پارکینسون چیست؟ 

پارکینسون یک بیماری شایع پیشرونده عصبی است که به علت تخریب سلول های مغزی که مسئول تولید دوپامین هستند ایجاد می شود.دوپامین یک انتقال دهنده عصبی است که پیام عصبی را از مغز به عضلات می رساند و منجر به کنترل و تنظیم حرکات بدن می شود. این بیماری پیشرفتِ کندی دارد.در هر مرحله از بیماری پارکینسون علائم خاصی بروز می کند که با گذشت زمان علائم بدتر می شوند. لرزش، کندی حرکت و سفتی اندام ها، علائم اصلی پارکینسون هستند.علائم با افزایش سن بیشتر می شوند و معمولا از سن 50 سالگی بروز می کنند. از علائم دیگر پارکینسون می توان به نگاه ثابت، اختلال بویایی، تلکم با آهنگ یک نواخت، گام های کوتاه با قامت خمیده، کاهش تعادل، افسردگی، مشکلات شناختی و… نام برد.

علائم پارکینسون

علائم و نشانه های بیماری می تواند در هر فرد متفاوت باشد. شروع علائم اولیه ممکن است خفیف بوده و مورد توجه قرار نگیرد. بیماری اغلب از یک طرف بدن شروع شده و معمولاً حتی بعد از شروع علائم در هر دو طرف فرد، علائم در همان طرف شدید تر از طرف مقابل می باشد.
نشانه های پارکینسون ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• رعشه یا لرزش که معمولاً از یک اندام، دست یا انگشتان شروع می شود. ممكن است انگشت شست و سبابه را ناخودآگاه به هم مالیده که به این علامت پیل-رولینگ یا غلطاندن قرص می گویند. لرزش دست ها حتی ممکن است هنگام استراحت هم وجود داشته باشد.
• آهسته شدن حرکات (برادی کینزی): با پیشرفت بیماری ممکن است حرکات فرد کند شده و کارهای ساده دشوار و وقت گیر باشد. هنگام راه رفتن، قدم ها کوتاه تر شده و یا در حین راه رفتن فرد پاهای خود را روی زمین بکشد. همچنین بلند شدن از صندلی کاری دشوار باشد.
• سخت شدن عضلات ممکن است در هر قسمت از بدن فرد رخ دهد. سفتی عضلات می تواند دردناک بوده و دامنه حرکت بیمار را محدود کند.
• اختلال در وضعیت تعادل: حالت بدن ممکن است به شکل خمیده شده و یا فرد در نتیجه بیماری دچار اختلال تعادل شود.
• از دست دادن حرکات خودکار: به این معنی که فرد ممکن است توانایی انجام برخی حرکات خودکار از جمله چشمک زدن، لبخند زدن یا تکان دادن دست ها خود را هنگام راه رفتن از دست دهد.
• تغییر در حرف زدن: فرد با مکث یا حالتی شبیه تردید شروع به حرف زدن می کند و صدای او هنگام صحبت آهسته و یکنواخت و عاری از واکنش های احساسی است.
• تغییر در نوشتن: نوشتن برای فرد دشوار شده و دستخط او ممکن است ریزتر از حالت معمول شود.

آیا پارکینسون غیر از لرزش علائم دیگری نیز دارد؟

شایع ترین علائم پارکینسون آهستگی و کندی در حرکت، مکث های گهگاهی در حرکات اندام ها، سفتی در عضلات و لرزش اندام است. لرزش اندام در بیشتر موارد در زمان استراحت بوجود می آید و اگر فرد بیمار در حال انجام کاری با دست های خود باشد لرزش دست ها دیگر وجود ندارد. این لرزش بیشتر مختص دست و انگشت های دست است اما گاهی پا را نیز در برمی گیرد. همچنین کندی در حرکت اندام ها شامل حرکات صورت نیز می شود. این بیماران به کندی و با تعداد کمتری پلک می زنند، آهسته صحبت می کنند و اغلب در نوشتن دچار اختلال می شوند. بیماران مبتلا به پارکینسون فلج اندامی ندارند اما به دلیل پائین آمدن توانایی عضلانی دچار اخلال حرکتی می شوند. همچنین ممکن است تعادل آن ها نیز در حین راه رفتن دچار اشکال شود.

