در بسیاری از بیمارستان ها شستشو و استحمام کودک در همان ساعت اولیه صورت می گیرد اما دلایل زیادی وجود دارد که نشان می دهد نوزاد را نباید در ساعات اولیه پس از تولد یا حتی چند روز پس از آن حمام کرد؛ زیرا نوزادانی که تازه متولد شده شرایط قرار گرفتن در حمام و شستشو را ندارند چرا که هنوز سیستم تنفسی آنها تثبیت نشده است، بنابراین بهتر است از حمام کردن نوزاد تا دو روز پس از تولد اجتناب کنید.
چرا نوزاد تازه به دنیا آمده را دیرتر به حمام ببریم؟
دلایل زیادی وجود دارد که باید در اولین ساعات پس از تولد کودک خود را حمام نکنید. برخی از بیمارستان ها نوزاد را درست بعد از تولد حمام میکنند، اما شما به عنوان والدین می توانید تصمیم بگیرید که چه زمانی کودک خود را حمام ببرید و چه کسی این کار را انجام دهد. اگر مادری مبتلا به اچ آی وی یا هپاتیت باشد، نوزادان باید بعد از اولین شیردهی استحمام شوند به تأخیر انداختن اولین حمام کودک فواید زیادی دارد و ممکن است بعد از اطلاع از مزایای انتظار در مورد زمانی که دوست دارید این اتفاق بیفتد تجدید نظر کنید.
نوزادان با محافظ طبیعی پوست متولد می شوند
در رحم، نوزادان توسط ماده خاصی به نام ورنیکس که در پوست آنها وجود دارد از محیط آبکی خود محافظت می شوند. ممکن است در نوزاد تازه متولد شده خود مقداری ورنیکس مشاهده کنید. به نظر می رسد کمی شبیه پنیر خامه ای مومی سفید و مومی است و به نظر می رسد برخی از نوزادان زیاد و بعضی دیگر نه چندان. گرچه معمولاً برخی از آنها در چین و چروک های پوست و زیر بغل آنها پنهان است. نوزادانی که زودتر به دنیا می آیند اغلب مقدار بیشتری دارند. ورنیکس دارای خواص ایمنی است و گذاشتن آن بر روی پوست کودک شما یک لایه محافظتی ایجاد می کند در حالی که سیستم ایمنی نوزاد جدید شما تقویت می شود.
کودک می خواهد نزدیک مادر باشد
نوزاد تازه متولد شده شما می خواهد تا آنجا که می تواند به شما و پستان شما نزدیک باشد. آغوش کشیدن روی سینه، نزدیک منبع غذایی، جایی که آنها می توانند صدای شما را بشنوند، بوی شما را حس کنند و شما را در برابر پوست خود احساس کنند برای کودک کوچک جدیدتان آرامش است.
حمام ها می توانند دمای بدن را کاهش دهند
نوزادان تازه متولد شده به دلیل نسبت سطح به وزن بیشتر (و اغلب مقدار چربی بدن) در تنظیم دمای بدن خود مشکل دارند. ممکن است حمام باعث شود کودک بیشتر کار کند تا دمای بدن خود را در حد طبیعی نگه دارد. برخی از نوزادان باید تحت چراغ حرارتی قرار بگیرند تا دمای آنها بعد از حمام افزایش یابد. قفسه سینه مادر بهترین مکان برای حفظ دمای کودک است. قفسه سینه مادر توانایی گرم شدن یا خنک شدن را دارد تا کودک را در دمای مناسب نگه دارد. افزودن حمام به مخلوط باعث می شود که کودک نتواند دمای بدن خود را حفظ کند.
هورمونهای استرس را در حد پایین و قند خون طبیعی نگه دارید
جدا شدن از والدین آنها می تواند یک لایه استرس اضافی به نوزاد جدید اضافه کند و فقط زندگی بیرون را تشخیص دهد. اگر کودک شما سرد شود، بدن او ممکن است در پاسخ هورمون های استرس آزاد کند. ممکن است قند خون آنها به طور موقت کاهش یابد. اگر قند خون کودک شما به دلیل دیابت حاملگی مادر یا اندازه آنها هنگام تولد کنترل می شود ، ممکن است ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی کودک نگران باشند و بخواهند فرمولی را برای بازگرداندن قند خون به حد نرمال معرفی کنند.
بهترین میزان و زمان حمام کردن نوزاد
اگر تمایل دارید کودک تازه متولد شده خود را به حمام ببرید این کار را تا 6 ساعت بعد از تولد کودک به تاخیر اندازید.برخی از خانواده ها نیز نوزاد خود را تا هنگام افتادن بند ناف به حمام نمی برند ، با توجه به اینکه زمان افتادن بند ناف در نوزادان متفاوت است و ممکن است طولانی شود ، این کار نیز مانند حمام کردن زود هنگام نوزاد اشتباه است.
زیرا در این صورت ، ترشحات روییدن نوزاد سبب بروز عفونت های بسیاری در آنان می شود. حمام کردن کودکانی که مادر آنها به بیماری هایی مانند ایدز و هپاتیت مبتلا هستند ، در ساعت اولیه تولد و پس از تثبیت تنفس الزامی است زیرا ترشحات روی بدن نوزاد ممکن است آلوده باشد.مناسب ترین زمان ممکن برای حمام کردن نوزاد روز دوم پس از متولد شدن است. در ماه های اولیه پس از تولد لازم است نوزاد را هر هفته دوبار به حمام برد، توجه داشته باشید حمام کردن نوزاد بیش از دو بار در هفته سبب خشکی پوست و افزایش استرس او می شود و حمام کردن کمتر از این زمان موجب بروز عفونت در نوزادان می شود.
