بدون تردید، امکان بی احترامی و توهین از جانب دیگران در همه موقعیت ها وجود دارد و نمی توان آن را محدود و منحصر به یک موقعیت خاص و ویژه دانست. بر همین اساس، در محل کار، در جمع خانواده، در حال رانندگی، در خیابان یا پاشاژ و محیط مدرسه ممکن است فرد از زیر تیغ بی احترامی دیگران بگذرد. در این شرایط، چنانچه فرد جواب و واکنشی به توهین دیگران ندهد، نه تنها این اتفاق پایان نمی پذیرد، بلکه احتمال تشدید شدن اهانت نیز متصور می باشد. به طور کلی، در معرض بی احترامی قرار گرفتن افراد، منجر به بروز واکنش های غیر متعارف و متفاوت می شود. در بسیاری مواقع، افراد به محض مواجه شدن با هر گونه توهین، به منظور واکنش به توهین دیگران، عنان از کف داده و رفتارهای پرخاشگرانه و عصیانگر نشان می دهند. بر همین اساس، در اغلب موارد افراد با عکس العمل متقابل، مشاجره و بحث توهین طرف مقابل را بدون پاسخ نمی گذارند. شایان ذکر است که واکنش به توهین دیگران در افراد به صورت یکسان و همسان صورت نمی گیرد و هر کس متناسب با ویژگی های رفتاری خود در مقام پاسخ دادن به بی احترامی دیگران بر می آید.
نحوه صحیح و اصولی واکنش به توهین دیگران
به طور کلی، محیط پیرامونی انسان ها آکنده از توهین های غیر قابل پیش بینی و بعضاً دردناک از جانب دیگران می باشد. بسیاری از افراد هنگام روبرو شدن با بی احترامی برای واکنش به توهین دیگران، مبادرت به انجام اقدامات متقابل می نمایند. در این حالت، علاوه بر حل نشدن اصل موضوع، سبب بالا گرفتن جر و بحث و در نهایت درگیری و اختلاف می شود. در برخی موارد این قضیه تا جایی پیش می رود که سلامت و امنیت جانی فرد را نیز تحت شعاع خود قرار می دهد. بر همین اساس و به منظور جلوگیری از هرگونه مشکلات جدی و خطرناک، برخورد و واکنش به توهین دیگران بیش از پیش اهمیت و ضرورت می یابد. هنگامی که فردی مورد بی احترامی و توهین دیگران واقع می شود، پی بردن به ریشه و علل اهانت طرف مقابل می تواند کمک شایانی در این زمینه نماید.
در برخی مواقع ممکن است بروز این رفتار نشأت گرفته از یک سوء تفاهم ساده بوده که به وسیله گفتگو و صحبت به راحتی حل و فصل می شود. بر همین اساس، مناسب است که در هنگام مواجه با بی احترامی و در واکنش به توهین دیگران از هرگونه رفتار سریع پرهیز نمود. چراکه این امر ممکن است نتیجه ای جز پشیمانی با خود به همراه نداشته باشد. در این شرایط، با اندکی مکث، تامل و با جمع بندی افکار خود، می توان واکنش مناسب و متعارفی را بروز داد.
اقدامات مثمر ثمر قبل از واکنش به توهین دیگران
قبل از واکنش به توهین دیگران، به ویژه برای مطرح کردن مسئله یا موضوعی با طرف مقابل، باید از حالت تهاجمی و گارد گرفتن اجتناب کرد. بجای گارد گرفتن، ابراز همدردی، درک کردن طرف مقابل و مودبانه برخورد کردن، بسیار مثمر ثمر و مفید واقع می شود. از دیگر اقدامات مؤثر پیش از واکنش به توهین دیگران، سازگار شدن فرد با محیط می باشد. برخورداری از هماهنگی و انعطاف پذیری، در هر شرایطی بهترین واکنش را برای فرد با خود به ارمغان می آورد. نکته آخر، نحوه صحیح و اصولی واکنش به توهین دیگران گاهی نیاز به این دارد که بدانیم چرا اصلا به ما توهین می شود و چرا بایستی جواب توهین را بدهیم.