پارکینسون به جز علائم فیزیکی علائم روانی هم دارد.

دوپامین یک انتقال دهنده پیام های عصبی در مغز و یکی از مهم ترین ترشحات مغزی ما است که کارکردهای بسیاری دارد. به کنترل حرکت اندام ها کمک می کند، بر روی فرآیند خواب تأثیر می گذارد، بر روی حافظه و اخلاقیات ما اثر می گذارد و احساس سرخوشی و لذت را در مغز بوجود می آورد. از آنجا که پارکینسون با اختلال در ترشح دوپامین در مغز همراه است کمبود دوپامین در این بیماران با کاهش احساس شادی و بروز افسردگی و اضطراب همراه است. همچنین ممکن است این بیماران با اختلالات خواب، اختلالات ادراری، ختلالات بویایی، یبوست و کاهش وزن نیز مواجه شوند.

آیا تغذیه بر روی پارکینسون تأثیر می گذارد؟

پارکینسون با تغذیه درمان نمی شود ولی می توان با یک تعذیه سالم احتمال مواجه شدن با پارکینسون را کاهش داد. پیشنهاد می شود برای داشتن یک زندگی سالم سبک زندگی خود را تغییر دهید و بدن خود را در مقابل ابتلا به انواع بیماری ها مقاوم کنید. سبک زندگی سالم، داشتن یک رژیم غذایی سالم و مقوی و کامل به همراه ورزش روزانه همراه با فعالیت هایی است که نشاط آفرین هستند و شما را از استرس دور نگه می دارند.

آیا پارکینسون کشنده است؟

پارکینسون با گذشت زمان شدیدتر می شود و محدودیت های زیادی برای بیمار فراهم می کند، اما به خودی خود کشنده نیست.در مرحله آخر این بیماری، فرد برای همه کارهای شخصی نیاز به مراقب دارد و یا زمین گیر می شود.مشکلاتی مانند اختلال در بلع و پنومونی(عفونت ریه) در برخی بیماران می تواند منجر به مرگ شود. گفتار درمانی در زمینه اختلال بلع کمک زیادی به این بیماران می کند.

تشخیص پارکینسون

به طورمعمول با شرح حال دقیق می توان این بیماری را تشخیص داد، اما گاهی ممکن است این بیماری با بیماری های دیگر اشتباه گرفته شود.در این شرایط برای اطمینان از تشخیص، از روش های تصویر برداری مانند MRI استفاده می شود.هم چنین اسکن چشم روشی جدید برای تشخیص پارکینسون در مراحل اولیه بیماری است.در این بیماری دوپامین کاهش می یابد و کاهش دوپامین با نازک شدن سلول های عصبی شبکیه چشم مرتبط است.

حرکات ورزشی برای پارکینسون

• دست ها را از کنار بدن یا بالای سر باز کنید، سپس به هم نزدیک کنید به صورتی که دست ها از روی هم عبور کنند.
• در هنگام راه رفتن، دست ها را کنار بدن به صورت مداوم حرکت دهید.
• در حالت نشسته، بدون کمک گرفتن از دست ها وزن خود را روی یک باسن بیاندازید.
• در حالی که روی صندلی نشسته اید یک پا را برای چند ثانیه صاف کنید و بعد پایین بیاورید.
• در حالی که ایستاده اید روی پنجه پا بروید.

تمرینات بالا نمونه ای از تمرینات برای تقویت عضلات و افزایش تعادل هستند.

برای بیماران پارکینسون دور زدن به ویژه در مکان های کوچک مشکل است، بنابراین باید دور زدن به صورتی که با چرخش به یک سمت بین دو پاحرف L ایجاد شود، تمرین گردد.اخم کردن، خندیدن به صورتی که دندان ها مشخص شود، بالا بردن ابرو و پایین آوردن آن و باد کردن لُپ ها، تمرینات موثری در کاهش علامتِ “صورت ماسکه” است. “صورت ماسکه” حالتی از صورت است که در آن غم، شادی و سایر احساسات را نمی توان از حالت چهره متوجه شد.

