ورزش در مسیر شکوفایی فرهنگ و تمدن/ "دیپلماسی ورزشی" راهی پرسود و کم هزینه 

شاید جالب باشد بدانید که پدر فوتبال منطقه و ورزشهای رزمی در کشورهای - خلیج فارس، مربیان خوش نام ایرانی بوده و هستند؛ یعنی نزدیک به نیم قرن این منطقه وامدار تلاش مربیان ایرانی بوده است. ما اگر باهوش باشیم می توانیم از این ظرفیت بسیار شایسته بهره ببریم. به زبان علمی معمولاً به آن "جامعه پذیری تربیتی" از طریق ورزش می گویند. اینکه ما چطور می توانیم فضای تربیتی فرهنگی را از راه ورزش دنبال کنیم نیازمند فکر، پژوهش و نظریه است. اگرچه خود ورزش به عنوان امری تربیتی در زمینه جسمی محسوب می شود، کارکردهای سیاسی، اجتماعی و فنی نیز پیدا کرده است. به طور طبیعی، دیگر ورزش را فقط در حوزه شخصی و فردی نمی بینید.

تاریخ دیپلماسی ورزشی به "دیپلماسی پینگ پنگ" نیز معروف شد که به روابط بین آمریکا و چین بر می گردد که توانست روابط تیره و تار آن دو کشور را به رابطه خیلی نزدیک انسانی عاطفی تبدیل کند. آمریکا از سال 1950 و پس از ورود چین به جنگ کره جنوبی و کره شمالی و حمایت از کره شمالی با چین روابط خصم داشت. بر این اساس تا سال 1970 هیچگونه روابط سیاسی و اقتصادی با این کشور نداشت. در ابتدای سال 1970 آمریکا ضع بازی ورزشی تنیس روی میز پینگ پنگ میان این کشور و ،چین مذاکرات اولیه ای را با دیپلماتهای این کشور در خاک چـین سامان داد. این گفت و گوها سرانجام به دیدار میان رئیس جمهوری آمریکا از پکن در سال 1972 و آغاز روابط دیپلماتیک جمهوری خلق چین و ایالات متحده آمریکا منجر شد. به این موضوع در سیاست، "دیپلماسی پینگ پنگی" می گویند؛ یکی دیگر از نمونه های این دیپلماسی، ارتباط میان کره شمالی و کره جنوبی در مسابقات جهانی خارج از فدراسیون است که به وقوع پیوست.

من زمانی که رایزن فرهنگی ایران در پادشاهی عمان بودم، روی این زمینه فکر میکردم که باید کاری انجام داد گرچه تفاهم نامه هایی را به شکل کلی داشتیم برنامه اجرایی ورزش ایران و عمان پیش نویس شده بود؛ اما این پیش نویس برنامه های اجرایی و تفاهم نامه ها خیلی کارکردهای خودشان را پیدا نکرده بودند در خصوص دیپلماسی ورزشی همان طور که اشاره کردم مهمترین موضوع این است که ما بدانیم پدر فوتبال منطقه و ورزشهای رزمی در کشورهای خلیج فارس که در همسایگی ما هستند ایرانی بودند؛ یعنی مربیان ایرانی، دین بزرگی دارند بر ورزشهای منطقه، به ویژه فوتبال و ورزشهای رزمی.

حضور رونالدو در تهران، در ترکیب تیم النصر عربستان، فرصتی است برای توسعه دیگر ارتباطات. "عربستان" کشوری است مسلمان و اصلی ترین قدرت اقتصادی منطقه خلیج فارس. و اینک با عزم "بن سلمان" در صدد ساخت خاورمیانه بزرگ و اقتصادی پیشرفته بدون نفت و خلق هویتی "ملی فرهنگی" و نه هویتی "دینی مذهبی" است. "ایران" یکی از مهمترین اعضاء نظم نوین منطقه ای که به ابتکار "چین" با عربستان، در پیمان دوستی و توسعه اقتصادی همه جانبه در راستای "امنیت" و "رفاه" منطقه حاضر شده است.

وجود دو قدرت منطقه ای در کنارهم می تواند پیام آور آینده ای روشن باشد. برای رسیدن به عمق استراتژیک بهره بردن از دیپلماسی فرهنگی و بویژه "ورزشی" نقطه وصل های ممکن و مطلوبی است که با هزینه‌های اندک، سود سرشاری دارد. امروزه، تورنمنت های ورزشی درشمار نشانەهای رونق اقتصادی و ازبین رفتن کسادی بازار و انزوای جهانی است. و مهمتر از همه پایانی است بر اضاعه فرصت ها، نابودی منابع انسانی و اقتصادی و رقابت های بی حاصل ایران و عربستان بر سر رهبری جهان اسلام و نفوذ در خاورمیانه.

امروز باید شاهد باشیم که بلندپروازی‌هایی که برساخته ذهن و زبان سیاستورزان غیرفرهنگی است، به رفاقت هایی در جهت اصلاح "امر مسلمین" بیانجامد؛ که با نشاندن "درخت دوستی" آغاز و پایانی بر رنج بی شمار مردم منطقه شود. عربستان برآن شده تا بجای حمایت از گروه های شبه نظامی اسلامی همچون "جیش الاسلام"ها در جنگ سوریه و یمن، شهر نئوم را بسازد و میزبان ورزشکاران محبوب ملت‌ها باشد؛ چراکه توسعەی اقتصادی تنها یک روی توسعه است، و توسعه فرهنگی تسهیل کننده امنیت سیاسی و صلح منطقه ای می تواند باشد. با حضور دکتر عبدالله العنزی یکی از چهره‌های فعال دیپلمات به عنوان سفیر عربستان سعودی در تهران، امیدوارم شاهد تحولی در زمینه دیپلماسی اقتصادی و فرهنگی باشیم.

بی شک "خلیج فارس" ظرفیت تبدیل شدن به کانون مهم اقتصاد جهان را دارد و اینک پیشانی خاورمیانەی جدید است که قطب های اقتصادی و جاذبەهای گردشگری فراوانی را در خود جای داده است و کشورهای امارات و قطر، در شمار پیشران های این مناطق است.