دو نوع سخنرانی که در محیط های غیردانشگاهی انجام می شود. سخنرانی سرگرم کننده در مهمانی ها، مراسم عروسی یا سایر رویدادهای اجتماعی انجام می شود. سخنرانی متقاعدکننده نیز به صورت بخشی از مبارزات سیاسی یا در رویدادهای خیریه انجام می شود. برخی از مکان هایی که فرد ممکن است برای ارائه ی سخنرانی غیردانشگاهی به آنها دعوت شود، عبارت اند از:
- سازمان های مردم نهاد (سمن ها)
- مراسم عروسی
- کارزارها یا رویدادهای سیاسی
- رویدادهای خیریه یا برنامه های ویژه ی جمع آوری کمک های مالی
- سخنرانی هنگام دریافت جایزه
- مهمانی یا ضیافت
- شام یا ناهار همایش
- سخنرانی در مراسم تشییع جنازه
- سخنرانی آموزنده
- مصاحبه ها
نکات کاربردی در سخنرانی های سرگرم کننده
بسیاری از افراد به اشتباه گمان می کنند که می توانند با گفتن چند لطیفه یا داستان بامزه به صورت بداهه و بدون آمادگی قبلی، در سخنرانی سرگرم کننده صحبت کنند. ولی در بیشتر موارد به جای آنکه سخنرانی آنها سرگرم کننده باشد، خسته کننده می شود. بنابراین، حتما باید از قبل سخنرانی، خود را آماده کنید. برخی از پرسش هایی که باید پیش از سخنرانی سرگرم کننده درنظر بگیرید، عبارت اند از:
- آیا مطالبی که می خواهید بگویید برای آن مراسم مناسب است؟
- درباره ی مخاطبان خود چه می دانید؟ آیا آنها به مطالبی که در سخنرانی خود می گویید، واکنش خوبی نشان خواهند داد؟
آیا سخنرانی شما بیش ازحد کوتاه یا بیش ازحد طولانی است؟ (برای نمونه، سخنرانی هایی که به افتخار فرد یا بزرگداشت موضوعی انجام می شوند، معمولا نباید بیشتر از چند دقیقه طول بکشند).
نکات کاربردی در سخنرانی های متقاعدکننده
در محیطی سیاسی یا مراسمی که برای جمع آوری کمک های مالی برگزار می شود، می توان از سخنرانی متقاعدکننده برای تغییر نگرش یا باورهای مخاطبان درمورد موضوعی خاص بهره گرفت. در رویدادهای جمع آوری کمک های مالی، هدف از سخنرانی، متقاعدکردن افراد و نشان دادن این مسئله است که موضوعی که رویداد برای آن برگزار شده ارزش اهدای کمک های مالی را دارد. برای اینکه سخنرانی تا جای ممکن قانع کننده باشد، سخنران باید از اطلاعاتی اساسی درمورد متقاعدکردن دیگران برخوردار باشد:
- هنگام آمادگی برای سخنرانی بر نتیجه ی نهایی سخنرانی خود تمرکز کنید. تمام بخش های سخنرانی باید بر هدف نهایی مبحث متقاعدکننده ی شما تمرکز داشته باشد.
- با مخاطبان ارتباط برقرار کنید و آنها را درک کنید. سخنرانی خود را با یافتن زمینه های مشترک موجود میان شما و مخاطبان تان آغاز کنید و از طنز یا سایر شباهت های احتمالی استفاده کنید. مردم بیشتر به افرادی گرایش دارند که به نحوی مانند آنها باشند.
- واژه ها و عبارت ها را هوشمندانه انتخاب کنید. بر عبارت ها و واژه هایی مانند «استقلال»، «حق»، «باطل» و «آزادی» تمرکز کنید تا تأثیر عاطفی نیرومندی بر مخاطبان بگذارید.
- بفهمید که چه ارتباطی میان مبحث متقاعدکننده ی شما و مخاطبان تان وجود دارد. این ارتباط می تواند اشتیاق مخاطبان را به موضوع سخنرانی شما افزایش دهد و بر اهمیت سخنرانی در نگاه مخاطب بیفزاید. این مسئله به ویژه در سخنرانی هایی اهمیت دارد که با هدف متقاعدکردن مخاطبان برای انجام اقدامی سریع ایراد می شوند.
سخنران خوب کیست؟
یک سخنران خوب مهمترین فرد درجمعی است که قرار است سخنرانی کند و صحبت کردن با مخاطبان ونحوه ارتباط برقرار کردن با آن ها مهارتی الزامی برای یک سخنران خوب است. یک سخنران خوب باید علاوه برمهارت های کلامی از جمله فن بیان باید بر روش های ارائه مطالب، نحوه ایستادن در مقابل مخاطبان،نحوه بیان مطالب، انتخاب موضوع ومحتوای مناسب آشنایی داشته باشد و همچنین شناخت کلی نسبت به مخاطبان، محل برگزاری سمینار داشته باشد.
