پساری یا رحم بند چیست و چه کاربردی دارد؟ 

رحم بند یک وسیله مصنوعی است که برای حمایت از اندام ها و ساختار داخلی واژن برای بانوان تجویز می شود. رحم بند اغلب برای افتادگی اندام واژن و یا لگن مورد استفاده قرار میگیرد. افتادگی واژن و یا لگن در واقع زمانی رخ خواهد داد که لگن یا واژن و یا سایر اندام ها از حالت معمول خود خارج شوند. وجود pessary می تواند به شخص کمک کند تا از جراحی لگن جلوگیری کند.نکته قابل توجه در رابطه با رحم بند این است که این وسیله باید توسط شخص پزشک نصب شود چرا که نصب غیر صحیح آن می تواند به واژن اسیب وارد کند. توجه داشته باشید رحم بند علاوه بر اینکه وظیفه نگهداری و حمایت از ساختار یا اندام های داخلی واژن را به عهده دارد ، می تواند به عنوان مجرایی برای تزریق دارو ها نیز مورد استفاده قرار گیرد.رحم بند انواع مختلفی دارد و درست در زیر دهانه رحم قرار می گیرد.

انواع پساری یا رحم بند درمانی

افتادگی اندام های لگن و بی اختیاری ادرار، ارتباط نزدیکی با هم دارند. حدود 40% از خانم هایی که افتادگی دارند، بی اختیاری اضطرابی (ادرار ناخواسته در هنگام سرفه، عطسه یا بلند کردن اجسام سنگین) را نیز تجربه می کنند. پساری نمی تواند افتادگی اندام های لگن را درمان کند. فقط یک روش غیر تهاجمی برای پیشگیری یا به تعویق انداختن جراحی واژن است یا موقع افتادگی در بارداری به کار می رود. انواع پساری درمانی عبارت است از:

• پساری رینگ:رایج ترین وسیله نگه دارنده پساری رینگ یا پساری حلقوی است؛ برخی از آن ها مانند دونات توخالی هستند. برخی دیگر نیز یک غشای سوراخ شده در مرکز دارند که ادرار کردن را راحتتر می کند.
• پساری مکعبی: آنها به شکل مکعب هستند. پساری کیوب برای افتادگی های خفیف تر و درجه سه و معمولاً فقط در طول روز استفاده می شود.
• پساری زینی شکل یا گهرنگ: این پساری ها به شکل زین هستند و برای درمان افتادگی مثانه یا افتادگی مقعد استفاده می شوند.
• پساری محدب یا شَتز:برای افتادگی های درجه یک یا درجه دو استفاده می شوند. به شکل یک دایره محکم با سوراخ مرکزی بزرگ است. اطراف سوراخ مرکزی سوراخ های کوچکی قرار دارند.
• پساری گلهورن:برای درمان افتادگی شدید درجه یک استفاده می شود. گلهورن یک پایه محکم و گرد و یک ساقه انگشت مانند دارد که باعث جلوگیری از پیچیدن آن می شود.
• پساری باد کردنی: برای درمان افتادگی درجه سه استفاده می شوند. این پساری به شما امکان می دهد به اندازه دلخواه، با دستگاه پمپ دستی، آن را باد کنید.
• پساری اهرمی:این پساری ها به شکل حلقه های متمایزی هستند که برخی از آن ها به شکل های مختلفی خم شده اند. از این نوع پساری کمتر استفاده می شود و گاهی برای درمان "رحم کج" تجویز می شود.

کاربرد درمانی پساری یا رحم بند

افتادگی هنگامی رخ می دهد که یک قسمت از بدن از موقعیت طبیعی خود خارج شده و در یک ساختار مجاور بیرون می زند. از پرولاپس اندام لگن برای توصیف برآمدگی اندامهای لگن (معمولاً مثانه) از طریق دهانه واژن استفاده می شود.pessary یک روش غیر جراحی برای درمان افتادگی اندام لگن است. با توجه به اینکه درمان افتادگی اندام لگن با جراحی بامیزان بالای عود همراه است، رحم بند یک گزینه مناسب برای اکثر خانمها ارائه می دهد.موارد استفاده از pessary می تواند با توجه به بیماری زمینه ای که متفاوت باشد، شایع ترین آنها شامل موارد زیر است:

• افتادگی رحم زمانی رخ می دهد که رحم از جای خود بیفتد و به داخل واژن بریزد.
• رکتوسل هنگامی رخ می دهد که بافت بین راست روده و واژن ضعیف و باعث می شود تا مقعد در پشت واژن برجسته شود.
• انتروسل هنگامی رخ می دهد که دیواره بالایی واژن ضعیف شده و اجازه می دهد روده کوچک به فضای واژن فشار وارد کند.
• سیستوسل که به آن افتادگی قدامی نیز گفته می شود، هنگامی اتفاق میفتد که مثانه از موقعیت طبیعی خود پایین بیاید و برآمدگی در واژن ایجاد کند.

