قهر طولانی با همسر/ علل و پیامدهای آن

بعد از قهر کردن های طولانی و مداوم، معمولا یکی از همسران یا هر دو، ترس و یا احساس خجالت نسبت به رو به رو شدن با همسرشان را دارند.

در صورتی که نمی دانند قهر کردن می تواند به عنوان آسیب زننده ترین مساله به ارتباط همسران باشد و ممکن است پیامدهای منفی زیادی را در بر داشته باشد.

یک فرد با قهر کردن با همسرش، ممکن است این پیام را منتقل کند که «تو برای من مهم نیستی و نمی خواهم مشکلم را به درستی حل کنم» و یا این پیام را منتقل کند که «تو مقصر تمام مشکلات من و زندگیمون هستی و تو باید تلاش کنی که آن ها را حل کنی» .

در صورتی که در تعارضات همسران هیچ گاه یک نفر مقصر نیست و هر دو نفر ازدواج، زن و مرد، در ایجاد اختلافات سهیم هستند و فقط ممکن است که سهم آن ها با یکدیگر متفاوت باشد.

در اختلافات زناشویی اگر افراد مهارت های کنترل خشم و عصبانیت را ندانند، ممکن است که اعمال و رفتار و گفتاری را از خود نشان بدهند که شدت اختلاف آن ها را بیشتر کند. ممکن است که حرمت ها شکسته شود و به خانواده های یکدیگر هم توهین کنند و اینجاست که مشکل آنها بیشتر می شود و سخت تر قابل حل کردن می شوند.

چرا زن و شوهر قهر می کنند؟

برای تنبیه شدن طرف مقابل

« از این که بی توجه به حرف هایم باشد، احساس دلخوری و ناراحتی می کنم، اما چه کنم که کاری از دستم برنمی آید. اصلا حوصله کل کل ندارم. می دانم هر چقدر بگویم، باز کار خودش را خواهد کرد! خیلی وقت ها ترجیح می دهم قهر کنم تا شاید به خودش بیاید و این قدر مرا آزار ندهد. اگر چه این روش گاهی موثر است، اما من چاره ای جز این ندارم... »

آیا تا به حال با خود اندیشیده اید که چرا وقتی از همسرتان دلگیر و ناراحت می شوید، از او دوری می کنید یا نسبت به او بی توجه می شوید؟ به نظرتان قهر کردن و حرف نزدن، شیوه مناسبی برای حل مشکلات و تنبیه همسرتان است یا این که این روش بیش از پیش، بر رابطه تان آسیب می رساند؟

محل نگذاشتن، بی توجهی، ترشرویی، جواب سربالا دادن، نادیده گرفتن، لجبازی، کینه جویی و در نهایت، قطع ارتباط، ساده ترین روش مواجهه با مشکلات ارتباطی است و بی تردید معنایی جز فرار کردن ندارد؛ فراری که نشانه ترس، ناپختگی و ضعف شخصیتی است. بسیاری از زوجین به جای آن که دنبال راهکاری مفید برای حل مشکلاتشان باشند، سعی می کنند صورت مساله را به طور موقت یا برای همیشه پاک کنند، که این عین ناتوانی است و نداشتن مهارت در بیان مشکلات و ناراحتی را نشان می دهد.

خود محوری

دلیل دوم باز هم در رابطه با گفت وگوی ناموفق زوجین مطرح است، گاهی یکی از طرفین خودمحورانه صحبت می کند یعنی مطالب خود را با تصورات و با توجه به نیازهای خودش مطرح می کند و تصورات و نیازهای طرف مقابل را در نظر نمی گیرد که این خودمحوری باعث دلخوری و قطع رابطه طرف مقابل می شود؛ زیرا در این جا مسئله تفاوت نگاه و نگرش وجود دارد و احساس ناامیدی و یأس جزئی در فرد، ایجاد می شود.

باج گرفتن

«کاملا به یاد دارم، هر وقت مادرم نمی توانست پدرم را متقاعد به انجام کاری کند، چند روزی قهر می کرد و بعد پدرم گوش به فرمانش می شد. حالا من هم اگر چند روزی محلش نگذارم، بی تردید به خودش می آید و به انجام خواسته های من رضایت می دهد. »

بسیاری از افراد، عادت به باجگیری عاطفی دارند، به این معنا که با توسل آگاهانه به قهر سعی می کنند به اهداف کوچک و بزرگشان دست یابند. الگوبرداری از رفتار دیگران بخصوص والدین یا زندگی با افراد مستبد و زورگو و سرکوب نیازها و امیال طبیعی، باعث پرورش رفتارهایی چون قهر و لجبازی می شود. معمولا فرد این خصیصه نهادینه شده در شخصیتش را تا بزرگسالی با خود یدک می کشد و در صورت مواجهه با مشکلی، با توسل به آن (ترفند قهر کردن)، کارش را پیش می برد. این افراد در فرآیند شکل گیری شخصیت شان در کودکی بخوبی یاد گرفته اند که اگر بهانه گیری کنند و روی نقطه ضعف دیگران انگشت بگذارند، خیلی سریع و راحت می توانند با مستاصل کردنشان، رضایت آنان را برای رسیدن به اهدافشان جلب کنند.

