آگاهی از نحوه برخورد با شخصیت اجتنابی کمک می کند تا افراد بتوانند رابطه ای فعال با آنان برقرار کنند و حتی در فرایند درمان نیز به آن ها یاری برسانند. بسیاری از افراد از این اختلال آگاهی ندارند و در نتیجه به نحو اشتباهی با شخصیت های اجتنابی رفتار کرده و به صورت غیرعمد به شدیدتر شدن اختلال و منزوی تر شدن فرد کمک می کنند. رفتار صحیح با این افراد مستلزم آگاهی از این اختلال است. افراد مبتلا به اختلالات شخصیت معمولا برای درمان اقدامی نمی کنند پس لازم است که اطرافیان آن ها گامی برای درمان و بهبود کیفیت زندگی فرد بردارند.
اختلال شخصیت اجتنابی چیست؟
اختلال شخصیت اجتنابی یا دوری گزین با الگوی طولانی مدت پرهیز از موقعیت های اجتماعی شناخته می شود. به زبان ساده تر یعنی فرد از جمع پرهیز می کند و می ترسد که رابطه خود را عمیق تر کند. علائم این اختلال خیلی شبیه نشانه های خجالتی بودن و اضطراب اجتماعی هستند، برای همین خیلی وقت ها این ۳ مورد را با هم اشتباه می گیرند در حالی که تفاوت هایی بینشان وجود دارد. فرد مبتلا به این اختلال از قضاوت دیگران و نقدشدن یا صرفا بد به نظررسیدن وحشت دارد. بنابراین تا بتواند از انجام کارهایی که او را در چنین موقعیت هایی قرار بدهند اجتناب می کند. البته به رغم این پرهیز، میل به برقراری رابطه و فعالیت اجتماعی همچنان وجود دارد. پس چنین فردی مدام بین ۲ میل متضاد گرفتار است.
نشانه های اختلال شخصیت اجتنابی در رابطه
بر اساس راهنمای بالینی تشخیص اختلالات روان، این اختلال با نشانه های زیر همراه است:
- پرهیز از شغل هایی که نیازمند ارتباط فراوان با دیگران هستند؛
- بی تمایلی به برقراری رابطه با دیگران مگر زمانی که از علاقه قلبی آنها مطمئن شود؛
- اجتناب از روابط نزدیک عاطفی به دلیل ترس از مسخره و شرمنده شدن؛
- دغدغه نقد یا پس زده شدن در موقعیت های اجتماعی مختلف؛
- بی منطق و غیرجذاب پنداشتن خود؛
- اجتناب از امتحان کردن کارها یا فعالیت های جدید.
هرچند این نشانه ها گسترده تر از حوزه روابط عاطفی هستند، می توان از همین نشانه ها به رفتار خاصی پی برد که افراد دچار این اختلال در رابطه می کنند. از دید کسانی که با افراد مبتلا رابطه دارند، نشانه های این اختلال گیج کننده است. مثلا شاید شما او را فردی مهربان و سخاوتمند ببینید، اما از اینکه چرا اغلب نمی تواند این ویژگی ها را نشان بدهد تعجب کنید. شاید او با شما بسیار صمیمی باشد، اما رفتار گرم و مناسبی با دیگر عزیزانتان نداشته باشد.
نحوه برخورد با شخصیت اجتنابی
همه افراد صبر می کنند تا با فرد مناسبی آشنا شده و ازدواج کنند. این زمان برای فردی که مبتلا به شخصیت اجتنابی باشد تقریبا هیچوقت فرا نمی رسد. تا جایی که خانواده افرادی که مبتلا به شخصیت اجتنابی هستند از این موضوع گلایه می کنند. اگر قصد دارید با فردی زندگی کنید که مبتلا به شخصیت اجتنابی است، باید از نحوه برخورد با او آگاه باشید. در ادامه به بعضی از نکته های ضروری در برخورد با شخصیت اجتنابی می پردازیم:
1. روی نقطه ضعف های او تمرکز نکنید
نکته ای که در شخصیت اجتنابی وجود دارد این است که در تعاملات اجتماعی مهارت های کافی ندارد. این افراد این رفتارها را از روی اراده انجام نمی دهند.اگر شما بر روی نقاط ضعف او تمرکز کنید و با او درباره آنها صحبت نمایید، نه تنها کمکی نکرده ید بلکه او را از جمع دورتر خواهید کرد. این گونه گفته ها باعث می شود او بیش از قبل احساس خجالت و پایین بودن کند و از قبل کمتر درون جمع ها حاضر شود. به عنوان مثال گفتن جمله پسر من محجوب و خجالتیه و تا حالا با هیچ دختری صحبت نکرده که از زبان یک مادر گفته می شود، ممکن است تاثیر منفی به روی شخصیت اجتنابی بگذارد.