افتادگی اندام لگن و بی اختیاری ادرار ارتباط تنگاتنگی با هم دارند، در حدود ۴۰٪ از زنان مبتلا به افتادگی بی اختیاری ادراری استرسی (ادرار ناخواسته هنگام سرفه، عطسه یا بلند کردن وزنه) را تجربه می کنند.برای کمک به تسکین این بیماری ها، پساری ها به طور مشخص برای حمایت از ساختار خاص افتاده مورد استفاده قرار می گیرد.

پساری در بارداری چه کاربردی دارد؟

همانطور که پیش از این برای شما گفتیم پساری وسیله ای قابل جابه جایی است که در ناحیه واژن جهت افتادگی اندام های داخلی کاربرد دارد. در اغلب مواقع این وسیله زمانی استفاده می شود که خانم دچار افتادگی اندام داخلی در ناحیه واژن است و قصد جلوگیری از عمل جراحی را دارد یا عمل برای او بسیار خطرناک است.همچنین پساری در بارداری جهت جلوگیری از زایمان زودرس بسیار موثر و کاربردی است. در حقیقت زمانی که خانم ها در بارداری سونوگرافی انجام می دهند از آن طریق متوجه کوتاه بودن طول دهانه رحم خود می شوند.

چنانچه کوتاه بودن طول دهانه رحم در سه ماه ابتدایی بارداری مشخص شود، پزشک سرکلاژ را برای خانم باردار انجام می دهد. این عمل بهتر است حداکثر تا هفده هفتگی برای مادر باردار انجام گیرد.گاهی اوقات چنین شرایطی در سه ماه دوم بارداری مشخص می شود و دیگر زمان انجام سرکلاژ نیست. در این مواقع داروهایی جهت جلوگیری از زایمان زودرس برای مادر از سوی پزشک تجویز می شود. علاوه بر این، وسیله هایی از جمله پساری نیز در این مواقع بسیار کاربردی است. این روش در بارداری تا به امروز بسیار موفق عمل کرده است.

اندازه پساری واژینالی چگونه تعیین می شود؟

هر واژن متفاوت است و به پساری مخصوص خودش نیاز دارد تا به خوبی کار کند. پساری رحم نه تنها باید راحت باشد، بلکه نباید در ادرار کردن اختلال ایجاد کند. همچنین نباید در اثر زور زدن بیفتد. پساری های درمانی در مطب پزشک اندازه می شوند. برای بدست آوردن اندازه درست، پزشک ابتدا معاینه لگنی انجام می دهد و اندازه های مختلف را امتحان می کند تا اندازه مناسب را پیدا کند. معمولاً بزرگترین اندازه ای که بتوانید به راحتی استفاده کنید، بهترین انتخاب است.

اگر پساری رحم درست تعبیه شود، انگشت پزشک باید به راحتی بین پساری و دیواره واژن عبور کند. اگر از پساری برایدرمان بی اختیاری ادراری استفاده می کنید، ممکن است پزشک از شما بخواهد موقع وارد کردن و برداشتن پساری سرفه کنید. در این حالت اگر به درستی نصب شده باشد، نمی افتد. عواملی زیر در انتخاب اندازه مناسب پساری رحم دخیل هستند:

• جراحی لگن در گذشته
• چاقی
• ناهنجاری واژن
• داشتن سابقه چند زایمان
• طول واژن کمتر از 7 سانتی متر باشد
• دهانه واژن بازتر از حد طبیعی

نحوه استفاده از پساری یا رحم بند

یک رحم بند توسط یک متخصص پزشکی، معمولاً یک متخصص زنان، با یک اتصالات اولیه وارد واژن می شود. شاید پزشک مجبور شود تا سبک ها و اندازه های مختلف را امتحان کنند تا نوع متناسب با بیمار را مشخص کند.بعد از نصب پزشک آموزش های لازم برای نحوه نگهداری و تمیز کردن آن را ارائه می دهد. به طور کلی بعد از نصب، فرد باید دو هفته و شش ماه بعد برای معاینه های بیشتر به پزشک خود مراجعه کند. اما برخی از خانم ها ممکن است نیاز به مراجعه مکرر داشته باشند.بیشتر رحم بند ها را می توان در خانه خارج و دوباره وارد کرد. در بعضی موارد، ممکن است هر سه تا شش ماه توسط پزشک یا پرستار برداشته، شستشو داده و مجدداً وارد شود.pessary معمولاً به روان کننده مناسب نیاز دارد. به زنان یائسه توصیه می شود از کرم استروژن استفاده کنند که در رفع خشکی و افزایش ضخامت دیواره واژن موثر است.