بهترین درجه حرارت برای استحمام کودک
برای استحمام کودک بهترین کار این است که دماسنج در آب بگذارید و دمای آب زیر 50 درجه سانتی گراد باشد ، این درجه آب بهترین دما برای استحمام کودک است اما باز هم لازم است قبل از قرار دادن نوزاد در آب ، دمای آب را با دست تان چک کنید شاید درجه دماسنج درست نباشد.هوای جایی که نوزاد را در آن حمام می کنید هم باید گرم باشد تا نوزاد دچار افت درجه حرارت پس از حمام نشود همچنین باید دمای هوای جایی که نوزاد پس از حمام به آن جا برده می شود، مناسب و نسبتا گرم باشد تا او دچار لرز نشود.
بهترین زمان حمام کردن کودک (صبح یا شب)
زمان حمام کردن نوزاد به خود والد بستگی دارد پس زمانی را انتخاب کنید که عجله نداشته باشید و استحمام با حوصله صورت گیرد.توجه داشته باشید اگر نوزاد را پس از شیر دادن به حمام می برید، ابتدا کمی صبر کنید تا شیر خورده شده اندکی هضم شود و سپس او را برای شستشو آماده کنید.
نکات طلایی برای حمام کردن نوزاد
به یاد داشته باشید که:
- برای خشک کردن گوشها از گوش پاک کن استفاده نشود.
- 2 یا حداکثر 3 بارحمام در هفته و نیاز به استحمام روزانه ندارد.
- زمان مناسب برای حمام کردن نوزاد بین 5 تا 10 دقیقه است.
- خشک بودن پوست نوزاد شما طبیعی است. با این حال خوب است که پس از حمام کردن بدن او را چرب کنید برای این کار می توانید از روغن بچه و روغن های مایع گیاهی خوراکی ( زیتون، بادام شیرین، آفتاب گردان و غیره) برای کاهش خشکی پوست و جلوگیری از پوسته پوسته شدن بدنش و نرم کردن پوست صورت او استفاده کنید فقط باید مراقب باشید روغن وارد چشم و دهانش نشود.
مراحل حمام کردن نوزاد
برای اولین بار حمام کردن نوزادان لازم است خیلی آرام و با ملاحظه عمل کنید. مراحل حمام کردن نوزاد شامل موارد زیر است:
- لوازمی مثل صابون نوزاد، دو اسفنج حمام نوزاد، یک فنجان پلاستیکی و یک حوله آماده کنید.
- برای بعد از حمام، پوشک تمیز و لباس کودک را دم دستتان در اتاق بگذارید.
- مطمئن شوید که اتاق به قدر کافی گرم است تا کودک پس از حمام احساس سرما نکند.
- اگر حمام سرد است، آن را به قدر کافی گرم کنید.
- وان یا سینک را بین پنج تا هشت سانتی متر از آب گرم پر کنید.
- دمای آب لازم است برای پوست مچ دست شما گرم باشد، اما اصلاً داغ نباشد؛ حدود ۳۲ درجه سانتی گراد یا چند درجه گرم تر مناسب است.
- اول نوزاد را به حمام ببرید و بعد لباس هایش را درآورید.
- اگر کودک شما همیشه در طول حمام گریه می کند، بگذارید در ابتدای حمام پوشکش را داشته باشد تا به او حس امنیت بدهد.
- ابتدا پای نوزاد و سپس بقیۀ بدن او را به تدریج وارد وان کنید.
- پشت سر و گردنش را به یکی از دست هایتان تکیه دهید و او را در وضعیت راحتی نگه دارید.
- در طول حمام به طور منظم با یک فنجان روی او آب بریزید تا احساس سردی نکند.
- اگر بخواهید می توانید نوزاد را فقط با آب بشویید.
- از صابون مخصوص نوزاد و به مقدار کم استفاده کنید.
- از صابون معمولی یا قوی هم استفاده نکنید، زیرا می تواند پوست کودک را خشک کند.
- از یک اسفنج نرم یا دست تمیزتان به آرامی برای شستن صورت و بدن نوزاد استفاده کنید.
- این کار را با ملایمت انجام دهید و نیازی به سابیدن یا استفادۀ زیاد از صابون نیست.
- می توانید با دست خود یا با یک لیف نرم نوزاد، از بالا به پایین، جلو و سپس پشتش را بشویید.
- با شستن پوست سر با یک لیف مرطوب یا آغشته به کمی شامپوی بچه شروع کنید.
- لیف را آبکشی کنید و از آن برای تمیز کردن چشم و صورت او استفاده کنید و این کار را با ملایمت انجام دهید.
- اگر در گوشه و کنار سوراخ های بینی یا چشم کودک مخاط خشک جمع شده است، ابتدا با لیف چند بار آن را خیلی آرام لمس کنید تا نرم شود و سپس آن را بردارید.
- برای اندام تناسلی کودک، یک شست وشوی معمولی کافی است.
- نوزاد را با ریختن فنجان های آب روی او و کشیدن یک لیف نرم تمیز روی بدنش، از سر تا پا آبکشی کنید.
- سپس با احتیاط زیاد، با یک دست گردن و سر و با دست دیگر باسن او را نگه دارید و او را از وان بیرون بیاورید.
- انگشتان خود را دور یک ران قرار دهید، احتیاط کنید، زیرا نوزادان وقتی مرطوب هستند به راحتی سُر می خورند.
- اگر نمی توانید، از یک بزرگسال دیگر بخواهید با یک حولۀ خشک، نوزاد را از شما بگیرد.
- نوزاد را در یک حولۀ کلاه دار بپیچید و خشک کنید.
- سپس پوشک و لباس نوزاد را بپوشانید.
- تمام شد، سر خوشبوی او را ببوسید و بغلش کنید.
عوارض و خطرات بوسیدن نوزاد چیست؟
