همه ما گاهی – یا شاید اغلب اوقات- دیگران را قضاوت می کنیم. قضاوت کردن مکانیسم دفاعی پیچیده ای در ذهن ماست و اغلب اوقات ناخودآگاه رخ می دهد. درواقع مهم ترین محتوای ذهنی ما در مکالمات درونی مربوط به قضاوت و داوری کردن رفتارها و کنش های خود و دیگران است. بسیاری از ما آن قدر به این عمل ذهن عادت کرده ایم که برایمان طبیعی به نظر می رسد بااین حال بسیاری از مواقع رفتار کردن بر اساس قضاوت ذهنی ما را با مشکل و حتی دردسر مواجه می کند.
قضاوت کردن معمولاً منجر به تصمیم می شود و تصمیم اعمال و رفتار ما را شکل می دهند. ازآنجاکه هر فرد تنها از منظر خود وقایع، اتفاقات و رفتارها را می بیند و بر اساس داده های محدود و پیشینی خود آن ها را می سنجد و داوری می کند دیر یا زود با مشکل مواجه می شود. اغلب سوءتفاهم ها، درگیری و اختلافات در خانواده و بین دوستان و همکاران و تنش های روزانه ما در محیط های عمومی ناشی از همین قضاوت کردن و داوری ما بر اساس داده های پیشینی (پیش داوری) است.مطالعات نشان می دهد با به تأخیر انداختن قضاوت و داوری، روابط بین فردی و اجتماعی ما بهبود قابل توجهی پیدا می کند، از اضطراب و ترس ما کاسته می شود، اعتمادبه نفسمان تقویت شده و شادی و حال خوب بیشتری را در طی روز تجربه می کنیم.
قضاوت کردن دیگران
برخلاف تمام تلاش هایمان برای درست رفتار کردن، همه ما گاه و بی گاه دیگران را قضاوت می کنیم. قضاوت کردن دیگران نوعی احساس برتری کاذب در ما ایجاد می کند؛ به این شکل که با انجام این کار، ما خود و رفتارمان را موجه و درست و رفتار شخص مقابل را اشتباه جلوه می دهیم.ریشه قضاوت ترس از خوب نبودن است. این نگرانی در میان بسیاری از مردم رایج است. معمولا هدف دیگران از قضاوت کردن ازبین بردن احساس بی لیاقتی یا محبوب نبودن خودشان است. افرادی که دچار چنین احساسات منفی ای هستند، سعی می کنند با بد جلوه دادن دیگران و زدن حرف های منفی درموردشان، حس بد خود را تسکین دهند.
قضاوت می تواند درون خود ما نیز اتفاق بیفتد؛ برای مثال در زمان هایی که به جای داشتن حس دلسوزی، قدردانی، عشق یا خوشبختی، درگیر احساسات منفی مانند شرم، مقایسه، ترس، عصبانیت یا کینه می شویم.دیگران همیشه در حال قضاوت اند: چه قضاوت مثبت و چه منفی. ترس از قضاوت زمانی ایجاد می شود که ما دلمان می خواهد دیگران در همه حال و همه وقت، دوست مان داشته باشند. باید بدانید که هیچ گاه چنین حالتی شدنی نیست؛ بنابراین، این حس همیشه به شکست منجر می شود و ما را از تجربه و بیان خود واقعی مان بازمی دارد.برای حل همه این مسائل باید یاد بگیریم که چگونه این احساسات را از خود دور کنیم و همچنین چگونه با ترس از قضاوت دیگران مقابله کنیم.
