دو نهاد در کشور ما هر ساله، آزمون وکالت را برگزار نموده و به قبول شدگان این آزمون، پروانه وکالت اعطا می کنند: کانون وکلای دادگستری و مرکز وکلا قوه قضاییه. وکلایی که از هر یک از این دو نهاد موفق به دریافت پروانه وکالت می شوند، هر دو گروه وکیل پایه یک دادگستری بوده و از نظر صلاحیت برای وکالت تفاوتی با یکدیگر ندارند. با این وجود، تفاوت وکیل دادگستری با وکیل قوه قضاییه را نیز نمی توان نادیده گرفت و این دو گروه از وکلا در برخی از مسایل با یکدیگر تفاوت داشته که این موارد عبارتند از: مرجع صادر کننده پروانه وکالت و مراحل دریافت پروانه وکالت اما، اصولا ، از نظر وظایف و مسئولیت ها تفاوتی میان وکیل دادگستری با وکیل قوه قضاییه وجود نداشته و مسئولیت ها و وظایف یک وکیل پایه یک اعم از وکیل دادگستری با وکیل قوه قضاییه مانند هم می باشد.
شخصی می تواند از عنوان وکیل پایه یک دادگستری استفاده نموده و به عنوان وکیل تلفنی به ارائه مشاوره حقوقی پرداخته و در پرونده های قضایی قبول وکالت نماید که در آزمون وکالت شرکت نموده و پروانه وکالت را اخذ نموده باشد. در کشور ما دو نهاد هر ساله اقدام به برگزاری آزمون وکالت نموده و برای قبول شدگان این آزمون، پروانه وکالت صادر می نمایند که این دو نهاد عبارتند از: کانون وکلای دادگستری و مرکز وکلا قوه قضاییه. مرجع صادرکننده پروانه وکالت وکیل دادگستری، کانون وکلای دادگستری ایران بوده و مرجع صادرکننده پروانه وکالت وکیل قوه قضاییه، مرکز وکلا قوه قضاییه می باشد؛ به همین دلیل، در این بخش از مقاله، تفاوت وکیل دادگستری با وکیل قوه قضاییه را از نظر مرجع صادرکننده پروانه بررسی کرده و به توضیح این دو مرجع یعنی کانون وکلای دادگستری و مرکز وکلا قوه قضاییه می پردازیم.
کانون وکلا دادگستری: در 7 اسفندماه 1331، محمد مصدق، ، لایحه استقلال کانون وکلا را در بیست و سه ماده تصویب نمود که به موجب آن، کانون وکلا به عنوان نهادی مستقل از دادگستری تشکیل گردید و لایحه مزبور، در سال 1333 در مجلس هجدهم توسط کمیسیون های مشترک دو مجلس در 26 ماده مجددا تصویب گردید.
در تاریخ 6/4/1400 رئیس قوه قضاییه آیین نامه شماره 9000/24975/100 را تحت عنوان ( آیین نامه اجرایی لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری ) به تصویب رسانید که اگرچه در مقدمه آن عنوان گردید بنا به پیشنهاد کانون وکلای دادگستری به تصویب رسیده است، با مخالفت گسترده کانون های وکلای دادگستری مواجه گردید که تا تاریخ نگارش این مقاله، این کانون ها همچنان از اجرای آیین نامه به دلیل مخالفت با استقلال نهاد وکالت خودداری می نمایند. کانون وکلای دادگستری، قدیمی ترین سازمان مردم نهاد ایرانی بوده و در سال 1329 به عضویت کانون وکلای بین‌المللی (IBA) درآمده است. هیات مدیره، رئیس، دادگاه انتظامی وکلا و دادسرای انتظامی وکلا از مهم ترین ارکان کانون های وکلای دادگستری می باشند. در حال حاضر، اتحادیه کانون وکلای داگستری ایران، از 25 کانون وکلا تشکیل گردیده که به جز کانون وکلای مرکز که شامل 4 استان تهران، سمنان، هرمزگان، سیستان و بلوچستان بوده، هر کانون وکلا اختصاص به یک استان دارد. اتحادیه کانون وکلای داگستری ایران، تحت عنوان اسکودا شناخته می شود. هر یک از کانون های وکلای دادگستری در ایران دارای وب سایت اختصاصی بوده و آدرس سایت اسکودا scoda.org می باشد.
