پس از آیت‌الله مهدوی کنی و علامه مصباح، پدر معنوی اصولگرایان کیست؟

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، مهرماه سال ۱۳۹۳ بود که آیت الله مهدوی کنی دبیرکل جامعه روحانیت مبارز به رحمت ایزدی پیوست؛ چهره ای که جواد جهانگیرزاده نماینده ادوار مجلس درباره تاثیر آن بر جریان اصولگرایی گفته بود: شیخوخیت آیت ا لله مهدوی کنی(ره)، مشی سیاسی وی، برخورد متوازنش با جریانات و رگه های مختلف اصولگرایی و تلاش و اهتمام آیت الله برای گسترش وحدت در میان جریانات اصولگرایی تقریبا بی نظیر بود و مطمئنا پر کردن جای وی خیلی سخت است.

وی با بیان اینکه جریان اصولگرا یک جریان بالنده و پویاست، یادآور شد: با این وجود پر کردن خلاء آیت الله مهدوی کنی(ره) کار دشوار و سختی است و من امیدوارم این اتفاق به سرعت در جریان اصولگرایی رخ دهد و فرد ریش سفیدی وجود داشته باشد که حرفش برای همگان حجت باشد و قابل پذیرش. من فکر می کنم فعلا پر کردن جای خالی آیت الله مهدوی کنی(ره) خیلی سخت است و من معتقدم انقلاب در سال ۹۳ یکی از بهترین، وزین ترین و جامع ترین یاران خود را از دست داد.

و در این سال در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم در آذرماه سال ۱۳۹۹ آیت الله محمد یزدی دبیرکل جامعه مدرسین حوزه علمیه دار فانی را وداع گفت و در دی ماه ۱۳۹۹ هم آیت الله محمدتقی مصباح یزدی پدر معنوی و تئوریسین جبهه پایداری انقلاب اسلامی به لقا الله پیوست. اما این سه شخصیت در زمانه خود هر کدام منشا تاثیرگذاری هایی بودند که اگرچه متفاوت بود، اما فقدان هر کدام به طور طبیعی جریان راست و راست سنتی را دچار تغییراتی اساسی کرد.

تا جایی که احمد شریف عضو شورای هماهنگی جبهه اصلاح طلبان در این باره گفته است: در دوره های گذشته انتخابات با وجود شخصیت های بزرگی همچون مرحوم آیت الله مهدوی کنی باز هم اصولگرایان نتوانتسند به وحدت برسند، الان که با خلاء این افراد هم مواجه هستند پیش بینی من این است که در انتخابات پیش رو هم مجددا اصولگرايان با تعدد نامزد مواجه خواهند شد و ناكام بزرگ انتخابات خواهند بود؛ باید ببینیم مردم چه تصمیمی می گیرند.

مهدی هاشمی نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی هم در این باره گفت: پس از رحلت حضرات آیات مهدوی کنی، محمد یزدی و مصباح یزدی به عنوان سه ضلع مثلث تاثیرگذار در جناح راست، باید منتظر ظهور چهره هایی تازه در این جناح بود که لزوما به طور کامل متاثر از این سه نخواهند بود؛ چه بسا تندتر باشند و چه بسا در برخی امور، موضع و رویه ای کاملا متفاوت از اسلاف خود در پیش گیرند.

او ادامه داد: علی لاریجانی، علی اکبر ولایتی و محمدباقر قالیباف شخصیت های بزرگ و ارزشمندی در جریان اصولگرا هستند؛ ولی ما باید به دنبال شخصیت های دینی و معنوی باشیم. در کنار این شخصیت های دینی، این افراد هم می توانند در جهت حفظ آرامش و هدایت جامعه به سوی وحدت بسیار موثر و نقش آفرین باشند. به زودی جایگزین هایی که بتوانند این نقش اعتدالی و اجماعی را داشته باشند در جریان اصولگرایی پیدا می شود.

هاشمی افزود: در حال حاضر شخصیت های زیادی برای رهبری اصولگرایان مطرح هستند، افرادی چون حجت الاسلام ناطق نوری، حجت الاسلام طباطبایی، حجت الاسلام موحدی کرمانی و حجت الاسلام تقوی؛ اما نکته مهم این است که بدانیم که در گذشته این گونه نبوده است که یک فرد رهبری اصولگرایان را داشته باشد؛ بلکه اجماعی از علمای اصولگرایی این نقش را به عهده داشتند. در حال حاضر نیز این گونه است و باید اجماعی از علمای اصولگرا در این زمینه نقش آفرینی کنند.

رحلت آیت الله مصباح نباید تاثیر منفی و قابل ملاحظه ای بر همگرایی اصولگرایان داشته باشد

از همین رو نیز ما به سراغ برخی از شخصیت های سیاسی رفتیم تا درباره وضعیت جریان اصولگرایی پس از فقدان این شخصیت ها از آنها جویا شویم.

سیدمحمد حسینی دبیرکل کانون دانشگاهیان ایران در پاسخ به این سوال ما که وضعیت جریان اصولگرایی پس از فقدان رهبران معنوی اش چه خواهد شد گفت: علی القاعده رحلت آیت الله مصباح نباید تاثیر منفی و قابل ملاحظه ای بر همگرایی اصولگرایان داشته باشد، بلکه در فقدان این عالم ربانی، دوست داران وی بیش از گذشته بر ضرورت همبستگی تاکید خواهند داشت.

