکار آن ها در شهر Akron در اوهایو بود که با همکاری مقامات این شهر و در سال ۱۳۹۷ (۲۰۱۸) انجام شد. آخرین خرید شرکتی ای بی نیز طبق گزارش وب سایت رسمی آن، شرکت ژاپنی Giosis با هدف گسترش فعالیت در آسیا بوده است.
شهرت بالا و تعداد کاربران بی شمار eBay باعث شده تا این شرکت مورد علاقه و مطالعه ی اقتصاددانان قرار بگیرد. آن ها از این سرویس برای مطالعه ی جنبه های مختلف رفتار خرید و فروش مردم استفاده می کنند. این شرکت هم اکنون در بیش از ۱۸۰ کشور جهان فعال است و به همین دلیل مطالعه ی داده های آن، بسیار مفید و باارزش است. خود eBay نیز استفاده ی زیادی از کلان داده های جمع آوری شده از مشتریانش می کند. این شرکت در حال حاضر ۵ هزار تحلیل گر داده دارد که امکان مطالعه و بررسی داده ها در دسته های گوناگون را به آن ها می دهد.
البته تعداد بالای کاربران و توجه بالا به فعالیت های ای بی، این شرکت را در معرض انتقادات و شکایت های متعدد نیز قرار داده است. یکی از عمده ترین شکایت ها از این وب سایت، مربوط به سیاست های آن ها مبنی بر الزام پرداخت با پی پال بوده است. پرداخت مالیات در انگستان نیز چالش دیگر بوده که در سال ۱۳۹۱ (۲۰۱۲) این شرکت را با مشکل مواجه کرده است.
یکی از بزرگترین بحران های تاریخ eBay، در سال ۱۳۹۳ (۲۰۱۴) رخ داد. شرکت در آن سال اعلام کرد که پایگاه داده ی مشتریان شامل نام کاربری، رمز عبور، شماره تلفن و آدرس های کاربران بین ماه های بهمن و اسفند (فوریه و مارس) هدف نفوذ مجرمان سایبری قرار گرفته است. شرکت در آن سال پیشنهاد داد که کاربران رمز عبور خود را تغییر دهند.
گروه سایبری SEA مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت اما عنوان کرد باوجود جمع آوری اطلاعات بانکی کاربران، از آن ها استفاده نخواهد کرد. آن ها برای مدت کوتاهی، تصویر صفحه ی اول eBay را نیز تغییر دادند. این نفوذ سایبری، در آن روز باعث شد تا سهام eBay سقوط شدیدی را تجربه کند.
eBay در حال حاضر نزدیک به ۱۵ هزار کارمند دارد و آخرین آمار ارائه شده، درآمد آن را ۹.۵۶۷ میلیارد دلار اعلام کرده است. از این مقدار، ۲.۲۶۵ میلیارد دلار، سود عملیاتی بوده است. برند eBay در حال حاضر در لیست برترین برندهای جهان از نگاه فوربس، در رتبه ی ۶۲ قرار دارد. در این روزها پیر امیدیار هیچ سمت مدیریتی در eBay ندارد اما به عنوان بزرگترین سهام دار، ۵۸.۵ میلیون سهم از این شرکت را در اختیار او است.
حقایق جالبی که در مورد شرکت آمازون نمی دانید!
