اسکوپوس (Scopus) چیست؟
اسکوپوس بزرگ ترین بانک اطلاعاتی «چکیده» و «استناد» متون دارای داوری همتا، اعم از کتاب ها، ژورنال های علمی، و مقالات کنفرانسی جهان است. این بانک علاوه بر چکیده، منابع این متون را نیز نشان می دهد. بنابراین امکان محاسبه تعداد استنادات برای هر مقاله امکان پذیر است.
اسکوپوس بیش از ۲۲۸۰۰ عنوان دنباله دار، ۱۵۰۰۰۰ کتاب و ۵۰۰۰ ناشر را پوشش می دهد و از آنجایی که به صورت روزانه آپدیت می شود تا جدیدترین پژوهش ها و اطلاعات علمی در زمینه های مختلف از جمله تکنولوژی، پزشکی، علوم اجتماعی و هنر را در خود جای دهد، این عدد هر لحظه تغییر می کند.
این پایگاه، ۷۰میلیون سند از سال ۱۷۸۸ تاکنون را در بر می گیرد. سال انتشار مراجع این موارد که تعدادشان به ۱٫۴میلیارد می رسد، به سال ۱۹۷۰ و پس از آن برمی گردد.
اسکوپوس اواخر سال ۲۰۰۴ توسط الزویر، ناشر هلندی راه اندازی شد و سریعاً به معتبرترین پایگاه اطلاعاتی تبدیل شد. پایگاه استنادی اسکوپوس برای هر نویسنده، یک پروفایل شخصی در نظر می گیرد و اطلاعات مهم را در آن به نمایش می گذارد. تاکنون ۱۶میلیون پروفایل در این پایگاه ایجاد شده که قریب به ۷۰۰۰۰ مورد از آنها، پروفایل های موسسات اصلی در سطح جهان می باشد.
محتوای اسکوپوس چیست و شامل چه مواردی می شود؟
اسکوپوس در زمینه های ذکر شده دارای عناوین مختلفی به شرح زیر است:
- ۱۵۰۰۰ مجله
- ۱۲۰۰ مقاله با دسترسی رایگان
- ۵۰۰ مقاله کنفرانسی
- بالغ بر ۶۰۰ نشریه دانشگاهی
- ۲۰۰ مجموعه کتابی
- ۳۸۶ میلیون وبسایت علمی
- ۲۲ میلیون ثبت اختراع از ۵ دفتر ثبت اختراع مختلف
مزایای چاپ مقاله در اسکوپوس چیست و مردم به چه دلیل طرفدار آن هستند؟
افزایش تعداد بازدید و قابلیت در دسترس بودن:
پیدا کردن مقاله های علمی به اندازه دشواری اطمینان پیدا کردن از کیفیت آن ها، کار مشکلی است. اسکوپوس دسترسی آسان به مقاله ها را تقویت می کند و اعتبار مناسبی به مقاله های چاپ شده می بخشد.
افزایش همکاری های عمومی:
کشفیات به ندرت در انزوا رخ می دهد؛ اختراعات و کشفیات در خلال مطالعه، آنالیز و به اشتراک گذاشتن تحقیقات و دیدگاه های چندرشته ای، تقویت می شود. اسکوپوس با برجسته کردن کار اشخاص کلیدی و متخصصان در یک زمینه تحقیقاتی مشخص، برای محقق این امکان را فراهم می کند که بتواند با افراد دیگر در زمینه تحقیقاتی خود ارتباط برقرار کند و به دانش خود اضافه کند.
افزایش احتمال گرفتن بورسیه تحصیلی:
امروزه بورسیه گرفتن برای تحصیل در دانشگاه های معتبر جهان وارد یک مرحله بسیار پیچیده و رقابتی شده است. چاپ شدن مقاله در اسکوپوس به مقاله و نویسنده اعتبار خاصی می بخشد و امکان گرفتن بورسیه تحصیلی را بالا می برد. اسکوپوس با داشتن حوزه علمی وسیع، به محققانی که در علوم مختلف مقاله ای در اسکوپوس چاپ کرده اند، این اجازه را می دهد که درخواست نامه های جامعی در زمینه های مختلف برای دانشگاه های مد نظر خود ارسال کرده و شانس پذیرش خود را بالا ببرند.
توانمندسازی سازمان ها:
کسانی که مسئولیت اداره یک سازمان علمی را به عهده دارند، همواره با چالش های گوناگونی مواجه می شوند. چالش هایی از قبیل: ماندن در اوج در یک دنیای تحقیقاتی که همواره در حال رشد است، آموزش سیستم عامل های گوناگون به افراد و اثبات ارزش راه حل های خود با کمترین بودجه تحقیقاتی.
اسکوپوس با دسترسی بی نظیر به تحقیقات جهانی و امکان ادغام برنامه های موجود، به سازمان ها در راستای توانمندسازی، کمک شایان توجهی می کند.
رتبه بندی در اسکوپوس:
اسکوپوس یکی از معتبرترین منابع جهت تعیین شاخص اچ برای نویسندگان است. این شاخص با توجه به تعداد مقالات چاپ شده نویسنده و همچنین تعداد استنادات به آن مقالات در طول دوره زمانی دو ساله محاسبه می شود. این شاخص معیار خوبی برای سنجش میزان اعتبار افراد و دانشگاه هاست.
