روان رنجوری (Neuroticism) یا روان آزرده گرایی یک تمایل طولانی مدت به یک حالت عاطفی منفی یا اضطراب است. روان رنجوری یک بیماری نیست بلکه یک ویژگی شخصیتی است. افراد مبتلا به روان رنجوری تمایل بیشتری به افسردگی دارند. و بیشتر از دیگران احساس گناه، حسادت، عصبانیت و اضطراب می کنند.آن ها نسبت به تنش های محیطی حساس هستند و ممکن است شرایط روزمره را تهدیدآمیز و مهم تلقی کنند. سرخوردگی هایی که ممکن است برای دیگران بی اهمیت باشد، می تواند برای این افراد مشکل ساز شده و منجر به ناامیدی شود.
فرد مبتلا به روان رنجوری ممکن است خودآگاه و خجالتی باشد. آنها ممکن است تمایل به درونی سازی فوبیا و سایر ویژگی های عصبی مانند اضطراب، وحشت، پرخاشگری، منفی گرایی و افسردگی داشته باشند. روان رنجوری یک حالت عاطفی مداوم است که توسط این واکنش ها و احساسات منفی تعریف می شود.با اینکه روان رنجوری یک بیماری تلقی نمی شود، اما روانشناسان و روانپزشکان گرایش شدید به نارکوتیسم را برای سلامت روان مهم می دانند. زیرا این ویژگی می تواند مشکلات مختلف روحی و جسمی را تغذیه کند.
روان رنجوری چیست؟
روان رنجوری به عنوان یک ویژگی شخصیتی طبقه بندی می شود که در آن فرد بیش از حد بر حالات عاطفی منفی تمرکز می کند. در واقع روان رنجوری به عنوان تمایل به خشم، بی ثباتی عاطفی، اضطراب، افسردگی، شک و سایر احساسات منفی تعریف می شود. افراد روان رنجور اغلب به راحتی دچار نگرانی و استرس می شوند؛ یا در هنگام ناراحتی توانایی آرام کردن خود را ندارند.فردی که روان رنجور است ممکن است مشکلات و فوبیاهای خود را درونی کند و اغلب علائمی را از خود نشان دهد که برخلاف هنجارهای پذیرفته شده اجتماعی است. روان رنجوری می تواند به شکل های مختلفی ظاهر شود که رایج ترین این اشکال، استرس و اضطراب است.
علائم روان رنجوری
همانطور که قبلا هم اشاره کردیم روان آزرده گرایی یک ویژگی شخصیتی است، نه یک اختلال روانی قابل تشخیص. یک شخصیت نارکوتیک در برابر استرس دارای ضعف است و شرایط روزمره را بسیار بدتر از واقعیت می بینید. سپس خود را به خاطر بدبینی و منفی گرایی شدید سرزنش می کند. یک فرد روان رنجور ممکن است دائماً احساس های زیر را داشته باشد:
- گرایش کلی به احساسات منفی
- احساس شک به خود
- احساس اضطراب یا تحریک پذیری
- ثبات عاطفی ضعیف
- افسردگی
- ناتوانی در کنترل استرس و ناراحتی
- احساس خود آگاهی یا خجالتی بودن
- تغییرات خلق وخو
- عدم انعطاف پذیری یا تلاش برای بازگشت پس از سختی ها
- نگرانی مزمن در مورد مسائل مختلف
- تمایل به تفسیر موقعیت های خنثی به عنوان موقعیت تهدیدکننده
- تمایل زیاد به مشاهده مشکلات جزئی و بزرگ نمایی آن ها
- مشکل در کنترل خواسته ها یا احساسات در لحظه
- حسادت
- احساس ناامیدی یا عصبانیت در مورد وقایع روزمره
- احساس ترس یا احساس گناه در مورد مسائل جزئی.
دلایل روان رنجوری
علل مختلفی وجود دارد که باعث می شود یک فرد دچار روان رنجوری شود. برخی از این عوامل را در ادامه با هم بررسی می کنیم.
- آسیب های دورران کودکی:قرار گرفتن در معرض برخی رویدادها در کودکی، ممکن است سبب آسیب های روحی روانی متعددی در کودک شود. این آسیب ها، تاثیرات زیادی در تمام زندگی فرد می گذارند. روان رنجوری هم ممکن است نتیجه یکی از همین آسیب ها باشد.
- جنسیت:یک مطالعه نشان می دهد که زنان احتمالا بیشتر از مردان در معرض روان رنجوری قرار می گیرند. این اتفاق به احتمال زیاد به دلیل تبعیض جنسیتی در طی تاریخ است.
- ژنتیک:برخی تحقیقات نشان می دهد که روان رنجوری می تواند ژنتیکی باشد. تقریبا به همان اندازه که ویژگی های دیگر مانند قد می توانند به ما ارث برسند، روان رنجوری هم به همین گونه است. ژن و وراثت تاثیرات زیادی بر جسم و روان انسان دارند.
چطور می توان رفتارهای روان رنجورانه را متوقف کرد؟
چند روش برای متوقف کردن رفتارهای روان رنجورانه این ها هستند:
- بالا بردن اعتماد به نفس؛
- تلاش برای انجام کارها برای خود؛
- تشخیص دقیق مسئولیت ها؛
- قناعت به داشته ها؛
- مراقبت از خود، حتی وقتی حالش را ندارید؛
- یادآوری اینکه اتفاقات کوچک ارزش ناراحت شدن ندارند.
اگر شما هم روان رنجور هستید، ولی نمی توانید رفتارهای روان رنجورانهٔ خود را تغییر بدهید، باید از مشاور متخصص کمک بگیرید. این آنجایی اهمیت می یابد که مطالعه ای در سال ۲۰۰۲ نشان داد کسانی که رفتارهای روان رنجوری دارند، بیش از دیگران در معرض ابتلا به روان پریشی هستند.دارو، رفتاردرمانی شناختی و روش های آرام بخشی، مانند تنفس عمیق، از درمان های رایج روان رنجوری هستند. ثابت شده رفتاردرمانی هایی که شامل آموزش و تقویت باشند هم در تغییر رفتارهای روان رنجورانه مؤثر هستند.
اختلال کاتاتونیا چیست و چه علائمی دارد؟
