ما معمولا آلودگی هوا را به بیرون از محیط خانه مربوط می دانیم، این در حالیست که آلودگی هوا حتماً در خانه یا دفتر محل کارمان نیز حضور دارد. این یعنی می بایست به آلودگی هوای خانه نیز توجه بسیاری کنیم.
امروزه آلودگی هوا یکی از بزرگ ترین معظلات جوامع بزرگ در سراسر جهان محسوب می شود. این مشکل مهم به راحتی می تواند سلامت افراد را تحت تاثیر قرار دهد و مسیر آنان را رو به بیماری ها باز کند. این در حالیست که کلان شهرها بیش از سایر مکان ها تحت تاثیر آلاینده ها قرار می گیرند. به همین دلیل می بایست تا جایی که می توانیم، فضای داخلی خانه ها را پاک و سالم نگه داری کنیم تا ایمنی و سلامتمان را دست کم در خانه تضمین نماییم.
تصور کنید قرار است در خانه ای زندگی کنید که زباله در گوشه و کنار آن وجود دارد، آیا حاضرید درون آن قدم بگذارید؟ مسلما نه! حال خانه ای که تجسم نمایی که هوایی آلوده دارد اما اکثر ما به راحتی در آن زندگی می کنیم، چرا که آلودگی های آن را با چشم نمی بینیم.
ما در این مطلب قصد داریم عینکی بر چشم شما بگذاریم که تمامی این آلودگی ها را به شما نشان می دهد. به بیان ساده تر می خواهیم منابع آلودگی هوای خانه را به شما معرفی کنیم
راهکارهایی برای گرم نگه داشتن خانه در زمستان
منابع آلودگی هوای خانه
بی شک یکی از مهم ترین عوامل آسیب رسان به سلامت بدن انسان، هوای آلوده ایست که تنفس می کنیم. هوای آلوده ی خانه حاوی انواع میکروب ها، ویروس ها، باکتری ها، ذرات معلق و آلاینده هایی است که از عوامل مختلفی مانند ذرات معلق و گازهای خطرناک هوای شهرها، وسایل خانه،پرز فرش و ... ناشی می شوند. این موارد سلامت تمامی افراد را تحت تاثیر قرار می دهد که در این میان سالخوردگان، کودکان، زنان باردار و بیماران بیشترین تاثیرات را می گیرند.
منابع آلودگی هوای خانگی می تواند شامل موارد زیر شود:
- دود و گرد و خاک
- دود سیگار
- محصولات خانگی و آفت کش ها
- مواد مورد استفاده در ساختمان مانند چسب، فرمالدئید و سرب
- کرک و مواد موجود در فرش و موکت
- ذرات معلق و گرد و خاک ورودی از پنجره ها
- و...
در برخی مواقع، افرادی با علائم مشابه مشاهده می شوند که تحقیقات نشان می دهد این علائم دقیقا با مدت زمان ماندن در یک فضای بسته ارتباط مستقیم دارد. گاهی علت این بیماری ها مشخص نمی شود که به آن سندروم ساختمان بیمار می گویند. مشکلات آلودگی هوای خانه دردسرهای بسیاری را به وجود خواهد آورد که از جمله ی آن ها می توانیم به بروز بیماری هایی مانند سرطان، بیماری های ریوی و تنقسی اشاره نماییم. به همین دلیل است که تصفیه آلودگی هوای خانه بسیار اهمیت دارد.
بر طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، حدود 3/6 میلیون نفر در سال از آلودگی هوا در خانه جان خود را از دست می دهند. این آلودگی هوای خانگی از منابع مختلف ناشی شده و مشمول طیف گسترده ای از گاز ها، مواد شیمیایی و ... می شود.
گازها و ذرات معلق
شاید یکی از خطرناک ترین انواع آلودگی ها و آشناترین آن ها، CO یا CO2 باشد. آلودگی های ناشی از احتراق ناقص سوخت جامد یا نفت سفید پخت و پز برای سلامتی بسیار خطرناک است. سایر آلودگی های داخل ساختمان شامل گرد و غبار، مصالح ساختمانی، محصولات خانگی، ترکیبات آلی فرار (VOCs) و گازهای طبیعی مانند رادون می شوند.
علاوه بر این، گرد و غبار که در فضا پراکنده است، می تواند به راحتی به آلودگی هوای خانه منجر شود و این یعنی اجازه ی ورود آلاینده های مضر به درون سینه که نهایتا بیماری هایی مانند آسم را برای ما به ارمغان می آورند.
