در نظام حقوقی و جامعه ما بعد از انعقاد عقد نکاح و شروع رابطه زوجیت بین زن و مرد مجموعه وظایف مالی و غیر مالی به عهده آن ها قرار می گیرد که باید به آن پایبند بوده و طبق قانون باید به ان عمل کند.
به معنا و مفهوم نافرمانی زوجین و عدم انجام وظایف زناشویی از طرف آنها است. به معنای روشن تر اگر هر یک از زوجین ( زن یا مرد) به هر دلیلی از وظایف زناشویی خود سرباز زنند و شانه خالی کنند طبق قانون نشوز کرده اند.
طبق آنچه گفته شد عدم ایفای وظایف و تکالیف زناشویی ممکن است از سوی هر یک از زوجین اتفاق بیافتد اما در چهارچوب حقوقی و از دیدگاه حقوق اصطلاح واژه نشوز معمولا برای عدم انجام تکالیف زناشویی از سوی زن گفته می شود. به همین جهت زنی را که به وظایف خود در مقابل همسرش واقف نباشد و به آنها عمل نکند ناشزه می گویند.
نشوز به معنی عدم فرمانبرداری می باشد. در قوانین ما زن ناشزه به زنی می گویند که تکالیف ناشی از زوجیت را ایفا ننماید. به عنوان مثال زنی که بدون اجازه شوهر زندگی مشترک را ترک نماید یا بدون عذر موجه از نزدیکی با شوهر امتناع می نماید.
در دوره نشوز نفقه به زن تعلق نمی گیرد.
در صورت نشوز زن مرد می تواند از دادگاه تقاضای ازدواج مجدد نماید.
شرط تنصیف دارایی در دوران نشوز : اگر مردی در دوره نشوز همسرش را طلاق دهد شرط تصنیف دارایی که در نکاح نامه منظور گردیده اجرا نمی شود. طبق قوانین درج شده در نکاح نامه چنانچه مردی بدون دلایل موجه همسرش را طلاق دهد، مرد مکلف است تا نصف داراییش را که بعد از زندگی مشترک به دست آورده به همسر خود منتقل نماید. لذا اگر مردی در دوره نشوز زن را طلاق دهد از انجام این شرط که در قانون امده است معاف می شود و اموالی از سوی مرد به زن تعلق نخواهد گرفت.
نفقه زن عبارتست از کلیه نیازهای متعارف با توجه به وضعیت زن می باشد که شامل مسکن ، خوراک، پوشاک و غیره می باشد که مطابق شرع و قانون وظیفه تامین آن بر عهده شوهر می باشد.
حسب ماده 1108 قانون مدنی در خصوص تمکین و نفقه چنین بیان شده است که هر گاه زن (زوجه) بدون مانع مشروع از ادای تکلیف و وظایف زوجیت خودداری نماید مستحق نفقه نمی باشد. لذا، اگر زن از تمکین در قبال شوهرش خودداری نماید نفقه به او تعلق نخواهد گرفت.
حق حبس زن بدین معناست که زن می تواند تا وقتی که تمام مهریه به وی پرداخت نشده از وظایفی که نسبت به شوهر دارد خودداری کند و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود. بنابراین ، زن می تواند از انجام وظایف زناشویی در مقابل شوهر امتناع نماید تا مهریه به طور کامل به وی پرداخت شود.
زنی که با استناد به حق حبس خود تمکین نمی نماید از لحاظ حقوقی ناشزه محسوب نمی گردد. توجه داشته باشید که اگر زن حتی یک بار در مقابل شوهر تمکین نموده باشد دیگرنمی تواند از حق حبس استفاده نماید.
در صورت عدم تمکین زن از شوهرش، مرد می تواند با مراجعه به دادگاه خانواده دعوای الزام به تمکین اقامه نماید. در چنین صورتی دادگاه می تواند حکم الزام به تمکین برای زن را صادر نماید. در صورت قطعی شدن حکم و عدم تمکین زن در مرحله اجرای حکم و صدور گواهی نشوز مرد می تواند از دادگاه تقاضای اجازه ازدواج مجدد را بدهد. مواردی است که زن مجاز به عدم تمکین می شود که در چنین شرایطی عدم تمکین از سوی زن موجب از بین رفتن نفقه نمی شود که عبارت است از :
مبتلا شدن شوهر به امراض جنسی و مقاربتی
خوف زن از ضرر بدنی، مالی و شرافت
در صورتی که تعیین محل زندگی در اختیار زن بوده باشد.
استفاده از قانون حق حبس از سوی زن
انجام واجبات شرعی مانند اینکه مثلا زن در ایام روزه و یا در دوره حج باشد می تواند از تمکین خاص خودداری کند.
در این مقاله اصطلاح حقوقی نشوز و ناشزه بررسی شد.خواستیم تا شما هم از اصطلاحات رایج در جامعه که در موضوع حقوقی دارند اما بصورت روزمره استفاده میکنیم، آگاه شوید. امیداریم که برایتان مفید و آگاهی بخش باشد.