دلایل قضاوت کردن دیگران
قضاوت کردن رفتار دیگران دلیل بسیاری دارد. افراد به دلایل مختلف می توانند در جایگاه قضاوت دیگران واقع شوند، حتی ممکن است چناان این تمایل طبیعی را پرورش دهند که به طور قاطع باور های ساخته شده در ذهن خود را قبول کرده و واقعی تلقی کنند. اگر شما نیز جزو افرادی هستند که قضاوت های خود را واقعی می پندارید، حتما راهکارهای مطلوب برای رهایی از این نوع تفکرات را فرا بگیرید. آیا می توانید یک قضاوت بیجا تا چه اندازه ای می تواند آرامش را از شما سلب کرده و مانع موفقیت شما باشد. از جمله مهمترین دلایل برای قضاوت کردن دیگران می توان موارد زیر را نام برد:
- نشانه ی ناتوانی
- ناشی از ناآگاهی
- احساس حسادت
- ناتوانی در درک رفتار دیگران
- توجه به ظاهر رفتار
- ناتوانی در قرار دادن خود در جایگاه دیگران
- ناشی از تربیت خانوادگی
- اعتماد به نفس پایین
- عدم رسیدن به موفقیت دلخواه
- راهی برای تحقیر دیگران
- برداشت های کلیشه ای از رفتار افراد دیگر
عوارض و اثرات منفی جدی قضاوت دیگران
معمولا قضاوت کردن طبیعت آدمیزاد است، اما وقتی بیش از حد از دیگران انتقاد کنید، می تواند نتیجه عکس بدهد. یادتان باشد که هر وقت انگشت تان را به سمت کسی نشانه می گیرید، همیشه سه انگشت دیگر به سمت خودتان است. دلایلی که نشان می دهد قضاوت دیگران بر سلامت روان خودتان هم تأثیر می گذارد را در این قسمت بررسی خواهیم کرد؛ پس با ما همراه باشید.
- قضاوت دیگران شادی را از شما می گیرد:دفعه بعد که بیش از حد از شخص دیگری انتقاد کردید، به احساس تان توجه کنید. قضاوت دیگران باعث می شود نسبت به خودتان احساس خوبی نداشته باشید. این عادت منفی نه تنها می تواند بر روان شما تأثیر بگذارد، بلکه ممکن است مواد شیمیایی موجود در مغز که مسئول شادی و به وجود آمدن حس خوشبختی هستند، را از بین ببرد.
- می توانید نسبت به دیگران بدبین شوید:وقتی دائما دیگران را قضاوت می کنید، آن ها را به دو دسته "خوب" یا "بد" طبقه بندی خواهید کرد. قضاوت دیگران شما را از دوستی یا حفظ رابطه سالم با آن ها باز می دارد. چنین نگرشی ممکن است به پارانویا تبدیل شود و شما فکر کنید همه بدخواه تان هستند. وقتی دیگران را بدبینانه ببینید، به مرور مهربانی در شما از بین می رود.
- از رشد معنوی تان جلوگیری می کند:وقتی در مورد دیگران قضاوت می کنید و چیز های ناخوشایند می گویید، از مسیر رشد معنوی هم منحرف می شوید. وقتی به جای عیوب دیگران نقص های خودتان را ببینید، یاد می گیرید که دل سوزتر، صبورتر، بخشنده تر و خونسردتر باشید.
- معمولا این قضاوت بازتابی از عیوب خودتان است:احتمالا شنیده اید که می گویند قضاوت نکنید، وَاِلا قضاوت خواهید شد. مردم اغلب دیگران را به شدت قضاوت می کنند، زیرا آن ها همان عیوب را تجربه کرده اند و از میزان ناپسند بودنش آگاه شده اند. معمولا افراد عیب های دیگران را بزرگ می کنند تا عیب های خودشان خیلی به چشم نیاید.
- قضاوت دیگران می تواند شما را منزوی کند:اگر بیش از حد دیگران را قضاوت کنید، خیلی زود ویژگی هایی که افراد را برای تان جذاب می کند در نظرتان کم رنگ می شوند؛ یعنی شما به جای گپ زدن، خندیدن و خوش گذرانی با دوستان تان، درگیر عیب جویی از آن ها خواهید شد و سعی می کنید دیگر در دورهمی های شان نباشید و همین شما را منزوی خواهد کرد.
- فراوانی و غنا را در زندگی تان از دست می دهید:طبق قانون جذب، شما هر چیزی را که به کائنات بفرستید همان را جذب می کنید. وقتی جملات منفی و قضاوتگرانه می فرستید، در ازای آن قضاوت و انرژی منفی دریافت خواهید کرد. اگر بخواهید در چیز های غیر مادی غنی باشید، می توانید با اصلاح نگرش تان شروع کنید.