او ادامه داد: مرحوم آیت الله مصباح در انتخابات گذشته هم کم تر با صراحت ورود در عرصه داشت، مگر در برخی از مواقع آن هم در جمع خواص نکاتی را بیان می کرد. البته رحلت این متفکر وارسته، ضایعه جبران ناپذیری برای ایران و عالم اسلام محسوب می شود، زیرا که وی اندیشمند، اسلام شناس، فیلسوف و مجتهد مجاهدی بود که نقش بسیار قابل توجهی در روشنگری و پیشبرد آرمان های امام، رهبری و دکترین ولایت فقیه داشت که امیدواریم شاگردان فاضل آیت الله مصباح یزدی راه و اندیشه نورانى وی را با همت والا ادامه دهند.

صادق کوشکی فعال سیاسی اصولگرای دیگر هم دراین باره گفته است: «پایداری ها با استفاده از اعتبار و حمایت آیت الله مصباح در انتخابات فعالیت می کردند و حالا فقدان حامی به معنای تغییر رویه آنان نخواهد بود، هر چند که شاید این فقدان باعث تضعیف آنان شود ولی در رویه و عملکرد آنان تاثیرگذار نخواهد بود.»

خرد جمعی جایگزینی برای آیت الله مصباح خواهد شد

حمیدرضا ترقی عضو شورای مرکزی حزب موتلفه هم درباره تغییرات وحدت در میان اصولگرایان پس از ارتحال آیت الله مصباح بیان کرد: در گذشته شخصیت هایی نظیر آیت الله مهدوی کنی و آیت الله مصباح حالت فصل الخطابی در این جریان داشتند، اما الان چون این نوع شخصیت های ریش سپید دیگر در بین اصولگرایان نیستند به طور طبیعی خرد جمعی بر تصمیم گیری ها حاکم است؛ یعنی یک هیاتی که همه آن را قبول داشته باشند در میان اصولگرایان داوری خواهند کرد و فقدان این شخصیت ها به وسیله همین خرد جمعی از بین خواهد رفت و تا الان کسی جایگزین این شخصیت ها نشده و احتمالا به همین صورت جلو خواهیم رفت.

حسین کنعانی مقدم هم فعال سیاسی دیگری بود که به این مدعا صحه گذاشت و گفت: گمانه زنی های بسیاری در این زمینه در حال انجام است؛ اما به نظر می رسد که در نهایت جریان اصولگرایی تن به یک شورای رهبری خواهد داد و از آن تبعیت خواهد کرد و فردی به عنوان محور نخواهد بود. جریان اصولگرا از طریق همین ساز و کارهایی که در حال ایجاد شدن است نظیر شورای وحدت و شورای ائتلاف می تواند در انتخابات حضور یابد و هماهنگی هایش را انجام دهد.

داشتن رهبر جریانی برای اصلاح طلب ها از نقاط ضعف آنها محسوب می شود

وهاب عزیزی تحلیلگر مسائل سیاسی هم فرد دیگری بود که در واکنش به خلا رهبری در جریان اصولگرایی بعد از رحلت مرحوم آیت الله محمد تقی مصباح یزدی گفت: مرحوم مصباح از شخصیت های تاثیرگذار نظام و انقلاب بود، ولی هیچ وقت به صورت آشکار رهبری جریان اصولگرایی را نپذیرفت؛ هر چند مریدان زیادی داشت که سیره رفتاری او را الگو قرار می دادند. در واقع بعد از آیت الله مهدوی کنی، جریان اصولگرایی با اتکا به خرد جمعی اداره می شود. ضمن احترام به آرا و نظرات شخصیت ها و پیشکسوتان انقلاب، جریان اصولگرا به صورت مشخص یک شخص واحدی را به رهبری نپذیرفته است. ما در مرتبه بالاتر رهبری حضرت آیت الله خامنه ای را داریم که مباحث کلان جهان اسلام و وحدت ملی را رهبری می کنند.

او همچنین تصریح کرد: نداشتن یک رهبر واحد سیاسی برای جریان اصولگرایی نقطه ضعف محسوب نمی شود. جریان اصولگرایی به درجه ای از بلوغ سیاسی رسیده است که بتواند با اتکا به خرد جمعی و نتیجه حاصل از پالایش آرا و نظرات مدیریت شود. از سوی دیگر در این جریان شرایط به گونه ای است که رهبری یک شخص خاص عملی نیست، چون افراد زیادی هستند که واجد شرایط رهبری جریان اصولگرایی هستند.

این تحلیلگر مسائل سیاسی گفت: داشتن رهبر جریانی به شکلی که اصلاح طلب ها دنبال می کنند، به نظر من از نقاط ضعف آنها محسوب می شود و با ذات و ماموریت احزاب در تضاد است. فلسفه تشکیل احزاب متعدد شکل گیری بحث های کارشناسی و تولید اندیشه ای است که حاصل خرد جمعی باشد. اگر بنا باشد مثل انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۲ یک نفر به جای همه فکر کند و بقیه هم تکرار کنند، در اینجا نقش احزاب و نهادهای مردمی چه می شود؟ تشکیل یک دولت ضعیف حاصل و نتیجه تکرار بدون تعقل بود که آسیب های زیادی را در سطح کلان متوجه کشور و مردم کرد.

حال باید دید که وضعیت جریان اصولگرایی پس از فقدان چهره های موثر آن به کدام سو خواهد رفت؛ آیا فرد یا گروه هایی جایگزین این شخصیت ها خواهند شد یا خیر؛ پدر معنوی اصولگرایان شخص خاصی است یا شورای رهبری اصولگرایان کار را بر عهده خواهد گرفت؟

دعوت اصولگرایان از سیدحسن خمینی برای کاندیداتوری در انتخابات 1400؟