راهکارهایی برای مرتب کردن وسایل اضافی خانهدود سیگار
یکی دیگر از منابع آلودگی هوای خانه، دود سیگار می باشد. اگر حتی تنها یک فرد سیگاری در خانه زندگی کند، می تواند مضرات سیگار کشیدن را به افراد غیر سیگاری داخل منزل نیز منتقل سازد. دود سیگار در محیط خانه سبب بروز عوارضی در بارداری خانم ها می شود و همچنین می تواند مشکلات ریوی، آسم و ... را برای افراد خانه به وجود آورد. به همین دلیل می بایست فضای خانه را به کمک دستگاه های تصفیه هوا پاکیزه و تمیز نگه داشت تا اهل خانه از تنفس هرگونه آلاینده ای در امان باشند.
بوی مواد شوینده و آفت کش ها
شاید برایتان جالب باشد که بدانید اسپری ها، برخی از مواد شوینده و آفت کش ها هم علاوه بر هوای آلوده ورودی به منزل ،هوای خانه را آلوده می سازند. برخی از این مواد شیمیایی، حین استفاده گازهای سمی را از خود ساطع می کنند که برای سلامتی بسیار خطرناک است. گاز کلر یکی از این گازهای خطرناکی است که در برخی از پاک کننده ها وجود دارد. قرار گرفتن در معرض این گاز می تواند خطر جدی برای سیستم تنفسی انسان باشد و حتی مرگ را برای انسان در پی داشته باشد. خوب است بدانید که تعدادی از دستگاه های تصفیه کننده هوا قادرند که این آلاینده ها را به طور کامل از بین ببرند و محیط را پاک سازند.
مواد موجود در فرش و موکت
بی تردید درون تمامی خانه ها فرش و یا موکت یافت می شود. اما آیا می دانید این وسایلی که برای زیبایی خانه و همچنین تزئین پوشش کف اتاق ها استفاده می شود، حاوی ترکیبات آلی فرار هستند و برای رشد باکتری بسیار مناسبند؟ راه رفتن روی فرش و جنب و جوش روی آن سبب می شود تا ذرات درون فرش به هوا بلند شوند. این ذرات به راحتی وارد سیستم تنفسی افراد خانه می شوند و درون ریه ی آن ها می نشیند. از سویی خیس شدن سطح رویی فرش و موکت ها باعث رویش کپک و قارچ روی آنها می شود. چنانچه نوزاد و یا کودکی در خانه داشته باشید که روی فرش و موکت راه می رود و می خزد، این امر می تواند موجب افزایش خطر ابتلا به بیماری های مختلف از جمله بیماری های تنفسی گردد.
روش های جلوگیری از اسراف و به هدر رفتن مواد غذاییدیوارهایی که به تازگی رنگ شده اند
اگر خانه ی خود را به تازگی رنگ کرده اید، رنگ روی دیواری که در حال خشک شدن است، می تواند گازهای شیمیایی مختلفی را از خود ساطع کند که کم کم سبب سردرد و حالت تهوع می شود. به همین دلیل برای آن که بتوانید با این حالات مقابله کنید، بهتر است تا خشک شدن کامل رنگ ها، درب و پنجره ها را باز نگه دارید تا بو و این مواد شیمیایی به طور کامل از خانه خارج شوند. همچنین در صورتی که لازم است در خانه بمانید، بهتر است از ماسک استفاده نمایید تا مواد مضر وارد بدن شما نشود.
چسب های به کار رفته در مبلمان
چسب هایی که در مبلمان مورد استفاده قرار می گیرند، حاوی ماده سرطان زایی به نام فرمالید است که ضمنا می تواند منجر به آلرژی در افراد خانه شود. درست است که استفاده از چسب های معتبر می تواند میزان این آلایندگی ها را کم کند، اما بی شک این دستگاه تصفیه هواست که به از بین بردن آلودگی هوای خانه کمک شایانی می کند.
رفع مشکل آلودگی هوای خانه با رعایت نکات زیر
نظافت کلی منزل و جارو کشیدن
- پاک سازی و تمیز نگه داشتن خانه، اساسی ترین اقدامی است که در مبارزه با آلاینده ها ، آلودگی هوای خانه ، تهویه و تصفیه هوا می توانید انجام دهید.
- از ضروری ترین نکات از بین بردن آلاینده ها و آلودگی هوای خانه ، پاک سازی و حفظ تمیزی محیط اطراف و وسایل است. در این رابطه نظافت به موقع و شستشوی لباس ها، ملافه ها و وسایلی که افراد خانه به طور مدام و مشترک از آن ها استفاده می کنند، نقش مهمی در تمیز ماندن هوای خانه ایفا می کند.
