به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ساعد نیوز به نقل از فارس، باقر نمازی آزاد شد. این خبری است که روز شنبه در پایگاه خبری سازمان ملل متحد منتشر شد. در متن این خبر آمده که دبیرکل سازمان ملل قدردان این است که پس از درخواست آزادی باقر نمازی از رئیس جمهوری اسلامی ایران، به او اجازه ترک ایران برای درمان داده شده است.[1]
پایگاه خبری وزارت امور خارجه آمریکا نوشت: «مراتب قدردانی خود را از متحدان آمریکا نظیر دبیرکل سازمان ملل متحد، سوئیس، قطر، امارات متحده عربی، عمان و انگلیس اعلام می کنیم.»[2]
همزمان «نور نیوز» نزدیک به شورای عالی امنیت ملّی نوشت: «طی هفته های اخیر مذاکرات فشرده ای با وساطت یکی از کشورهای منطقه درباره آزادسازی هم زمان زندانیان ایران و آمریکا انجام و میلیاردها دلار از منابع ارزی مسدود شده کشورمان نیز در این چارچوب در شرف آزادسازی است.»
امّا حساب توئیتری شورای امنیت آمریکا نوشت: «گزارش منابع خبری ایرانی مبنی بر انتقال وجوه مربوط به آزادی باقر نمازی و مرخصی سیامک نمازی مطلقاً کذب است.»
امّا علت این مواضع متناقض چیست؟
روزنامه وال استریت ژورنال روز ۱۲ مرداد ۱۳۹۵ خبر داد که واشنگتن همزمان با آزادی چهار آمریکایی به نام های جیسون رضاییان، امیر حکمتی، سعید عابدینی و نصرت الله خسروی رودسری از زندان های ایران، مبلغ ۴۰۰ میلیون دلار را به طور محرمانه به ایران انتقال داد.[1] اما سیامک نمازی در ردیف آزادشدگان نبود. سیامک و باقر نمازی در سال ۱۳۹۴ از سوی یکی از نهادهای امنیتی دستگیر شد.
مبلغ ۴۰۰ میلیون دلار اصل پول قرارداد تسلیحاتی است رژیم پهلوی برای خرید تجهیزات نظامی به آمریکا پرداخت کرده بود امّا آمریکا پس از انقلاب پول را بلوکه کرد. مبلغ مذکور به صورت یورو، فرانک سوئیس و ارزهای دیگر توسط یک هواپیمای باری به ایران منتقل شد. مبدا پول بانک های مرکزی هلند و سوئیس بود.
ترامپ در جریان مبارزات انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ با هیلاری کلینتون به گزارش وال استریت ژورنال واکنش نشان داد. او در حساب توئیتری خود نوشت: «هیلاری کلینتون وزیر خارجه نالایق ما کسی بود که گفتگو برای پرداخت ۴۰۰ میلیون دلار پول نقد به ایران را شروع کرد. ننگ آور است!»[4]
وال استریت ژورنال روز ۱۶ شهریور ۱۳۹۵ در گزارشی دیگر خبر داد که علاوه بر عدد ۴۰۰ میلیون دلار، مبلغ ۱.۳ میلیارد دلار نیز به عنوان سود به ایران پرداخت شد. این مبلغ در روزهای ۲۷ دی، ۲ بهمن و ۱۳ بهمن سال ۱۳۹۴ به ایران پرداخت شد. [5] مضاف بر این، چند اسیر ایرانی در خاک آمریکا نیز آزاد شدند.
«ترامپ» روز ۲۹ بهمن ۱۳۹۶ به عنوان رئیس جمهور وقت آمریکا در حساب توئیتری خود نوشت: «هیچ وقت با این واقعیت کنار نیامدم که اوباما توانست ۱.۷ میلیارد دلار پول نقد به ایران بفرستد و هیچ کس در FBI،کنگره و وزارت دادگستری خواهان تحقیق در این رابطه نشد!»[6]
ترامپ این سخنان را خطاب به کسی گفت که بانی سنگین ترین تحریم تاریخ علیه ایران بود. هیچ دولتی در آمریکا نتوانست ضربه ای مرگبارتر از ضربه دولت اوباما به کلیّت ایران بزند. دموکرات ها درصدد بودند تا برجام ۲ و ۳ را نیز کلید بزنند ولی انتخاب ترامپ همه چیز را به هم زد.
دولت ترامپ پس از ورود به کاخ سفید مهار همزمان سه مولفه قدرت ایران را راهبرد اصلی آمریکا قرار داد. رژیم تحریم ها به طور یکجانبه بازگشت و پمپئو شروط ۱۲ گانه برای لغو تحریم ها اعلام کرد. پذیرش این شروط از سوی ایران به توقف غنی سازی اورانیوم (برجام ۱)، عقب نشینی از منطقه (برجام ۲) و بایگانی کردن مولفه های اصلی قدرت نظامی کشور (برجام ۳) منجر می شد. ترامپ با محوریت راهبرد «پامپئو» کارزار فشار حداکثری علیه ایران به راه انداخت و تمام قدرت ایالات متحده را بر نابودی جمهوری اسلامی ایران متمرکز کرد و در رابطه با آزادی سیامک و باقر نمازی نیز گفت که به ایران باج نخواهد داد. سال ۹۸ اوج کارزار فشار حداکثری بود بود که به جنگ نفتکش ها، ترور سردار سلیمانی و حمله سپاه به پایگاه ارتش آمریکا منتج شد. امّا نتیجه دلخواه جمهوری خواهان حاصل نشد. زندانیان آزاد نشدند، غنی سازی از سرگرفته شد، برنامه موشکی و ایران توسعه داده شد و طرح مقابله با ارتش آمریکا در منقطه برقرار ماند.