- شما تبدیل به الگوی بدی برای فرزندان تان خواهید شد:والدین معمولا به فرزندان شان یاد می دهند که با دیگران همان طور رفتار کنند که دوست دارند با آن ها رفتار شود. اما اگر به آنچه می گویند عمل نکنند، ممکن است دیگر حرف شان خریدار نداشته باشد. اگر نمی خواهید فرزندان تان از دیگران متنفر باشند، دفعه بعد که وسوسه شدید آن ها را قضاوت کنید، یادتان باشد که آن ها هم دارند گوش می دهند.
- ممکن است استرس تان بیشتر شود:قضاوت در مورد دیگران انرژی شما را تخلیه می کند و باعث ایجاد استرس می شود. از آن جایی که ممکن است احساس کنید استاندارد های بالاتری نسبت به سایرین دارید، خودتان را خسته می کنید تا دیگران را حقیر نشان دهید. قضاوت ناعادلانه شما ممکن است در نهایت به قیمت به خطر افتادن سلامت روانی تان تمام شود.
- ممکن است مانع رسیدن شما به اهداف تان شود:بدون شک، شما اهدافی برای آینده تان دارید؛ اما آیا می دانستید که داشتن نگرش انتقادی می تواند مانع دستیابی به اهداف شما شود ؟ اگر همیشه نسبت به همه بدبین باشید تقریبا غیرممکن است که چیز های خوب را جذب کنید. از طرفی هم به دیگران در زندگی تان نیاز دارید و با قضاوت کردن؛ آن ها را از خودتان دور خواهید کرد.
- درک شما نسبت به جهان محدود می شود:اگر واقع گرا باشید، می دانید که در همه چیز خیر و شر وجود دارد. در نگرش قضاوت گرانه هیچ چیز مثبتی وجود ندارد و می تواند روی جهان بینی شما تاثیر منفی بگذارد. وقتی دائما در حال عیب جویی از دیگران باشید؛ ممکن است از زندگی نا امید شوید و خوبی های جهان را نبینید.
- قضاوت می تواند عادت های بد بیشتری در شما به وجود بیاورد:اگر عیب جویی مزمن از عادات بد شما باشد، به راحتی عادت های بد دیگری هم به آن اضافه خواهد شد. قضاوت در مورد دیگران می تواند منفی بافی، غیبت و کینه توزی را به دنبال داشته باشد. این تغییرات در رفتار و خلق و خوی تان می تواند آن قدر تدریجی باشد که ممکن است متوجه شان نشوید.
- قضاوت می تواند مانع همدلی با دیگران شود:همدلی یعنی این که شما خودتان را به جای افراد آسیب دیده می گذارید و سعی می کنید درک شان کنید.اگر دائما کسی را قضاوت کنید؛ فقط حال شان را بدتر می کنید و فرصت همدلی را از خودتان می گیرید. به تبع ارتباط تان را هم با دیگران از دست می دهید.
- ممکن است باعث افسردگی و اضطراب شود:قضاوت مزمن ممکن است نشان دهنده نارضایتی شما از زندگی و اطرافیان تان باشد. وقتی افراد و اتفاقات با استاندارد های شما مطابقت نداشته باشند، افسرده و مضطرب می شوید. در چنین شرایطی ممکن است تمام تقصیر ها را به گردن دیگران بیندازید و به یک آدم غر غرو تبدیل شوید.
- کمتر انعطاف پذیر می شوید:با داشتن نگرش قضاوت گرانه سعی می کنید تا می توانید کوتاه نیایید. در واقع روحیه نقادانه تان به شما اجازه نمی دهد که انعطاف پذیر باشید و همین هم باعث شود که احساس نا امیدی و ضعف کنید. فردی که می تواند انعطاف پذیر باشد و دیگران را بپذیرد و شرایط را تغییر دهد؛ در دراز مدت قوی تر خواهد شد.
- دیگران شروع به قضاوت شما می کنند:همان طور که در ابتدا هم گفتیم، قضاوت کردن دیگران به خودتان برمی گردد. اطرافیان دیر یا زود از عیب جویی های شما خسته می شوند و سعی می کنند همان رفتار را به خودتان برگردانند.