دستورالعمل و نحوه قرار گرفتن پساری ها

پساری های حلقه ای قبل از قرار دادن به دو نیم می شوند. سپس لبه تا شده، روغنکاری شده و به دهانه واژن وارد می شود. هنگامی که حلقه قرار گرفت، حلقه باز شده و به داخل شکاف بزرگ پشت گردن رحم کشیده می شود (که به آن فورنیکس خلفی گفته می شود). سپس برای اطمینان از تناسب مناسب حلقه، گره کوچکی ایجاد می شود.پساری های مکعب قبل از وارد کردن، کاملاً فشرده می شوند. آنها در عمیق ترین قسمت واژن قرار گرفته و آزاد می شوند. مکش ایجاد شده، دستگاه را در جای خود نگه می دارد.برخلاف برخی از دستگاه های دیگر، برای جلوگیری از سوزش واژن، رحم مکعبی باید در طول شب برداشته شود.پساری های Gehrung نیز تا می شوند تا قوس منحنی صاف باشد. سپس پایه های pessary روغن کاری شده و وارد می شوند. با باز شدن، قوس پشت در قسمت فورنکس جلوی دهانه رحم قرار می گیرد. در حالی که قوس جلوی آن روی غضروف بین استخوان های شرمگاهی قرار می گیرد (که به آن سمفیز پوبیس می گویند).

پساری های Shaaatz سفت هستند و باید به صورت عمودی وارد شوند. سپس آنها به حالت افقی در واژن پیچ می خورند.پساری های Gelhorn تا شده، تا یک طرف پایه به ساقه لمس شود. سپس پسیار ابتدا به انتهای پایه واژن وارد می شود. پس از باز شدن، ساقه باید به راحتی در داخل رحم واژن قرار گیرد و دستگاه را به طور محکم نگه دارد.رحم بند های بادی با آویزان شدن ساقه پمپ به خارج از واژن وارد می شوند. سپس یک پمپ به اندازه کف دست به ساقه متصل شده و سه تا پنج بار فشرده می شود تا باد کند. سپس می توان ساقه را از واژن آویزان کرد و یا درون رحم واژن فرو برد. مانند رحم بند های مکعبی، پساری های بادی نیز باید هر روز برداشته و تمیز شوند.پساری های اهرمی از وسط تا شده اند تا انتهای خمیده آن با انتهای صاف مطابقت داشته باشد. پس از روغنکاری، پساری به داخل واژن وارد می شود. به گونه ای قرار می گیرد که میله خمیده پشت لگن قرار بگیرد و انتهای افقی آن در پشت جوش شل قرار گیرد.

نحوه مراقبت از دستگاه پساری یا رحم بند

خانم هایی که از رحم بند استفاده می کنند می توانند یک یا دو بار در هفته pessary را از واژن خارج کنند.پس از برداشته شدن، آن را با صابون ملایم و آب گرم تمیز کرده و قبل از تعویض آن را بشویید. پزشک می تواند برای پیشگیری از هر گونه تحریک، کرم استروژن واژن برای استفاده در داخلی را تجویز کند.پیساری ها در صورت فشار بیش از حد در هنگام اجابت مزاج ممکن است از محل خودشان خارج شوند. بر همین اساس خانم ها بهتر است در حین اجابت مزاج مراقب باشند. در صورت خارج شدن pessary ، می توان بعد از تمیز کردن، آن را دوباره در محل خود قرار دارد. استفاده از مقدار زیادی روان کننده بر پایه آب برای قرار دادن آن بسیار مهم است.در صورتی که نمی توانید خودتان رحم بند را در محل مناسب قرار دهید بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا این کار در مطب انجام شود. دفعات ویزیت بسته به نیاز شما از هر ماه تا هر سه ماه می تواند متفاوت باشد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

استفاده از رحم بند می تواند عوارضی به همراه داشته باشد ، برخی از این عوارض خفیف بوده اما توصیه ما به شما این است که در هنگام بروز هرگونه این عوارض به پزشک مراجعه کنید :

• ترشحات بد بو که نشان دهنده عدم توازن در باکتری های داخل واژن است که به ان واژینوز باکتریایی گفته میشود.
• خونریزی از واژن
• دفع کمی از ادرار به صورت غیر ارادی در هنگام عطسه ، ورزش و یا سرفه (حالتی که به ان بی اختیاری استرسی گفته می شود.)
• مشکل در برقراری رابطه جنسی
• عفونت در دستگاه ادراری که علائم اولیه ان مشکل در ادرار ، احساس ناخوشی یا حرارت بیش از حد است.

سخن پایانی

رحم بند می تواند برای بانوانی که دچار افتادگی لگنی شده اند چه خفیف و چه شدید ، مناسب باشد. ممکن است استفاده از رحم بند را به عمل جراحی ترجیح ندهید با این وجود جالب است بدانید بسیاری از بانوان خیلی سریع به ان عادت کرده اند.و در نهایت به یاد داشته باشید که استفاده از رحم بند می تواند به احتمال زیاد منجر به عوارض جانبی شود که پیشنهاد ما به شما مراجعه فوری و در خواست مشاوره با پزشک متخصص است. از طرفی در صورتی که از آن به صورت اصولی نگهداری نکنید ممکن است با فرو نشست در واژن عوارض خطرناک تری به همراه داشته باشد و ممکن است برای بیرون آوردن آن نیاز به عمل جراحی باشد. امیدواریم این مقاله نیز برای شما مفید بوده باشد.