مهم ترین ویژگی های سخنران خوب
- اعتماد به نفس بالا
- وقت شناسی
- بدون تپق صحبت کردن
- ظاهر آراسته
- ارتباط چشمی قوی
- شروع و پایان جذاب
- زبان بدن مناسب
- ارتباط صمیمی با مخاطبان
- پیش بینی امور غیرمنتظره
- تمرین فراوان
در ادامه با این ویژگی های سخنران خوب به خوبی آشنا خواهید شد…
۱. اعتماد به نفس دارد
آنچه باعث می شود اعتماد به نفس انسان در انجام کاری افزایش یابد، انجام مداوم و پیوسته آن عمل است. یک آشپز ماهر اعتماد به نفس زیادی برای طبخ غذا دارد در حالیکه ممکن است، هنگام رانندگی اعتماد به نفس پایینی داشته باشد و یا حتی درجاتی از ترس را نیز تجربه کند. البته داشتن کمی اضطراب یا ترس برای سخنرانی کاملا طبیعی است و حتی می تواند به شما کمک هم بکند! فقط کافیست بتوانید ترس خود را بشناسید و آن را بپذیرید سپس علت و ریشه ترس را شناسایی کنید تا بتوانید با تمرین های مناسب فرمان کنترل آن را در دست خود بگیرید. با تکرار و تمرین زیاد و با غلبه بر ترس و اضطراب، اعتماد به نفس خود را بازیابی می کنید. هنگام سخنرانی نیز با کمک تکنیک هایی همچون تصویرسازی و تلقین مثبت می توانید با مخاطبان احساس نزدیکی بیشتری داشته باشید و اعتماد به نفس بالایی را تجربه کنید.
۲. وقت شناس است
وقت شناسی و مدیریت زمان از آنجایی برای یک سخنران خوب اهمیت دارد که او با افراد زیادی در ارتباط است. اگر به موقع به جلسه سخنرانی نرسید یا سخنرانی را بیشتر از زمان تعیین شده ادامه دهید، حق تعداد زیادی از مخاطبان خود را در این زمینه ضایع کرده اید. در این صورت علاوه بر آنکه توجه و همراهی مخاطب را در حین سخنرانی از دست می دهید، مقبولیت خود را در بین آن ها نیز تا حدود زیادی کاهش می دهید.
بنابراین تلاش کنید با برنامه ریزی منظم، خود را سروقت به جلسه سخنرانی برسانید، حتی توصیه می شود سخنرانان زودتر از دیگران به محل سخنرانی بروند تا هم تجهیزات فنی سالن را یکبار دیگر چک کنند و هم اینکه هنگام ورود حضار، با آن ها چند لحظه ای خوش و بش و احوالپرسی کنند. این کار تاثیر زیادی در کاهش استرس و همچنین شناخت مخاطبان دارد.
۳. بدون تپق صحبت می کند
یک سخنران خوب و تاثیرگذار، صدایی رسا، واضح و بدون لرزش دارد و با انرژی صحبت می کند. هیچ شنونده ای دوست ندارد به صحبت های فردی که صدایی آهسته، نامفهوم و خسته دارد، گوش کند. هنگام سخنرانی سعی کنید آرام و شمرده صحبت کنید، کلمات و حروف را به درستی ادا کنید تا هنگام سخنرانی کمتر تپق بزنید و صدای خوبی داشته باشید. نیازی نیست صدای خود را تغییر دهید! خودتان باشید، اما یکنواخت صحبت نکنید؛ بعضی از عبارت ها را با صدای بلندتر و برخی دیگر را با صدایی آهسته بیان کنید، با این کار توجه مخاطب بیشتر به شما جلب می شود! اگر لهجه دارید تا می توانید به صدا و فیلم های سخنرانان دیگر گوش کنید تا گوش و ذهن شما با ادای استاندارد کلمات آشنا شوند.
۴. ظاهری آراسته دارد
اینکه در سخنرانی خود با پوشش رسمی حاضر شوید یا یک لباس اسپرت و راحت تر می تواند به مخاطبان شما بستگی داشته باشد. سن و سال، موقعیت اجتماعی، طرز فکر، سطح فرهنگی مخاطبان و حتی ویژگی های اقلیمی محل سخنرانی می تواند نوع پوشش شما را تعیین کند. بطور کلی سعی کنید در انتخاب پوشش خود انعطاف پذیر باشید، فارغ از اینکه چه نوع پوششی را انتخاب می کنید، در هر صورت استفاده از لباس های تمیز، مرتب و اتو خورده یک اصل اساسی است. البته آراستگی دامنه وسیعی دارد و می تواند شامل مدل مو و حتی رنگ موی سخنران نیز بشود!
۵. با مخاطب ارتباط چشمی دارد
حتماً با مخاطبان خود ارتباط چشمی برقرار کنید؛ یعنی سعی کنید تا حد امکان در طول سخنرانی خود به تک تک آن ها نگاه کنید و نگاه خود را بین همه به طور مساوی تقسیم کنید و فقط به یک گوشه سالن یا یک شخص خاص نگاه نکنید. همیشه لبخند به لب داشته باشید، لبخند هم چهره شما را زیباتر نشان می دهد و هم اینکه به مخاطبان این پیام را می دهد که شما کاملا به کارتان مسلط هستید و اضطراب ندارید. از طرفی مخاطبان با دیدن لبخند شما بیشتر تحت تاثیر قرار می گیرند و برای شنیدن حرفهایتان اشتیاق بیشتری خواهند داشت.