بایدن روز ۳۰ دی ۱۳۹۹ عازم کاخ سفید شد و دولت دموکرات شکست کارزار فشار حداکثری را اعلام کرد. «پرایس» از نیروهای اسبق سازمان CIA و سخنگوی فعلی وزارت امور خارجه آمریکا در بهمن ۱۴۰۰ گفت: «کارزار فشار حداکثری یک شکست فاحش بود و خلاف هر آن چه که وعده بود، محقق شد.» وی در ادامه صریحاً اعلام کرد: «بر خلاف آن چه ترامپ وعده داده بود، ما یک برنامه هسته ای ایران را به ارث برده ایم که رو به جلو می تازد و در معرض نظام راستی آزمایی و نظارت قرار ندارد».
یکی از اصلی ترین سرفصل های دولت بایدن آزادی زندانیان تبعه آمریکا شد. «مالی» مسئول تیم اعزامی آمریکا به وین آزادی زندانی های آمریکایی در ایران را پیش شرط توافق اعلام کرد. علتّ این بود که دولت دموکرات خواهان این برچسب از سوی جمهوری خواهان نبود که به ایران باج داده است.
موضوع آزادی زندانیان آمریکا و آزادسازی منابع مالی ایران در قالب توافق احتمالی به عنوان یک امتیاز جدا به ایران تلقی نمی شد بلکه می توان آن را تحت مفاد آزادسازی منابع مالی در برجام توجیه کرد. تهران نیز مشکلی با این ظاهرسازی نداشت و مقرر شده بود که اتباع آمریکا یک ماه قبل از هرگونه توافق احتمالی آزاد شوند.
پاسخ نهایی تهران درباره مذاکرات وین بامداد سه شنبه ۲۵ مرداد به دست هماهنگ کننده اتحادیه اروپا رسید. نماینده روسیه در مذاکرات وین پیش نویس پیشنهادات نهایی ایران را کاملا معقول خواند.
«بورل» نماینده ضلع اروپایی مذاکرات وین نیز در ادبیاتی مشابه در یک کنفرانس مطبوعاتی در حاشیه سمینار Quo Vadis اسپانیا گفت که پاسخ ایران معقول بود و ما منتظر پاسخ واشنگتن هستیم. امیدوارم این پاسخ به ما اجازه دهد مذاکرات را کامل کنیم. به آن امیدوارم، اما نمی توانم اطمینان بدهم.
امّا آمریکا در آخرین موضع خود درباره توافق اعلام کرد که چشم اندازی برای رسیدن به توافق زودهنگام با ایران نمی بیند ولی مذاکرات با تهران ادامه خواهد داشت.(+) «امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه ایران نیز در مصاحبه با المانیتور گفته بود که تهران نیازی به مذاکرات بیشتر با آمریکایی ها نمی بیند، اما چنانچه واشنگتن تمایل به آن داشته باشد، ایران آن را رد نخواهد کرد.
در همین حال خبر آزادی باقری نمازی اعلام شد. «مهدی محمدی» مشاور رییس مجلس در امور راهبردی در حساب کاربری توئیتر خود نوشت: «ایجاد توهم نزدیک بودن براندازی، بخش مهمی از ماموریت لشکر اکانت های فیک، و بخش بنیادین عملیات روانی پشت ناآرامی فعلی است.در واقع این همه داستان است. برنز و بارنیا سخت مشغولند ولی خب ظاهرا درون دولت بایدن هماهنگی نیست و گاهی یادشان می رود چه دستوری به بخش عملیات روانی داده اند . دولت بایدن در آستانه انتخابات کنگره، در حالی که به براندازهای بیچاره می گوید به خیابان بیایید و کار تمام است، میلیاردها دلار از دارایی های ایران را آزاد می کند تا دو زندانی را تحویل بگیرد و خرج انتخابات حزب دموکرات بکند.»[7]
وی در پایان نوشت: «براندازهای محترم کلاهشان را بالاتر بگذارند! شاید کسی در کاخ سفید دارد به ریش نداشته شان می خندد و کلا وجه المصالحه شیرین تر کردن معامله های پس پرده اند!»
مخاطب تکذیبیه شورای امنیت آمریکا مبنی بر عدم آزادسازی پول های بلوکه شده جمهوری خواهان آمریکاست نه ایران.
[1]:https://www.un.org/sg/en/content/sg/statement/2022-10-01/statement-attributable-the-spokesperson-for-the-secretary-general-%E2%80%93-iran
[2]:https://www.state.gov/irans-lifting-of-travel-ban-on-baquer-namazi-and-granting-of-humanitarian-furlough-to-siamak-namazi/
[3]:https://www.wsj.com/articles/u-s-sent-cash-to-iran-as-americans-were-freed-1470181874
[4]:https://www.theguardian.com/us-news/2016/aug/03/trump-attacks-clinton-scandal-us-400-million-iran-nuclear-deal
[5]:https://www.wsj.com/articles/u-s-sent-two-more-planeloads-of-cash-to-iran-after-initial-payment-1473208256
[6]:https://www.wptv.com/news/political/trump-mad-at-law-enforcement-lawmakers-over-iran-payment
[7]:https://twitter.com/mmohammadii61/status/1576628914335940608