درمان های جدید در پارکینسون

اخیرا دانشمندان با استفاده از داروهای بیماری مالاریا، موفق به توقف بیماری پارکینسون شده اند. در واقع این دارو ها با اثری که بر گیرنده Nurr1 دارند، از کاهش دوپامین جلوگیری می کنند. عملکرد این گیرنده ی پروتینی، محافظت از سلول های ترشح کننده دوپامین است.ژن درمانی نیز از روش های جدید درمان پارکینسون است؛ به این صورت که ژن های موثر در ترشح دوپامین از طریق یک ویروس غیربیماری زا به مغز وارد می شود و منجر به افزایش سطح دوپامین می گردد.البته این روش درمان قطعی نیست. اما علائم را به طور قابل توجهی کاهش می دهد. همچنین اثر آن برای مدت زیادی (حدود سه سال) باقی می ماند.استفاده از سلول های بنیادی نیز راهی دیگر برای درمان این بیماران است.در این روش درمانی، سلول های بنیادی از مغر استخوان استخراج می شوند و در آزمایشگاه در پروسه ای پیچیده تبدیل به سلول های تولید کننده دوپامین می گردند. (این روش به تحقیقات بیشتری نیاز دارد و هنوز به مرحله عملیاتی نرسیده است)

ورزش در پارکینسون

• ورزش موجب ترشح دوپامین در بدن می شود. در نتیجه بیماران پارکینسون می بایست ورزش را در برنامه روزانه خود قرار دهند.
• ورزش هایی مانند یوگا، پیاده روی و شنا باعت افزایش تعادل، بهبود عملکرد عضلانی و کاهش سفتی عضلات در این بیماران می شود.
• بازی ها و ورزش های ریتمیک به همراه موسیقی برای تشویق بیشتر و ایجاد فیدبک حرکتی بسیار موثرهستند.
• چون این بیماران برای شروع حرکت مشکل دارند، انجام حرکات نوسانی برای آغاز حرکت کمک کننده است.
• مثلا قبل از بلند شدن از روی صندلی تنه را به عقب و جلو حرکت بدهند و بعد بیاستند. همچنین در تحقیقات به عمل آمده مشخص شده رقصیدن در بهبود راه رفتن بیماران پارکینسون بسیار موثر است.

جلوگیری از پارکینسون

در واقع، درمان قطعی برای بیماری پارکینسون وجود ندارد و علت اصلی ابتلا به آن شناخته نشده است، اما آن چه که میدانیم این است که؛

• بالا رفتن سن به همراه التهاب و آسیب های سلولی، یکی از فاکتورهای اصلی در بروز این بیماری می باشد.
• از آن جایی که درمانی برای این بیماری وجود ندارد، اما مهم است که از بروز بیماری، قبل از ظاهر شدن علائم آن، پیشگیری به عمل آید.
• خوش بختانه با پیشرفت های صورت گرفته در زمینه روش های جراحی، امکان تسکین علائم شدید این بیماری وجود دارد.
• یکی از شایع ترین روش ها، تحریک عمقی مغز است. در این روش، الکترودی در مغز کاشته می شود که مانع بروز علائم شدید بیماری پارکینسون خواهد شد.

در ادامه سعی داریم به راه های پیشگیری از بروز بیماری پارکینسون بپردازیم.

زندگی ارگانیک

سموم و آفت کش ها، در بروز بیماری پارکینسون دخیل هستند. تحقیقات نشان می دهند که سطح این مواد در مغز افراد مبتلا به این بیماری، در مقایسه با سایر افراد بیشتر می باشد. در نتیجه، افرادی که در مزارع کار می کنند و با این مواد سر و کار دارند، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری پارکینسون خواهند بود.

مصرف هر چه بیشتر میوه و سبزیجات

تحقیقات نشان می دهند مصرف هر چه بیشتر ویتامین B که در میوه و سبزیجات یافت می شود، احتمال ابتلا به بیماری پارکینسون را کاهش می دهند.
سبزیجاتی که برگ سبز تیره دارند، مانند بروکلی، اسفناج، مارچوبه و کلم برگ، منابع غنی از فولیک اسید هستند. این نوع ویتامین B در آووکادو، نخود، لوبیا و عدس یافت می شود.

