ممکن است مردی کودک متولد شده از همسرش را به خود منتسب نداند و به عبارت دیگر ، نسبت پدری – فرزندی با وی را انکار کند . چنین مسئله ای در فقه تحت عنوان نفی ولد شناخته شده است . در این صورت ، مرد باید ضمن اقامه دعوای نفی ولد در دادگاه ، با ارائه دلیلی نسب طفل به خود را انکار نماید .
نفی ولد چیست؟
ممکن است کسی که ظاهرا با دیگری قرابت نسبی دارد ، اقدام به نفی نسب کند ، یا به عبارت دیگر وجود قرابت نسبی را انکار کند . در قانون مدنی ، این امر تحت عنوان نفی نسب یا انکار نسب شناخته می شود . اما قرابتی که مورد انکار یا نفی واقع می شود ، ممکن است قرابت پدری – فرزندی باشد که در این حالت ، به آن نفی ولد گفته می شود . نفی نسب از طریق پدر یا همان نفی ولد به این معناست که پدر ، نسبت فرزند متولد از همسرش به خود را نفی کرده و آن طفل را از آن خود نمی داند. طرح دعوای نفی ولد از جانب پدر یا جد پدری امکان پذیر بوده و باید بطرفیت آن فرزند و زوجه مطرح شده و پدر مکلف است ظرف دو ماه از تاریخ اطلاع، نسبت به طرح این دعوا اقدام نماید که میتوان با انجام آزمایش DNA این ادعا را ثابت نمود. اما اگر زوج از تاریخ واقعی تولد مطلع نبوده باشد و به نوعی به اشتباه به او تاریخ واقعی را گفته باشند، تا فرزند به او نسبت داده شود، دو ماه مذکور از تاریخ کشف خدعه (نیرنگ) محسوب می شود.
اثبات نفی ولد
نفی ولد معمولا از طریق اثبات خلاف اماره فراش تحقق می یابد . مفهوم اماره فراش آن است که اگر طفلی در زمان زوجیت زن و مردی به دنیا بیاید ، فرض بر آن است که آن طفل متعلق به شوهر است . مفهوم اماره فراش در ماده 1158 قانون مدنی بیان شده است که بر اساس آن " طفل متولد در زمان زوجیت ملحق به شوهر است ، مشروط به اینکه از تاریخ نزدیکی تا زمان تولد کمتر از شش ماه و بیشتر از ده ماه نگذشته باشد " . بنابراین ، اگر طفل در فاصله کمتر از شش ماه بعد از نکاح به دنیا آمده باشد ، نفی ولد آسان است و نیازی به رسیدگی قضایی نیست ؛ چرا که طفل به شوهر ملحق نخواهد شد . اما نفی ولد با اثبات خلاف اماره فراش نیز امکان پذیر است ؛ مانند اینکه زوجین بر عدم نزدیکی در مدت مذکور اتفاق نظر داشته باشند ، یا اینکه با ارائه دلیلی مانند شهادت ثابت شود زوجین از هم دور بوده اند ، یا با انجام آزمایش های خون و نظیر آن ، نسب متفاوت طفل و پدر کشف شود . علاوه بر این ، نفی ولد از طریق لعان نیز یکی دیگر از روش های اثبات نفی ولد است که در فقه مورد اشاره قرار گرفته است
دعوای نفی ولد
دعوای نفی ولد در صورت اثبات ، سبب می شود که طفل به پدر خود منتسب نشده و از برخی حقوق قانونی خود محروم شود . به همین منظور ، اقامه دعوای نفی ولد به جهت حفظ حقوق قانونی طفل در یک محدوده زمانی مشخص یعنی دو ماه امکان پذیر شده است .
حکم نفی ولد در قانون
مطابق با یک اصل قانونی هنگامی که زوجه فرزندی را به دنیا می آورد اصل بر آن است که این فرزند ناشی از روابط مشروع و قانونی میان آن زن و همسرش بوده است مگر خلاف آن ثابت شود. این اصل که با عنوان اماره فراش شناخته می شود در قانون مدنی نیز مورد توجه قرار گرفته است. مطابق با ماده ۱۱۵۸ قانون مدنی؛ طفل متولد در زمان زوجیت، ملحق به شوهر است مشروط بر این که از تاریخ نزدیکی تا زمان تولد، کمتر از شش ماه و بیشتر از ده ماه نگذشته باشد. همچنین مطابق با ماده ۱۱۵۹ این قانون؛ هر طفلی که بعد از انحلال نکاح متولد شود ملحق به شوهر است مشروط بر این که مادر هنوز شوهر نکرده و از تاریخ انحلال نکاح تا روز ولادت طفل بیش از ده ماه نگذشته باشد مگر آن که ثابت شود که از تاریخ نزدیکی تا زمان ولادت، کمتر از شش ماه و یا بیش از ده ماه گذشته باشد. بنابراین مطابق با قانون هنگامی که در انتساب فرزند به پدر تردید به وجود آید. شوهر بایستی چنین امری را نزد دادگاه با طرح دعوای نفی ولد یا نفی نسب اثبات کند. بنابراین نفی ولد به معنای آن است که شوهر زنی انتساب فرزند متولد از زوجه را به خود نفی کند و طفل متولد شده را فرزند خود نداند. حکم نفی ولد در قانون و طرح این دعوا شرایط خاص خود را دارد که در ادامه این مقاله بررسی خواهد شد .
شرایط اثبات نفی ولد
از آن جا که اثبات نفی ولد آثار مهم و خاص حقوقی در بر دارد، قانون گذار در شرایط لازم برای اثبات نفی ولد سختگیری خاصی داشته است. یکی از شرایط مهم اثبات نفی ولد طرح این دعوا در مدت زمان محدودی است و پس از آن دادگاه دعوای نفی ولد را استماع نخواهد کرد. همچنین اگر زوج به هر طریقی اقرار به انتساب فرزند متولد شده به خود کند، دعوای نفی ولد از او مسموع نخواهد بود. مطابق با ماده ۱۱۶۲ قانون مدنی؛ دعوای نفی ولد باید در مدتی که عادتاً پس از تاریخ اطلاع یافتن شوهر از تولد طفل برای امکان اقامه ی دعوا کافی می باشد اقامه گردد و در هر حال دعوا مزبور پس از انقضای دو ماه از تاریخ اطلاع یافتن شوهر از تولد طفل مسموع نخواهد بود. البته در صورتی که شوهر از تاریخ تولد فرزند متولد شده مطلع نبوده باشد یا در این خصوص فریب خورده باشد مطابق با ماده ۱۱۶۳ قانون مدنی، امکان طرح دعوای نفی ولد دو ماه پس از این تاریخ وجود دارد.
امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم.
حضانت فرزند متولد شده در عقد موقت بر عهده کیست؟