مرکز وکلا قوه قضاییه: رییس قوه قضاییه در سال 1381 با استناد به ماده 187 قانون برنامه سوم توسعه، آیین نامه اجرایی ماده 187 را تصویب و مرکز وکلا قوه قضایه را تاسیس نمود. البته این مرکز در ابتدا تحت عنوان (مرکز امور مشاوران حقوق، وکلا و کارشناسان قوه قضاییه) تشکیل شده که به دنبال اصلاح آیین نامه ماده 187 قانون برنامه سوم توسعه در سال 1397، به عنوان ( مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده ) تغییر نام یافته و دارای شخصیت حقوقی مستقل گردید. مرکز وکلا قوه قضاییه، در حال حاضر، دارای 31 مرکز استانی و هیات مدیره وکلای قوه قضائیه بوده و ساختمان مرکزی مرکز وکلای قوه قضاییه در تهران به نشانی بلوار نلسون ماندلا، خیابان گلفام واقع شده است. مرکز وکلا قوه قضاییه، دارای وب سایت اختصاصی بوده که نشانی آن 23055.ir می باشد.
در بخش قبل توضیح دادیم که در حال حاضر، دو نهاد اقدام به برگزاری آزمون وکالت نموده و برای قبول شدگان این آزمون، پروانه وکالت صادر می نمایند که این دو نهاد عبارتند از: کانون وکلای دادگستری و مرکز وکلا قوه قضاییه. پذیرفته شدگان در هر یک از این دو آزمون باید مراحلی را طی نموده و در آزمون نهایی تحت عنوان آزمون وکالت نیز قبول گشته تا بتوانند پروانه وکالت پایه یک خود را دریافت نموده و به شغل وکالت اشتغال یابند. از آنجا که مراحل دریافت پروانه در کانون های وکلای دادگستری و مرکز وکلا قوه قضاییه تفاوت داشته، در این بخش از مقاله به توضیح تفاوت وکیل دادگستری با وکیل قوه قضاییه از نظر مراحل دریافت پروانه می پردازیم.
فردی که پروانه وکالت خود را از یکی از کانون های وکلای دادگستری دریافت نموده وعنوان وکیل دادگستری را اخذ می نماید، لازم است تا مراحلی را طی نموده تا پروانه وکالت کانون وکلا به وی اعطا گردد. این مراحل عبارتند از:
اولین مرحله از مراحل دریافت پروانه در کانون وکلا دادگستری، ثبت نام آزمون وکالت کانون وکلا دادگستری و شرکت در آزمون کارآموزی وکالت می باشد.این آزمون، هر ساله به صورت هماهنگ از سوی 25 کانون وکلای سراسر کشور برگزار گردیده و هر فرد، مجاز به شرکت در یکی از این آزمون ها می باشد.
قبول شدگان درآزمون کارآموزی وکالت کانون وکلا پس از قبولی در این آزمون باید دوره ای را تحت عنوان دوره کارآموزی طی نموده و تکالیفی را ضمن آن دوره انجام دهند. تا پیش از تصویب ( آیین نامه اجرایی لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری ) در سال 1400 ، دوره کارآموزی کانون وکلا داگستری 18 ماه بود که شامل تکالیف زیر بود:
شرکت در سخنرانی های ماهانه کانون وکلا، شرکت در جلسات دادگاه حداقل چهار مرتبه در ماه و تهیه گزارش از پرونده های آن دادگاه، کار کردن نزد یکی از وکلا با سابقه دادگستری، فعالیت در بخش های مختلف کانون با تعیین کانون مربوطه و انجام امور معاضدت قضایی. با تصویب ( آیین نامه اجرایی لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری ) دوره کارآموزی کانون وکلا دادگستری و وظایف کارآموزان ، تغییرات چشم گیری یافته است که از مهم ترین آن می توان به موارد زیر اشاره نمود: طول دوره کارآموزی به 15 ماه کاهش یافته که این مدت به سه مرحله تقسیم می گردد: مرحله اول شامل شرکت درجلسات سخنرانی علمی و کارگاه های آموزشی به مدت 2 ماه و حداقل پنجاه ساعت. مرحله دوم شامل حضور هر روزه کارآموز (به غیراز ایام تعطیل) تمام وقت اداری در مراجع قضایی و تهیه گزارش از یک پرونده دارای وقت رسیدگی یا در حال رسیدگی به مدت 6 ماه و مرحله سوم شامل کارآموزی نزد وکیل سرپرست، حضور در جلسات سخنرانی حداقل پنجاه ساعت و انجام مور محوله از سوی کانون وکلای مربوطه.