سلب مسئولیت

« همیشه همسرم مقصر اصلی دعواست. با این حال طوری بحث را پیش می راند که من متهم ردیف اول می شوم و او نیز برای تنبیه من، چاره ای جز قهر نمی یابد؛ معمولا مبهوت این روش او بودم تا این که اخیرا متوجه شدم، این بحث ها و قهرها ترفندی بیش نیست و همسرم با قهر چند روزه می تواند خود را از انجام مسئولیت هایش خلاص کند.»

گاهی قهر کردن، روش مناسبی برای سلب مسئولیت است و بسیاری از همسران با توسل به آن، با یک تیر دو نشان می زنند، به این معنا که هم خود را از انجام وظایف محوله رها می کنند و هم به همسرشان می آموزند از آنها هیچ انتظاری نداشته باشند. البته این افراد مانند سایرین از قهر و لجبازی لذت نمی برند، اما برای حل مشکلاتشان مجبور به قهر هستند ؛ چه بسا در این صورت کمتر مورد مواخذه قرار گیرند و برای مدت کوتاهی هم که شده، پاسخگوی بی مسئولیتی هایشان نباشند.

عزت نفس پایین

دلیل دیگر مربوط به بعد شخصیتی یا درون فردی است. ممکن است شخص، عزت نفس پایین یا آسیب دیده ای داشته باشد که در این صورت وقتی در شرایط یا در معرض اختلاف عقیده یا سلیقه با دیگران قرار می گیرد، راهی جز قهر کردن برایش باقی نمی ماند.

در همین مواقع است که اصطلاحا مردم می گویند: «به فلانی زود برمی خوره» یا «نمی شه بهش گفت بالای چشمت ابروست». این کارشناس خانواده تاکید می کند: قهر کردن مانند ریختن زباله ها زیر فرش خانه است، مشکل با قهرکردن حل نمی شود زیرا افراد بعد از چند دقیقه، چند ساعت یا چند روز سعی می کنند دوباره با هم ارتباط برقرار کنند ولی مشکل به جای خود باقی است.

پیامدهای منفی قهر کردن

خود فرد، بیش از همه در معرض پیامدهای منفی قهر است.

وقتی قهر رخ می دهد، نشان می دهد که فشار زیادی روی فرد است زیرا می خواهد خودش را حفظ کند، او در حال تجربه تهدید است و با قهر، انرژی روانی زیادی را از دست می دهد.

قهر موجب ایجاد فاصله عاطفی و شناختی بین دو طرف می شود، قهر کردن های زیاد و طولانی مدت به مرور زمان موجب دلسردی می شود. حتی فضایی که برای عشق ورزیدن به هم وجود دارد، می تواند به فضای هم زیستی محض تبدیل شود و زوجین به جای مراوده های عاطفی و روانی که به آن نیاز دارند تنها به وظایف خود عمل می کنند تا رابطه باقی بماند.

از قهر پیشگیری کنیم

وقتی دلایل برای قهر فراهم شد، دیگر قهر نکردن کاری بس مشکل است، اما اگر عوامل و ریشه آن شناسایی شود، پیشگیری از آن سهل و ممکن خواهد بود. حداقل پس از یک سال ارتباط با یک فرد (همسر، فرزند، مادر و پدر، خواهر و برادر،...) شما خواهید دانست که او چه شخصیتی دارد و اگر قهر و لجبازی رفتار غالب اوست، می توانید با پیش بینی رفتارها و موقعیت هایی که منجر به قهر او می شود از افتادن در تله قهر و کم محلی او نجات پیدا کنید.

قهر زمانی اتفاق می افتد که فرد از شدت خشم و هیجانات منفی پر می شود اما چون نمی تواند هیج واکنشی برای تخلیه روانی خود انجام دهد و به اصطلاح کم می آورد قهر می کند؛ با تقویت ظرفیت و افزایش تجربیات اخلاقی می توان کاری کرد که او زود دچار رنجش نشود.

مانع هیجانات منفی شوید

هنگام مشاجره، آن که قوی و مسلط است به هر طریق ممکنی عصبانیت و خشونت خود را ابراز و از خود دفاع می کند و خیلی سریع از شر احساسات منفی رها می شود، اما فرد ضعیف فقط نظاره گر است، فریادها را می شنود، حرف ها و کنایه ها را ظاهرا تحمل می کند و چون کاری از پیش نمی برد به قهر متوسل می شود. برای پرهیز از این وضع بهتر است هنگام خشم و مشاجره، روی اعصاب و رفتارمان کنترل داشته باشیم، قلب و روح طرف مقابل مان را از هیجانات منفی پر نکنیم، بگومگوی مان را دو طرفه پیش ببریم تا ضمن دفاع خویش، او هم بتواند حرف بزند و از خودش دفاع کند و هرگز خود را مظلوم و شکست خورده نپندارد که بعد در صدد انتقام و تلافی و در نتیجه قهر برآید.