9 روش برای قضاوت نکردن درباره دیگران
معمولا قضاوت کردن طبیعت آدمیزاد است، اما وقتی بیش از حد از دیگران انتقاد کنید، می تواند نتیجه عکس بدهد. یادتان باشد که هر وقت انگشت تان را به سمت کسی نشانه می گیرید، همیشه سه انگشت دیگر به سمت خودتان است. عادت به قضاوت کردن دیگران می تواند کار و روابط شخصی شما را تحت فشار قرار دهد، این که نسبت به دیگران کمتر با پیش داوری و قضاوت برخورد کنیم، زمان بر است و نیاز به تمرین دارد، بااین حال روش هایی وجود دارد که می تواند دیدگاه های شما را تغییر دهد.
1- فکر قضاوت و داوری که به ذهنتان رسید، مکث کنید
قضاوت کردن دیگران معمولاً به صورت خودکار به ذهنمان خطور می کند، پس باید یاد بگیرید که چگونه هرازگاهی آن ها را متوقف کنید. سعی کنید نسبت به قضاوت کردن دیگران دقت بیشتری نشان دهید، به بیان دیگر، زمانی که چنین افکاری به ذهنتان می آید، از بررسی کردن آن ها خودداری کنید. هنگامی که متوجه می شوید فکر قضاوت به ذهنتان خطور می کند، اولین کار، اعتراف کردن است.مثلاً وقتی در ذهن خود می گویید: «نمی توانم باور کنم که او اجازه داده فرزندش با این لباس ها از خانه بیرون بیاید»، در این هنگام باید این افکار را متوقف کرده و اعتراف کنید که داشتید در مورد کسی قضاوت می کردید.
3- قضاوت های خود را به چالش بکشید
زمانی که فکر قضاوت و پیش داوری به ذهنتان آمد، باید سعی کنید آن ها را به چالش بکشید. شما می توانید بافکر کردن در مورد فرض و گمان هایی که در مورد افراد دارید، افکارتان را به چالش بکشید.مثلاً در مثالی که در بالا ذکر شد، شما گمان می کنید که آن زن مادر بدی است یا این که به حد کافی از کودک خود مراقبت نمی کند. بااین حال ممکن است آن مادر روز پرمشغله ای را شروع کرده باشد و از این که فرزندش لباس کثیف یا مویی نامرتب دارد، خجالت بکشد.
3- سعی کنید دیگران را درک کنید
بعدازاین که فرض و گمان های خود را در مورد وضعیت بررسی کردید، باید راهی پیدا کنید که از طریق آن، نسبت به فردی که در موردش قضاوت داشته اید، ابراز همدردی و دلسوزی کنید. شما باید راهی بیابید که برای آن رفتار، بهانه پیدا کنید.مثلاً در مورد مادری با فرزند کثیف و ژولیده، می توانید با خود بگویید بزرگ کردن بچه، کار سختی است و گاهی اوقات همه چیز آن طور که ما برنامه ریزی کرده ایم، پیش نمی رود. می دانم بعضی اوقات فرزند من هم بالباس کثیف و مویی به هم ریخته از خانه بیرون رفته است. در این روش شما با درک وضعیت، از قضاوت دربارهٔ افراد منصرف می شوید.
4- نقاط قوت دیگران را بشناسید
در مورد رفتارهایی که در افراد دیگر دوست دارید یا حتی عاشق آن هستید، بیشتر فکر کنید، چون به شما کمک می کند تا از قضاوت های عجولانه پرهیز کنید و به جای آن، به تحسین افراد بپردازید. سعی کنید در مورد خصوصیاتی که در افراد دیگر وجود دارد فکر کنید، به ویژه آن هایی که در زندگی تان تحسین می کنید. این کار به شما کمک می کند تا از قضاوت در مورد دیگران پرهیز کنید.مثلاً به خودتان یادآوری کنید که همکارتان مهربان است و همیشه وقتی می خواهید چیزی به او بگویید، با تمام وجود به صحبت های شما گوش می کند. یا به خودتان بگویید که دوستتان خلاق است و گاهی سعی می کند شمارا بخنداند. سعی کنید به جای تمرکز روی نکات منفی، روی صفات مثبت دیگران متمرکز شوید.
5- کارهایی را که برای دیگران انجام داده اید فراموش کنید
اگر حس می کنید دیگران به شما مدیون هستند، شاید فکر کنید باید آن ها را قضاوت کنید و این باعث رنجش شما می شود. به جای آن سعی کنید کمک هایی را که در حق دیگران انجام داده اید، فراموش کنید. حتی به این فکر کنید که دیگران چه کارها و کمک هایی برای شما انجام داده اند.اگر کمک خود به دیگران را فراموش نکنید، ممکن است از دوست خود آزرده خاطر شوید، چون به او پول قرض داده اید و او هنوز پس نداده است. به جای آن، به تمام رفتارهای خوبی که دوستتان در حق شما انجام داده است، تمرکز کنید.
6- اهداف خود را به روشنی مشخص کنید
گاهی اوقات افراد به اهداف خود نمی رسند چون هدفی که در نظر گرفته اند، غیرعملی است. مثلاً انتظار اینکه تمام پیش داوری ها یا قضاوت دیگران متوقف شود، هدف بسیار بزرگی است. کار کردن روی جنبه های مشخصی از یک هدف، عملی تر از درگیر شدن باهدفی بزرگ تر و کلی تر است. در مورد اینکه می خواهید چه جنبه هایی از قضاوت کردن دیگران را تغییر بدهید، فکر کنید.مثلاً می خواهید قبل از قضاوت از آن ها پرسش کنید؟ یا می خواهید راهی برای تبدیل قضاوت منفی و مخرب به انتقاد سازنده بیابید؟ برای این که شانس دستیابی به هدفتان را افزایش دهید، ضروری است تا اهداف خود را تا حد امکان واضح تر و مشخص تر کنید.
7- قبل از بیان قضاوت دیگران، صبر کنید
سعی کنید نظر و قضاوت خود را بلافاصله بعد از کاری که فرد موردنظر انجام می دهد، بیان نکنید. اگر امکان دارد، ابتدا کمی از کار او تعریف کنید و سؤال هایی بپرسید و بعدازآن قضاوت و نظر انتقادی خود را مطرح کنید. (از آن مهم تر قضاوت خود را زمانی با او در میان بگذارید که ضروری باشد. مثلا قبل از انجام دوباره همان عمل) این کار به شما فرصت می دهد که در مورد موضوع و شیوه بیان نظر خود کمی فکر کنید؛ همچنین شانس اینکه نظر و قضاوت شما بازخورد خوبی داشته باشد، بیشتر خواهد شد.
8- قضاوت خود را با «من» شروع کنید، نه «تو»
به جای این که جملهٔ خود را با واژه «تو» شروع کنید، از کلمهٔ «من» استفاده کنید. وقتی قضاوت خود را با «تو» شروع می کنید، چنین به نظر می رسد که می خواهید جروبحث کنید؛ در این صورت فرد مقابل نیز حالت دفاعی به خود می گیرد.مثلاً به جای این که بگویید «تو همیشه وقتی صحبت می کنم حرفم را قطع می کنی»، می توانید چیزی شبیه این جمله بگویید: «وقتی کسی موقع حرف زدن من، حرفم را قطع می کند، احساس بیهودگی می کنم.»
9- قبل از قضاوت کردن دیگران از خود سؤال کنید
سؤالات زیر می تواند قضاوت ما را نسبت به ارزش ها و نگرش هایی که نسبت به دیگران داریم واقع بینانه تر کند:
- آیا این نگرش یا ارزش صحیح است؟
- آیا به تمام حقایق مرتبط با آن دسترسی دارم؟
- آیا تنها بر یک یا چند بعد منفی تمرکز نکرده ام؟
- آیا به شیوه ای ناعادلانه به این فرد یا گروه برچسب نمی زنم؟
بررسی نگرش ها و ارزش ها با استفاده از سؤالات فوق، گام بلندی در جهت آگاهی از تعصبات و درنتیجه چالش با پیش داوری ها و قضاوت های ما نسبت به دیگران است.
ازدواج بخاطر پول چه پیامدهایی دارد؟