کارآموزانی که تمام وظایف کارآموزی را به طور کامل انجام داده و این دوره را با موفقیت به اتمام برسانند، پس از اتمام دوره کارآموزی در آزمونی تحت عنوان آزمون اختبار که در دو مرحله کتبی و شفاهی(مصاحبه) برگزار شده، شرکت نموده و با کسب حداقل نموره، پروانه وکالت پایه یکی دادگستری به آنها اعطا می گردد.
همانند وکیل کانون وکلا دادگستری، فردی که پروانه وکالت خود را از مرکز وکلا قوه قضائیه دریافت نموده وعنوان وکیل مرکز وکلا قوه قضاییه را اخذ می نماید، لازم است تا مراحلی را طی نموده تا پروانه وکالت مرکز وکلا قوه قضاییه به وی اعطا گردد. این مراحل عبارتند از:
اولین مرحله از مراحل دریافت پروانه در مرکز وکلا قوه قضائیه ، ثبت نام آزمون وکالت مرکز وکلا قوه قضاییه و شرکت در آزمون کارآموزی وکالت می باشد. این آزمون، یک مرتبه در سال برگزار می گردد و شامل دو آزمون تستی و مصاحبه می باشد.
افرادی که در دو مرحله تستی و مصاحبه آزمون وکالت قوه قضاییه پذیرفته شوند، وارد مرحله کارآموزی می شوند. طول دوره کارآموزی مرکز وکلا قوه قضاییه، 18 ماه بوده و کارآموزان مرکز وکلا قوه قضاییه موظف به انجام تکالیف زیر در دوره کارآموزی می باشند: کارآموزی تحت نظر وکیل سرپرست، تهیه گزارش از پرونده های قضایی به تعداد بیست پرونده، شرکت در دوره های آموزشی به مدت دو ماه، شرکت در جلسات دادگاه ، چهار جلسه در هر ماه (به مدت 18 ماه) با معرفی مرکز، انجام کارهای تحقیقی درباره موضوعات حقوقی با تعیین مرکز وکلای مربوطه و حضور در سخنرانی های برگزار شده توسط مرکز یا هیات مدیره های استانی.
کارآموزانی که تمام وظایف کارآموزی را به طور کامل انجام داده و این دوره را با موفقیت به اتمام برسانند، پس از اتمام دوره کارآموزی در آزمون وکالت پایه یک که در دو مرحله کتبی و شفاهی(مصاحبه) برگزار شده، شرکت نموده و با کسب حداقل نمره، پروانه وکالت پایه یک مرکز وکلا قوه قضاییه به آنها اعطا می گردد.
در بخش های قبل به توضیح تفاوت وکیل دادگستری با وکیل قوه قضاییه از نظر مرجع صادرکننده پروانه و مراحل دریافت پروانه پرداختیم. سوال دیگری که که در رابطه با تفاوت وکیل دادگستری با وکیل قوه قضاییه ممکن است مطرح شود آن است که تفاوت وکیل دادگستری با وکیل قوه قضاییه از نظر وظایف و مسئولیت ها چیست؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که اصولا بر خلاف موارد گذشته، وکیل دادگستری با وکیل قوه قضاییه از نظر وظایف و مسئولیت ها تفاوتی نداشته و مهم ترین مسئولیت ها و وظایف یک وکیل پایه یک اعم از اینکه پروانه خود را از کانون وکلا اخذ نموده باشد یا قوه قضاییه و اعم از اینکه وکیل مهاجرت باشد یا وکیل حقوقی و کیفری، شامل موارد زیر می باشد:
تلاش برای ایجاد صلح و سازش پیش از اقامه دعوا و در تمام مراحل رسیدگی تا صدور و اجرای رای
تنظیم وکالت نامه و قرارداد مالی با موکل به نطور دقیق، با ذکر تاریخ و مبلغ دقیق حق الوکاله
دادن رسید به موکل در مقابل اسناد و وجوهی که از وی دریافت می نماید.