۶. شروع و پایانی جذاب دارد
سخنرانی خود را جالب و هیجان انگیز شروع کنید. یک سوال جالب بپرسید، به نکته جالبی که به سخنرانی تان مربوط است اشاره کنید، یا سخنی از بزرگان بگویید و آن را به سخنرانی تان ارتباط دهید. زیرا اکثر مخاطبان در همان لحظات آغاز صحبت هایتان شما را قضاوت می کنند و تصمیم می گیرند آیا به ادامه صحبت ها گوش کنند یا نه. پس تا می توانید در نخستین دقایق شروع سخنرانی همراهی و حمایت آن ها را جلب کنید.
به همان اندازه که شروع هیجان انگیز یک سخنرانی مهم است پایان خوب آن هم تاثیر زیادی در ذهن مخاطب دارد. در پایان سخنرانی از صحبت های خود نتیجه گیری کنید؛ این نتیجه گیری می تواند در قالب پاسخی جالب به سوال آغازین یا به عنوان یک راهکار خلاقانه برای یک مسئله باشد. حتی می توانید در پایان ارائه خود، باز هم در ذهن شنوندگان سوالات بیشتر و جالب تری ایجاد کنید. استفاده از یک فیلم یا کلیپ کوتاه نیز به عنوان حرف آخر گزینه خوبی است.
۷. از زبان بدن خود استفاده می کند
هنگام سخنرانی از «زبانِ بدن» خود استفاده کنید. از حرکت دست ها، سر و اعضای صورتتان به موقع و به جا استفاده کنید. مطمئن باشید سخنرانی که در یک گوشه می ایستد و با دست هایی که توی جیبش قرار داده از روی متنی سخنرانی خود را انجام می دهد، هیچ گاه نمی تواند توجه افراد را به خود جلب کند و همه خیلی زود از صحبت های او خسته می شوند.
۸. با مخاطبان خود صمیمی است
معمولا سخنرانی که خشک و رسمی صحبت می کند شانس کمتری برای تاثیرگذاری در مخاطب دارد. اثربخشی کلام سخنران ارتباط مستقیمی با میزان مقبولیت او در میان دیگران دارد. مخاطبان معمولا کلام و بیان افرادی را می پسندند که برایشان خوشایند و محبوب باشند. بنابراین در قدم اول همواره لبخند به لب داشته باشید، لبخند شما هم نشان دهنده اعتماد به نفستان است و هم اینکه می تواند تا حد زیادی اضطراب و استرس لحظات آغازین سخنرانی را کاهش دهد. سعی کنید با توجه به شناختی که از مخاطبان به دست آورده اید، با آن ها ارتباط نزدیک و دوستانه برقرار کنید. مثلا از تجربیات مشترک صحبت کنید، درباره دغدغه های آن ها مطلبی بگویید و یا حتی با یک شوخی یا لطیفه آن ها را بخندانید. بد نیست در این زمینه به تکنیک های ذهن خوانی نیز توجه کنید تا بتوانید حس همدلی و درک متقابل را بین خودتان و مخاطب افزایش دهید.
۹. فکر همه چیز را کرده است!
درست است که کار اصلی شما سخنرانی است، اما به وقایع و ابزارهای زیادی برای سخنرانی لازم دارید، که باید به آن ها نیز توجه کنید. استفاده از اسلایدها، فیلم و عکس های جالب و حرفه ای می تواند جذابیت سخنرانی شما را دوچندان کند، به شرط آنکه همه تجهیزات درست کار کنند و همه چیز به خوبی پیش برود. بنابراین به نفع خودتان است که پیش از آغاز سخنرانی تمام تجهیزات صوتی و تصویری سالن را چک کنید. همچنین بهتر است از فایل ارائه خود چند نسخه پشتیبان در قالب های مختلف مانند عکس و… هم تهیه کنید. کلیه فیلم ها و تصاویر مورد استفاده خود را نیز بصورت جداگانه همراه داشته باشید.
۱۰. زیاد تمرین می کند
برخی گمان می کنند سخنرانی یک ویژگی ذاتی است، در صورتی که سخنرانی یک مهارت کاملا اکتسابی است و مانند تمام مهارت های دیگر نیاز به تکرار و تمرین فراوان دارد. البته برخی از ویژگی های ذاتی و ذهنی افراد می تواند کیفیت و کمیت این تمرین ها را کاهش و یا افزایش دهد. در هر صورت تمام سخنرانان حرفه ای جهان زمان زیادی را برای تمرین کردن وقت صرف کرده اند. این تمرین ها صرفا محدود به روش های ارائه سخنرانی نمی شود. هر سخنران باید در کنار مهارت سخنرانی، مهارت های زیادی را بیاموزد از تقویت حافظه و تمرکز گرفته تا رفع خجولی و صحبت کردن بدون لهجه و… همگی ابزارهایی هستند که یک سخنران خوب به آن ها نیاز دارد.
انواع کمک های حسی برای استفاده در سخنرانی