- تمیز نگه داشتن فرش ها، موکت، سرامیک یا پارکت نقشی اساسی در پاک سازی ، تهویه و تصفیه هوا خانه دارد. تاروپود فرش ها محل بسیار مناسبی برای قرارگیری ترکیبات آلی فرّار،گردوخاک، حشرات میکروسکوپی، باکتری ها و قارچ های موجود در هوا هستند. بوی نامطبوعی که از فرش یا موکت متصاعد می شود نیز ناشی از استقرار باکتری ها و قارچ هاست.
- جارو کردن با جاروبرقی دارای فیلتر، شستشوی فرش ها و موکت ها و ضدعفونی کردن کف خانه میزان زیادی از آلودگی ها را از بین می برد.
شستشوی سرویس های بهداشتی و حمام
درست است که ما برای تمیزی و نظافت سطح بدن و دفع مواد زائد از سرویس بهداشتی و حمام استفاده می کنیم، اما ویروس ها و باکتری های موجود در سرویس های بهداشتی و حمام می توانند مسبب آلودگی هوای خانه ، بیماری های دستگاه گوارش، سیستم تنفسی و حتی مشکلات پوستی شوند.
- ازموادضدعفونی کننده باکیفیت بالا برای تمیز کردن و پاک سازی سرویس بهداشتی و حمام خود استفاده کنید.
- در هنگام استفاده از تمیزکننده های شیمیایی، به میزان گازهای نامطبوعی که متصاعد می کنند توجه نموده و در هنگام استفاده از آن ها دستورالعمل مربوطه را در نظر بگیرید.
- همچنین سعی کنید از محصولات سازگار با محیط زیست، استفاده نمایید.
جرم گیری سطوح با روش های خانگیگردگیری منظم منزل
ذرات درشت گردوغبار حداکثر می توانند به داخل بینی، دهان و حلق راه پیدا کنند. اما ذرات ریز می توانند به اعماق بیشتر و نواحی حساس مجرای تنفسی و ریه نفوذ کنند و مسبب بیماری های تنفسی، بروز حساسیت پوستی، بیماری های باکتریایی و ویروسی شوند.
- یکی از مهم ترین راهکارهای اصولی برای از بین بردن آلاینده ها و آلودگی هوای خانه، پاک نمودن خانه از گردوخاک و یا گردگیری است.
- همان طور که در بالا اشاره شد جارو زدن با جاروبرقی دارای فیلتر نیز مفید است.
- استفاده از دستگاه تهویه مطبوع نیز کمک به کاهش اثرات گردوخاک می کند.
- لازم به ذکر است که پرده ها و مبلمان مکان مناسبی برای تجمع گردوخاک هستند، بنابراین توصیه می شود در فواصل زمانی کوتاه نسبت به شستشوی آن ها اقدام شود.
دود ممنوع
انواع دخانیات شامل مواد شیمیایی هستند که پس از مصرف نیز اثرات خود را بر محیط می گذارند، جزو آلاینده ها هستند و باعث آلودگی هوای خانه و بروز بیماری های مختلف ناشی از مصرف آن ها خواهند شد. شمع ها هم متأسفانه در این دسته بندی قرار می گیرند.
- از مصرف انواع دخانیات در منزل اکیداً خودداری شود و برای مصرف آن ها به حیاط یا تراس مراجعه نمایید. به این ترتیب یکی از اصلی ترین دلایلی را که باعث آلوده شدن هوای محیط خانه می شود را حذف کرده اید.
ایجاد رطوبت کافی در محیط
رطوبت بالا برای بعضی از افراد که حساسیت های بیشتری نسبت به دیگران دارند، ازجمله نوزادان و کودکان، سالمندان و کسانی که مشکلات تنفسی مانند آلرژی و آسم دارند، خطرناک است. همچنین کاهش رطوبت از سطح نرمال نیز مشکلاتی را برای همه افراد به وجود می آورد.
- سعی کنید سطح رطوبت در خانه خود را بین ۳۰٪ تا ۵۰٪ حفظ کنید.
- همیشه تهویه مناسب در مناطق مرطوب، مانند حمام را تأمین کنید.
- در فصل سرما بهتر است از دستگاه های بخور سرد برای حفظ رطوبت محیط استفاده نمایید.
محدودیت و دقت در مصرف سموم، حشرات و آفت کش ها برای کاهش آلودگی هوای خانه
گازهای متصاعد شده از این مواد جزو آلاینده ها و بسیار خطرناک بوده، موجب آلودگی هوای منزل شده و مسبب بروز بیماری های مختلفی چون سوزش چشم، ازکارافتادن سیستم عصبی و کلیه و در مواردی بروز سرطان است.