انجام این اقدامات بعد از قبول وکالت: ارائه مشاوره حقوقی به موکل، تنظیم دادخواست، شکوائیه و لایحه برای موکل ، حضور به موقع در مراجع قضایی و پیگیری امور موکل در حدود متعارف
تاسیس دفتر وکالت در شهری که پروانه وکالت آن را دریافت نموده است.
پرداخت مالیات قانونی
خودداری از دریافت هرگونه وجه، مال یا سند از موکل مازاد بر حق الوکاله توافقی و در صورت عدم تعیین حق الوکاله مازاد بر تعرفه حق الوکاله وکیل
اجتناب از در اختیار غیر گذاشتن وکالت نامه های سفید امضای خود
خودداری از وکالت در مدتی تعلیق، ممنوعیت و محدودیت از وکالت
انجام تمامی مکاتبات مربوط به امور وکالتی در سربرگ خود
قبول وکالت های معاضدتی و تسخیری ارجاع شده از سوی کانون وکلا یا مرکز وکلای قوه قضاییه.
قبول و رویت کلیه اوراق ابلاغ شده مربوط به پرونده و اطلاع دادن آن ها به موکل در اسرع وقت
تمدید پروانه وکالت قبل از انقضای اعتبار آن
خودداری از تعیین حق الوکاله به میزان درصدی از عین مدعی به یا عین محکوم به (غیر از وجه رایج)
اجتناب از قبول وکالت در صورت داشتن جهتی از جهات رد وکیل.
یکی از سوالاتی که در رابطه با تفاوت وکیل دادگستری با وکیل قوه قضاییه از جمله وکیل خانواده به کرات از سوی افرادی که قصد اعطای وکالت به وکیل را داشته پرسییده می شود آن است که در مقایسه وکیل دادگستری و وکیل قوه قضاییه، کدام بهتر است؟ و برای اینکه بهتر نتیجه بگیرم باید به کدام یک از این ها مراجعه نمایم؟ در پاسخ به سوال وکیل دادگستری بهتر است یا وکیل قوه قضاییه؟ باید گفت که اصولا تفاوتی میان وکیل دادگستری ووکیل قوه قضاییه از حیث مهارت در وکالت و احتمال موفقیت در پرونده وجود نداشته و هر دو گروه وکلای کانون وکلا و قوه قضاییه به شرط داشتن دانش و تجربه کافی می توانند به یک اندازه، شانس موفققیت موکل را در یک پرونده حقوقی افزایش دهند. به عبارت دیگر، عاملی که تعیین کننده انتخاب یک وکیل خوب می باشد، مرجع صادرکننده پروانه وکالت نبوده و انتخاب وکیل برای وکالت در یک پرونده قضایی اعم از وکیل خانواده و وکیل حقوقی و کیفری، باید بر اساس دانش و تجربه وکیل انجام گیرد. تحصیلات مرتبط با پرونده قضایی مورد نظر و داشتن تجربه وکالتی کافی در آن پرونده از مهم ترین عواملی است که درجه صلاحیت وکیل و درصد موفقیت موکل را در آن پرونده تعیین می نماید.
بنابراین تفاوت وکیل دادگستری با وکیل قوه قضاییه در برخی موارد قابل بررسی می باشد که این موارد عبارتند از : تفاوت وکیل دادگستری با وکیل قوه قضاییه از نظر مرجع صادرکننده پروانه، مراحل دریافت پروانه و وظایف و مسئولیت ها. در پاسخ به این سوال که در مقایسه وکیل دادگستری و وکیل قوه قضاییه، کدام بهتر است؟ باید گفت که اصولا تفاوتی میان این دو از حیث مهارت در وکالت و احتمال موفقیت در پرونده وجود ندارد. امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم .
