درد کمر در دوران بارداری میتواند به عوامل مختلفی مانند تغییرات آناتومیک، استرس روانی، فشار به عصب سیاتیک، تغییرات هورمونی و افزایش وزن مربوط باشد. تغییرات هورمونی مانند افزایش هورمون پروژسترون و هورمون ریلکسین میتواند باعث شل شدن عضلات و رباطهای نزدیک لگن شود و در نتیجه کمردرد ایجاد کند. همچنین افزایش وزن در طول بارداری میتواند فشار بیشتری به نقاط مختلف بدن و به ویژه به نقاط حمایت کننده کمر وارد کند و باعث کمردرد شود. دو الگوی مشترک کمردرد در دوران بارداری دیده میشود، یکی درد کمر در مهرههای پایین کمری و دیگری درد پشت لگن که برخی از زنان علائم و نشانههای هر دو نوع درد را تجربه میکنند. بااین حال، در اغلب موارد میتوان از کمردرد دوران بارداری جلوگیری کرد و یا آن را تسکین داد.
برای کاهش کمردرد در بارداری، میتوان از روشهایی مانند استراحت کردن، ورزش منظم، تمرین پوزیشن بدنی خوب، اجتناب از خوابیدن روی شکم و استفاده از کفش مناسب استفاده کرد. همچنین، انجام ورزشهایی مانند یوگا و مدیتیشن میتواند باعث آرامش روحی مادران باردار شود و آنها را از استرس و اضطراب و کمر درد ناشی از بارداری رهایی بخشد. در صورت نیاز، مراجعه به پزشک متخصص نیز توصیه میشود. در ادامه به چند روش موثر برای تسکین و کاهش کمردرد در بارداری اشاده شده است.
با رشد جنین، مرکز ثقل به سمت جلو حرکت میکند. بنابراین برای پرهیز از خم شدن، به سمت عقب خم میشوید که به عضلات کمر فشار میآورد و باعث کمردرد حین بارداری میشود. بنابراین اصول زیر را مد نظر داشته باشید :
صاف بایستید
قفسه سینه را بالا نگه دارید
شانهها را به سمت عقب نگه دارید
زانوها را قفل نکنید
هنگام ایستادن، پاها را تا اندازهای که برایتان راحت است باز نگه دارید تا از اسکلت بدن بهخوبی حمایت کند. اگر مجبورید مدت طولانی بایستید، یک پا را روی پله کوتاه بگذارید و هر چند وقت یک بار استراحت کنید. توجه به حالت نشستن هم بسیار مهم است. صندلی باید از کمر شما محافظت کند. میتوانید یک بالشت کوچک پشت خود بگذارید.
کفش پاشنه کوتاهی بپوشید که بهخوبی گودی کف پا را پوشش میدهد (کفش صاف نپوشید). از پوشیدن کفش پاشنهبلند بپرهیزید زیرا تعادلتان را بههم میزند و باعث میشود بیفتید. همچنین بهتر است کمربند بارداری استفاده نمایید. با این که تحقیق پیرامون تاثیر کمربند بارداری محدود است اما بعضی زنان از تاثیر آن راضی هستند.
برای بلند کردن اشیای کوچک، چمباتمه بزنید و فشار را روی پا بگذارید. از کمر به پایین خم نشوید. همچنین ظرفیت و محدودیتهای خود را بشناسید. درصورت نیاز درخواست کمک کنید.
هنگام استراحت شبانه به پهلو بخوابید، نه به پشت. یک یا هردو زانو را خم کنید. بین زانو، زیر شکم و پشت کمر بالشت بگذارید. خوابیدن به پشت نه تنها باعث تشدید درد کمر می شود بلکه باعث کاهش جریان خون در بدن جنین می گردد. اگر عادت به خوابیدن به پشت دارید بهتر است زیر زانوهای خود یک بالش قرار دهید و هر 10 دقیقه به پهلو بچرخید.
با اینکه شواهد مبنی بر میزان تاثیر این روشها محدود است، ماساژ یا قرار دادن کمپرس آب گرم یا سرد روی کمر موثر واقع میشود. توجه داشته باشید که از قرار دادن کمپرش آب گرم بر روی شکم خود جلوگیری کنید.
فعالیت جسمی منظم باعث تقویت شدن عضلات کمر میشود و میتواند کمردرد دوران بارداری را تسکین دهد. با هماهنگی پزشک خود، فعالیتهای آهسته، مانند پیادهروی یا ورزش آبی، را امتحان کنید. فیزیوتراپ هم میتواند روشهای کششی و تمریناتی را به شما آموزش دهد که مفید واقع میشود.
حرکات کششی کمر نیز موثر است. دستها، زانو و سر را در امتداد کمر قرار دهید. شکم را داخل ببرید و کمی پشتتان را خم کنید. چند ثانیه صبر کنید و بعد شکم و کمر را رها کنید (در تمام مراحل کمر را تا جایی که میتوانید صاف نگه دارید). دستکم 10 بار این تمرین را تکرار کنید. حرکات یوگا نیز تاثیر زیادی بر سلامت جسم و کاهش درهای کمر در دوران بارداری دارد.
بعضی تحقیقات نشان میدهد طب سوزنی در تسکین کمردرد در دوران بارداری موثر است. روش کایروپراکتیک نیز برای بعضی خانمها تسکیندهنده بوده است. حتما به کسی که طب سوزنی یا کایروپراکتیک را انجام میدهد بگویید که باردار هستید.
اگر در دوران حاملگی دچار کمردرد شدید هستید یا کمردرد شما بیشتر از دو هفته ادامه دارد، با متخصص زنان مشورت کنید. او میتواند داروهایی مانند استامینوفن تجویز کند یا روشهای دیگر را پیشنهاد دهد. یادتان باشد کمردرد در دوران بارداری میتواند نشانه زایمان زودهنگام یا عفونت مجرای ادرار باشد. اگر کمردرد همراه با خونریزی واژن، تب یا سوزش هنگام ادرار است، فورا به لیست پزشک فوق متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.