آشتی کردن سخت نیست

با چند نفر قهر هستید؟ دلتان طاقت دوری آنها را دارد؟ تا به حال شده به این فکر بیفتید که به او زنگی بزنید و صدایش را بشنوید؟ دوست دارید برای آشتی با او پیشقدم شوید اما این غرور لعنتی تان اجازه ندهد! خیلی آسان تر از آنچه گمان می کنید می توانید آشتی کنید:

با مشکل روبه رو شوید

قهر و لجبازی کردن مانند ریختن زباله زیر فرش خانه است؛ مشکلات با قهر کردن حل نمی شود، بلکه برای همیشه به قوت خود باقی می ماند و حتی ممکن است چون زباله متعفن شده بویش همه زندگی مان را فرا بگیرد. بپذیرید قهر و ترشرویی با دیگران راهی برای فرار از مشکل است، به جای این که صورت مساله را پاک کنید به دنبال راه حل باشید. تمرین کنید که هر وقت مشکلی با همسر، پدر و مادر، فرزندان، خویشاوندان، دوستان و همکاران پیدا کردید با مشکل روبه رو شوید و درباره آن به طور کاملا قاطع، صریح و روشن، بدون کلی گویی و اغراق و در عین حال با ملایمت و بدون خشم، گفت وگو کنید تا مساله حل شود.

بهتر است احساستان را درباره رفتار بدی که با شما شده، بدون دلخوری توضیح دهید و بگویید دوست داشتید چگونه با شما رفتار شود و در صورت مواجهه با رفتار مطابق میل تان چه نتیجه ای در روابط تان حاصل می شد و البته همین رفتار را در مورد طرف مقابل تان نیز اعمال کنید.

علت تقویت رفتار قهر را بیابید

اگر با کسی در ارتباط هستید که مدام قهر می کند، بهتر است بررسی کنید تا ببینید چه پاداش هایی برای انجام این رفتار دریافت می کند، اجابت سریع خواسته، دریافت توجه و محبت کافی، اعمال قدرت و... از جمله عواملی است که منجر به تکرار قهر می شود، با حذف پاداش هایی که در پاسخ به قهر داده می شود، می توان بتدریج شعله این عادت منفی را خاموش کرد.

فراموش نکنید علت ناراحتی و رنجش تان هر چه بوده، اتفاق افتاده ؛ به تعبیری آبی است که ریخته شده و شما چاره ای جز پذیرش آن ندارید. با بخشش دیگری، اول از همه خودتان را از شر انرژی های منفی خلاص می کنید، دوم آن که با بخشش و گذشت اعتماد به نفس تان را بالا می برید و با احساس مثبت و قوی بودن برای آشتی کردن پیشقدم می شوید.

غرور را کنار بگذارید و با این تصور اشتباه که «اگر پا پیش بگذارم، شخصیت ام را کوچک کردم»، مبارزه کنید؛ به جای آن، به این فکر کنید اگر با فرد مقابل تان رابطه داشته باشید چه ساعات خوبی را می توانید در کنار یکدیگر سپری کنید. توقعات و انتظارات خود را کم کنید، بر آورده نشدن توقعات و انتظارات یکی از علت های اصلی قهرهاست، سعی کنید زیادی آنها را کنترل کنید و به دیگران هم به خاطر رفتارهایشان حق بدهید و با درک متقابل از علت رفتار آنها برای آشتی کردن پیش بروید.

معذرت خواهی فراموش نشود

اگر مقصر هستید بدون چک و چانه زدن اشتباهاتتان را بپذیرید و به هر طریقی که می توانید احساس پشیمانی تان را ابراز کنید و برای جبران آن قدم بردارید. معذرت خواهی کردن، هدیه گرفتن، دعوت به یک رستوران و... باعث رفع ناراحتی ها می شود. فراموش نکنید خیلی از قهر های کوچک به کینه های بزرگ و حتی نفرت دو نفر بویژه همسران از یکدیگر می انجامد. به گونه ای که آنها به مرور و با قهرهای طولانی مدت از غذا خوردن کنار هم، خرید رفتن، سفر کردن و حتی همبستر شدن با یکدیگر گریزان می شوند و بتدریج حتی به جدایی تن می دهند. قهر کردن رفتاری ناصحیح در رابطه زناشویی است، قهر نکنید و اگربه هردلیلی به این رفتار متوسل شدید مهارت آشتی کردن را بیاموزید.

راه های مقابله با بی احترامی های خانواده ی همسر