فردی که گواهینامه نداشته و اقدام به رانندگی کند، در اصل جرم انجام داده و پلیس به محض مواجهه با چنین افرادی, آنها را به دادگاه اعزام کرده و اقدام این افراد علاوه بر اعمال قانون و تخصیص جریمه از طریق مراجع قضائی رسیدگی می شود.اخیرا وزارت کشور برای شهروندان تدابیری اندیشیده که صرف نظر از اینکه برای افرادی که در ابتدای مهارت رانندگی اتومبیل اند، امنیت وآرامش ایجاد شده بلکه به منظور کاهش تصادفات و رفاه آحاد مردم، نوع آوری جدیدی است. این امر در قالب دستورالعمل و آیین نامه جدیدی از سوی دولت برای کسانی است که به اصطلاح گواهی نامه پایه سوم را دریافت می کنند.
دستورالعمل جدید:
رانندگانی که به تازگی گواهی نامه گرفته اند
- تا سه ماه حق رانندگی به تنهایی ندارند و باید یک نفر که دارای گواهی نامه پایه دوم یا سوم است در کنار آنان بنشیند و یا باید بیش از یک سال از پایان گواهی نامه او گذشته باشد.
- این افراد از ساعت 12 شب تا پنج صبح حق رانندگی ندارند ؛
- ضمن اینکه تا یک سال هم حق رانندگی در خارج از شهر ندارند مگر اینکه مسافت طی شده تا 25 کیلومت دربزرگراهای شهرها باشد.
- باید علامت اخطاری راننده مبتدی در سمت راست جلوی خودرو و در سمت چپ شیشه عقب خودرو نصب شود.
- اگر راننده مبتدی دچار تصادف رانندگی حادثه ساز شود یا در تصادفات مقصر شناخته شود گواهی نامه اش، ضبط و به محل سکونت راننده یاد شده ظرف یک هفته ارسال می شود. راننده نیز موظف است تا یک ماه به محل ارسال گواهی نامه مراجعه و توسط پلیس به آموزشگاه های رانندگی معرفی شود.
- این افراد باید 40 ساعت یعنی 24 ساعت عملی و 16 ساعت تئوری را سپری و گواهی را دریافت کنند تا گواهی نامه به آنان تحویل شود.
رئیس پلیس راهور در مورد کسانی که موتورسیکلت جدید دریافت می کنند چنین اظهارکرده است:
این افراد حق ندارند از موتور بیش از125 سی سی استفاده کنند و از 10 شب تا پنج صبح هم حق رانندگی ندارند ؛ ضمن اینکه تنها می توانند در درون شهر رفت و آمد یا حداکثر تا 25 کیلومتر از خارج از شهر مجاز هستند که رانندگی کنند.
صرف نداشتن گواهینامه، دلالت بر تقصیر راننده ندارد
اگر یک نفر بدون داشتن گواهینامه اقدام به رانندگی کند و منجر به وقوع تصادف شود، نداشتن گواهینامه به تنهایی، دلالت بر تقصیر راننده ندارد و به لحاظ این که فاقد گواهینامه بوده، قابل تعقیب و مجازات است. مطابق با قانون، صرف نداشتن گواهینامه موجب مقصر بودن راننده نیست و آنچه در تعیین مقصر حادثه اثر گذار است، وجود رابطه بین وقوع حادثه و خطای راننده است که این رابطه باید مستقیم باشد، یعنی اگر آن علت وجود نداشت، حادثه هم به وجود نمی آمد. تعیین تقصیر به عهده مرجع قضایی است که چه کسی در وقوع حادثه مرتکب تقصیر شده است، چنانچه برای مقام قضایی ثابت شود که فرد بدون گواهینامه مقصر حادثه بوده، برابر قانون مجازات او تشدید می شود. بنابراین، اگر کسی در حادثه رانندگی گواهینامه نداشته باشد و علت وقوع حادثه، بی احتیاطی یا بی مبالاتی طرف مقابل باشد، این شخص به علت نداشتن گواهینامه مقصر نیست.
مجازات رانندگی بدون گواهینامه:
برای مجازات رانندگی بدون گواهینامه ، دو نوع مجازات در دو قانون در نظر گرفته شده است ؛ یکی در قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات و یکی در قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی . از این رو در اینجا مجازات رانندگی بدون گواهینامه را با توجه به این دو قانون بیان می کنیم :
مجازات رانندگی بدون گواهینامه در ماده 723 قانون مجازات اسلامی: به این ترتیب مقرر شده است : هر کس بدون گواهینامه رسمی اقدام به رانندگی و یا تصدی وسایل موتوری که مستلزم داشتن گواهینامه مخصوص است ، بنماید و همچنین هر کس که به موجب حکم دادگاه از رانندگی وسایل نقلیه موتوری ممنوع باشد به رانندگی وسائل مزبور مبادرت ورزد، برای بار اول به حبس تعزیری تا دو ماه یا جزای نقدی تا یک میلیون ریال و یا هر دو مجازات و در صورت ارتکاب مجدد به دو ماه تا شش ماه حبس محکوم خواهد شد. بنابراین می بینیم که مجازات رانندگی بدون گواهینامه برای بار اول حبس تعزیری تا دو ماه یا جزای نقدی تا صد هزار تومان و یا هر دوی این مجازات ها خواهد بود . البته مجازات حبس در این قانون بر اساس بند 1 ماده 3 قانون وصول برخی از درآمدهای دولت به جزای نقدی تبدیل می شود .
در ماده 10 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی آمده است که: در صورتی که راننده بدون داشتن گواهینامه مبادرت به رانندگی نماید ، وسیله نقلیه متوقف و راننده به مرجع قضایی معرفی می گردد.
اگر گواهینامه تمدید نشود و شخص هنگام رانندگی مرتکب جرم شود مسئول است و مشمول جرائمی به شرح زیر است:
-
جریمه دیرکرد تمدید گواهینامه
-
رانندگی بدون در اختیار داشتن گواهینامه معتبر، در حکم رانندگی بدون داشتن گواهینامه است و فرد مرتکب نیز، فرد فاقد گواهینامه محسوب می شود.