2. با رفتارهای خوب شان به آن ها پاداش دهید
اگر بعد از هر حرکت مثبت یک فرد دارای شخصیت اجتنابی به او پاداش دهید در روند بهبود او تاثیر مثبتی می گذارد. باید با هر حرکت مثبت، یک پاداش برای او در نظر بگیرید. این پاداش ها می تواند محرکی برای انگیزه و پیشرفت این افراد شود. در نظر داشته باشید که این پاداش ها صادقانه، خیرخواهانه و نه از روی ترحم باشد.
3. آن ها را محبور به کاری نکنید
اگر ویژگی های کلی شخصیت اجتنابی را در نظر بگیرید، متوجه می شوید که آن ها در درون خود پر از تلاطم های ادراکی و احساسی دارند. برای فردی با این شرایط اصرار ورزیدن به حضور در مکان هایی که او را اذیت می کنند اصلا پیشنهاد خوبی نیست. او را از رویارویی با آنچه از آن فرار می کند، مجبور نکنید. این کار فقط باعث ناراحت شدن و آزار دیدن بیشتر وی می شود.
4. آن ها را تایید کنید
در نظر داشته باشید فردی که به اختلال شخصیت اجتنابی مبتلاست، اعتماد به نفس بسیار پایینی دارد. این افراد دچار خود کم بینی شدید هستند. اینکه شما بتوانید به صورت ماهرانه و صادقانه و غیر مستقیم از ویژگی های مثبت آن ها تمجید کنید به آنان احساس خوبی می دهد.
5. آن ها را تشویق کنید که به دنبال شغل مناسب بگردند
به آنان کمک کنید تا شغل مناسبی برای خود پیدا کنند. این افراد از تعامل با دیگران و محیط های اجتماعی می ترسند و در نتیجه به دنبال کار نمی روند تا با آدم های دیگر ارتباط پیدا نکنند. اگر به دنبال کاری بروند و آن را انجام دهند، علاوه بر تعامل با دیگران، با انجام دادن کاری احساس مفید بودن می کنند و اعتماد به نفس شان افزایش می یابد.
نحوه برخورد با شخصیت اجتنابی در بلند مدت
روش ها و راهکارهایی که گفته شد، روش هایی موقتی و کوتاه هستند. اما اختلالات شخصیت از جمله اختلال شخصیت اجتنابی از جمله اختلالات پایداری هستند که بدون کمک روانشناس و پزشک متخصص نمی توان آن را به طور کامل بهبود بخشید. بی توجهی به درمان طبیعتا کار را سخت تر می کند. تلاش کنید تا فرد مبتلا را به مراجعه به روانشناس یا روان پزشک متقاعد کنید تا هم به خود فرد کمک کرده باشید و هم خودتان زندگی بهتری را کنار او سپری کنید.
توصیه آخر
حضور شما در کنار او می تواند به او برای مبارزه با این اختلال نیرو و انگیزه بدهد، اما شما نباید نقش والد یا سرپرست را بازی کنید. این نه برای شما مناسب است، نه برای او و نه برای رابطه. کار شما فقط حمایت عاطفی است. در نهایت، بهبود و درمان این اختلال به خود شخص و میزان اراده و تلاشش بستگی دارد.
نحوه صحیح واکنش به توهین دیگران