همچنین اسکوپوس برای رتبه بندی مقالات از فاکتور Q استفاده می کند. مجلات با توجه به سطح علمی و کیفیت، در 4 سطح Q1,Q2,Q3,Q4 طبقه بندی می شوند. مجلات با رتبه Q1، با توجه به استانداردها و معیارهای اسکوپوس، بهترین مقالات از نظر کیفت به شمار می روند. به همین ترتیب مقالات Q2 و Q3 رتبه های بعدی را به خود اختصاص می دهند و مجلات با رتبه Q4، از پایین ترین سطح کیفیت برخوردارند. برای گرفتن پذیرش از دانشگاه های معتبر باید تلاش کنید تا مقالاتی را با رتبه Q1 یا Q2 به چاپ برسانید. همچنین در صورتی که می خواهید در مقاله خود به مراجع معتبری استناد کنید، می توانید از این فاکتور برای انتخاب مقاله مرجع کمک بگیرید.
تحلیل استنادی به عنوان کی معیار بسیار مهم علم سنجی مورد استفاده قرار می گیرد، ابزارهای علم سنجی، نمایه ها یا پایگاه های استنادی هستند که میان کتاب ها و مقالات منتشر شده و مقالاتی که به آنها ارجاع می دهند، پیوند ایجاد می کنند. قرار می گیرد. نمايه هاي استنادي معتبر بين المللي همچون موسسه تامسون رویترز (ISI) اسکوپوس و گوگل اسکولار از ابزارهاي علم سنجي محسوب می شوند. نحوه رتبه بندی مجلات در هر کدام از این پایگاه ها، بر اساس شاخص های مشخص انجام می گیرد. یکی از شاخص های ارزیابی که در این بخش به بررسی آن می پردازیم، نمره Q یا Quartile Score می باشد.
مقیاس Quartile یا چارک برای رتبه بندی مجالت در پایگاه Scimago برای مجلات Scopus بکار می رود. چارک نشان دهندۀ جایگاه ژورنال در حیطه تخصصی اش با توجه به SJR یا نفوذ علمی آن ژورنال می باشد. در واقع در تقسیم بندی بر حسب چارک، که برای هر حیطه تخصصی بصورت جداگانه انجام می شود، ژورنال ها بر حسب شاخص کیفی و در نتیجه اعتبار خود به چهار گروه تقسیم می شوند و کلمه Quartile به معنی ربع یا یک چهارم است.
بدین معنی که این ژورنال ها به چهار گروه Q1 الی Q4 تقسیم می شوند. لذا بهترین ژورنال های یک حیطه تخصصی، ژورنال هایی هستند که متعلق به یک چهارم نخست ژورنال ها Q1 هستند.
نمره Q یا Quartile Score چیزی شبیه ضریب تاثیر در مجلات ISI می باشد. با این تفاوت که IF ممکن است از یک هزارم تا 30 ( که معمولا مجلاتی مانند Nature و science دارند) متغییر باشد ولی Quartile Score از یک تا چهار می تواند متغییر باشد. در واقع امتیاز عملکردی هر مجله در گروه موضوعی خود به شمار می رود. داشتن نمره بین Q1 الی Q4 حاکی از ارزش و جایگاه خاص آن مجله می باشد.
بهترین ژورنال های یک حیطه تخصصی، ژورنال هایی هستند که متعلق به یک چهارم نخست ژورنال ها (Q1) هستند.
با توجه به آیین نامه هاي جدید گرنت و ترفیع سالانه، شناسایی نشریات Q1 تا 4 Q معتبر ضروري به نظر می رسد. لذا آشنایی با سطوح نشریات در بانک اطلاعاتی وب آف ساینس و اسکوپوس به منظور ارزیابی مقالات ضروري به نظر می رسد.
مقیاس Quartil یا به اختصار Q در رتبه بندی مجلات Scimago
Q1 گویای این است که مجله جزء 25 درصد بالایی مجلات قرار دارد.
Q2 گویای این است که مجله از لحاظ رتبه جزء طبقۀ میانی یعنی 25 تا 50 درصد یک دسته قرار دارد.
Q3 گویای این است که مجله بین 50 تا 75 درصد یک طبقه قرار دارد.
Q4 نشان دهندۀ این است که مجله جزء 25 درصد انتهایی یک طبقه قرار دارد.
محاسبه چارک یا مقیاس Q در مجلات در اسکوپوس
- مقدار Q مجلات را می توان از طریق سایت www.scimagojr.com مشاهده کرد.
- در صفحه باز شده، در قسمت جستجو، نام مجله و یا ISSN را وارد نمایید.
- اگر بر اساس نام مجله، جستجو کنید ممکن است تمامی مجلاتی که نام مشابه با مجله مورد نظر شما دارند را برایتان نمایش دهد.
- در صورتی که با ISSN جستجو کنید، صرفا مجله مورد نظر را برای شما نمایش خواهد داد.
- در صفحه باز شده کلیه اطلاعات مربوط به مجله مورد نظر نمایش داده می شود.
نحوه بدست آوردن Q در JCR