- درصورتی که مجبور به مصرف آفت کش یا سموم هستید، کاملاً طبق دستورالعمل درج شده روی آن عمل نمایید.
- در صورت امکان پس از اجرای سم پاشی از منزل خارج شوید و در محیط آلوده نمانید.
- حتی نگهداری باقیمانده سموم در منزل به دلیل تصاعد گاز خطرناک و آلوده کننده هوای محیط است.
استفاده بیشتر از گیاهان در محیط منزل
استفاده مناسب گیاهان در منزل باعث کاهش آلودگی هوا و رفع سموم موجود در آن می شود. البته نظافت گلدان ها و استفاده از آفت کش های غیر شیمیایی و مراقبت از آنها در برابر باکتری ها و قارچ ها می بایست مدنظر قرار داده شود.
استفاده از دستگاه های تصفیه هوا برای از بین بردن آلودگی هوای خانه
با توجه به پیشرفت تکنولوژی و بازار گسترده دستگاه های تصفیه هوا و تهویه ی خانگی، انتخاب محصولی که مناسب خانه ی ما باشد اهمیت زیادی دارد.
- اصل اساسی در انتخاب نوع فیلتر هوا یا فیلترهای بکار رفته در دستگاه موردنظر و میزان پاک کنندگی آن ها است.
- مورد دوم میزان متراژ فضایی است که دستگاه می تواند هوای آنجا را تصفیه و تهویه نماید.
- سومین مورد میزان حجم هوا به نسبت زمان کارکرد است. یعنی در مدت زمان مشخصی مثلاً یک دقیقه، چه حجم هوایی را می تواند تهویه و از میزان هوای ورودی، چند درصد آن را تصفیه کند.
- مطمئناً همانگونه که تصفیه هوا برای ما مطلوب است، عدم آلودگی صوتی نیز از موارد مهمی است که باید در زمان انتخاب محصول موردنظر به آن توجه داشته باشیم.
- از موارد دیگری که ما را در انتخاب یک دستگاه تصفیه هوا یاری می کند، می توان به سرعت فن، توان دستگاه، خدمات پس از فروش، تعویض آسان فیلتر هوا، کنترل از راه دور، مجهز بودن به تایمر و سنسور، قابلیت سیستم بخور، میزان مصرف برق، قابلیت جذب دود و ذرات معلق در هوا، قابلیت میکروب زدایی و… اشاره کرد.
- علاوه بر تمامی مواردی که در بالا اشاره شد، مهم ترین عاملی که به انتخاب دستگاه مناسب کمک بزرگی می کند، نوع و تعداد فیلتر مصرفی و مکانیسم عملکرد تهویه هواست.
- فیلترها به طورکلی به دودسته فعال و غیرفعال تقسیم می گردند. قطر ذرات تصفیه شده در هر یک از فیلترها متفاوت است. در جدول زیر می توانید توضیحات اجمالی در مورد انواع فیلترهای دستگاه تصفیه هوا را مشاهده و بر اساس نیاز خود، نوع مناسب دستگاه تصفیه هوا و فیلتر هوای مناسب را تهیه کنید.
از پاک کننده های طبیعی استفاده کنید
استفاده دائمی از محصولات تمیزکننده شیمیایی متداول، بسیاری از مواد شیمیایی را وارد محیط خانه می کند. به جای این پاک کننده ها در صورت امکان از تمیزکننده طبیعی مثل سرکه سفید یا جوش شیرین استفاده کنید.
مواد دیگری هم مثل پراکسید هیدروژن و نوشابه می توانند به پاکسازی سطوح بدون تولید آلاینده های شیمیایی بسیار، کمک کنند.
برداشتن همین قدم های کوچک برای تغییر سبک زندگی می تواند تاثیرات بسیار مثبتی روی سلامتی ما داشته باشد. بنابراین حتما این کارهای کوچک را برای دیدن نتایج بزرگ جدی بگیرید.
از روغن هایی با نقطه جوش پایین تر استفاده کنید
برای اینکه بعد از آشپزی تا ساعت ها بوی روغن در خانه نپیچد و آلاینده های شیمیایی بیشتری وارد محیط نشوند، از روغنی با نقطه جوش پایین استفاده کنید (روغنی که با دمای کمتری قابل استفاده باشد.)
به طور مثال روغن زیتون از روغن های دیگر مثل روغن آفتاب گردان که به طور متداول برای آشپزی مورد استفاده قرار می گیرد، نقطه جوش پایین تری دارد. بنابراین برای کاهش آلاینده ها از چنین روغن هایی برای پخت و پز استفاده کنید.