اضافه کردن اسید چرب امگا 3 به رژیم غذایی

بیماری پارکینسون، با التهاب همراه است. در نتیجه محقیقین همواره به دنبال کشف اثرات ضد التهابی اسید چرب امگا 3 هستند.اسید چرب امگا 3، از تخریب و مرگ سلول ها و در نهایت، بیماری پارکینسون، پیشگیری می کند.از دیگر مزایای مصرف اسید چرب امگا 3 می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حفظ تعادل سطح کلسترول
• تقویت سیستم ایمنی
• بهبود سلامت قلب و عروق

ماهی ماکرل، سالمون و گردو منابع خوبی از اسید چرب امگا 3 هستند.

مصرف ویتامین D3

ویتامین D3، از دو منبع به دست می آید:

نور خورشید. ویتامین D به کمک ویتامین ها و کلسترول، از لحاظ شیمیایی دستخوش تغییر می شود و جذب خون خواهد شد.

مصرف چربی حیوانی از حیوانات سالم

عدم مصرف کافی ویتامین D، باعث می شود کلسیم و فسفر به خوبی جذب بدن نشود، که به مرور زمان شاهد بروز عوارض منفی خواهیم بود.
تحقیقات نشان می دهند، سطح ویتامین D در حدود 70 درصد از بیماران در مراحل اولیه و زمانی که درمان آغاز نشده است، پایین می باشد.
از دیگر مزایای ویتامین D عبارت است از:

• تقویت سیستم ایمنی
• بهبود سلامت استخوان ها و پیشگیری از پوکی استخوان
• جذب مواد معدنی مورد نیاز بدن
• محافظت از ابتلا به سرطان
• تقویت انرژی و خلق و خو

چای سبز

خاصیت آنتی اکسیدانی چای سبز به خوبی شناخته شده است. از دیگر خواص این چای می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خاصیت ضد التهابی
• سرشار از مواد مغذی
• کاهش احتمال ابتلا به سرطان
• افزایش سوخت چربی
• بهبود عملکرد مغز

تحقیقات نشان می دهند، چای سبز از شبکه عصبی مغز محافظت می کند. علاوه بر این، سطح دوپامین را حفظ و از تشدید علائم بیماری نیز پیشگیری خواهد کرد.

عوامل افزاینده خطر بیماری پارکینسون

در بیشتر موارد، علت بیماری پارکینسون ناشناخته مانده است. با این حال، محققان عوامل خطر متعددی را شناسایی کرده اند که می تواند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.عوامل خطر برای بیماری پارکینسون عبارتند از:

• جهش در ژن های خاص مرتبط با پارکینسون
• داشتن سابقه خانوادگی پارکینسون یا یکی از اعضای درجه یک خانواده با پارکینسون
• افزایش سن، به ویژه بالای 60 سال
• قرار گرفتن در معرض علف کش ها و سموم دفع آفات
• مرد بودن

• اختلال بلع پارکینسون
• تغییر صحبت کردن
• مشکل جویدن و اختلال بلع
• افسردگی و اضطراب،
• اختلال عملکرد جنسی
• اختلال خواب
• مشکلات ادراری
• یبوست
• زوال عقل
• درد
• فشار خون
• حس بویایی

پارکینسون و احتمال انتقال آن به فرزندان

به ندرت اتفاق می افتد که بیماری پارکینسون از والدین به کودک منتقل شود. بیشتر موارد پارکینسون ارثی نیستند.داشتن سابقه خانوادگی بیماری پارکینسون ممکن است خطر ابتلا به آن را افزایش دهد. داشتن یک عضو خانواده درجه یک با پارکینسون خطر را تا 3 درصد افزایش می دهد. این بدان معنی است که داشتن یک پدر و مادر یا خواهر یا برادر با پارکینسون خطر را کمی افزایش می دهد.

به ندرت اتفاق می افتد که بیماری پارکینسون از والدین به کودک منتقل شود. بیشتر موارد پارکینسون ارثی نیستند.داشتن سابقه خانوادگی بیماری پارکینسون ممکن است خطر ابتلا به آن را افزایش دهد. داشتن یک عضو خانواده درجه یک با پارکینسون خطر را تا 3 درصد افزایش می دهد. این بدان معنی است که داشتن یک پدر و مادر یا خواهر یا برادر با پارکینسون خطر را کمی افزایش می دهد.