چطور جواب توهین و به بی احترامی واکنش نشان دهیم؟
راهبرد اصلی این است که تا جای ممکن از بروز اختلاف و درگیری و جروبحث با افراد پرهیز کنید. هیچ تضمینی برای رفتار دیگران نیست. تنها چیزی که دست شماست، رفتار خودتان است. بنابراین مجهز کردن خود به واکنش مناسب در برابر تحقیر و توهین دیگران، بهترین کاری است که می توانید انجام دهید. اما بهترین واکنش در برابر بی احترامی دیگران چیست؟ آیا باید جواب توهین دیگران را با توهین بدهیم؟ زمانی که مورد بی احترامی قرار می گیرید، ابتدا سعی کنید علت بی احترامی طرف مقابل را بفهمید و بدانید به چه علتی به شما بی احترامی می کند. ممکن است بر اثر یک سوءتفاهم باشد و با یک گفتگوی ساده حل شود. بنابراین نباید فورا واکنش نشان دهید زیرا ممکن است بعدا پشیمان شوید. بهتر است کمی مکث کنید و قبل از اینکه چیزی بگویید افکارتان را جمع بندی کنید تا بتوانید عکس العمل مناسب داشته باشید.
1. خودتان را جای طرف مقابل بگذارید
بهتر است قدری از روانشناسی رفتار انسان ها بدانید. هنگامی که با کسی بر سر مسئله ای به مشکل برمی خورید اجازه دهید طرف مقابل تان از موضع خود حرف بزند و دفاع کند. اگر شما تنها از موضع خود دفاع کنید و اجازه ندهید تا دیگران حرفی بزنند ممکن است مورد بی احترامی دیگران قرار بگیرید. بنابراین به گونه ای واکنش نشان دهید که در همان ابتدا دیگران به خودشان اجازه ندهند به شما توهین کنند. وقتی که به شما توهینی شد، در ابتدا به این مسئله فکر کنید که اگر جای طرف مقابل تان بودید چه واکنشی نشان می دادید و چه برخوردی می کردید. بهتر است همیشه هردو جانب را در نظر بگیرید و تنها به خودتان فکر نکنید. به این ترتیب، شاید به این نتیجه برسید که دو طرف ماجرا حق دارند و در بعضی از موارد نمی توان مقصر قطعی را مشخص کرد.
2. واکنش سریع نداشته باشید
داشتن واکنش مناسب در زمانی که مورد بی احترامی قرار گرفتید کاری دشوار است اما همه چیز به شما بستگی دارد. می توانید یا به صورت کاملا حرفه ای جواب طرف مقابل تان را بدهید و یا به گونه ای جواب دهید که بعدا احساس پشیمانی کنید و از واکنش خود ناراضی باشید. زمانی که مورد بی احترامی قرار گرفتید قبل از این که واکنش نشان دهید کافی است چند ثانیه مکث کنید و به اتفاقاتی که باعث این بی احترامی شده فکر کنید و آن ها را در ذهن خود مرور و جمع بندی نمایید. این کار باعث می شود تا بدانید دلیل این بی احترامی چیست و شما باید چه واکنشی نشان دهید. برای مثال برخورد و رفتار صحیح در محیط کار از سوی طرفین می تواند جلوی خیلی از تنش ها را بگیرد.
3. غافل گیر نشوید
اگر قبل از مطرح کردن یک مسئله خودتان را برای هر برخوردی آماده کنید، در صورتی که مورد بی احترامی قرار گرفتید شگفت زده نمی شوید و می توانید بهترین واکنش را نشان دهید. ممکن است وقتی مسئله ای را با کسی مطرح می کنید آن شخص حالت تدافعی به خود بگیرد و شما نتوانید بهترین واکنش را داشته باشید. یکی از راه های داشتن واکنش مناسب این است که با شخصی که به آن اعتماد دارید این مسئله را در میان بگذارید و هیجانات خود را تخلیه کنید؛ زیرا اگر این کار را انجام دهید باعث می شود تا بر خودتان مسلط شوید و واکنش معقولانه ای داشته باشید. همه افراد از سلامت روان برخوردار نیستند. ممکن است طرف مقابل شما مشکل داشته باشد و نیاز به رفتاردرمانی در او مشهود باشد.
4. قبل از دادن جواب توهین حساب شده عمل کنید
در صورتی که احساس کردید ممکن است مورد بی احترامی قرار بگیرید، به حرف هایی که قرار است با طرف مقابل تان در میان بگذارید فکر کنید و به گونه ای حرف بزنید که باعث بی احترامی به طرف مقابل تان نشود. از دو پهلو و نامفهوم حرف زدن اجتناب کنید و صادقانه و واضح حرف خود را بزنید تا باعث ایجاد سوءتفاهم نشوید. هرگز به مسائلی که شما را ناراحت کرده اما به قضیه فعلی ربطی ندارد نپردازید. باید به موضوع اصلی اشاره کنید و به حاشیه نروید زیرا در این صورت نمی توانید به نتیجه ی مناسبی برسید. یادتان باشد زمانی که مورد بی احترامی قرار گرفتید و طرف مقابل تان با بی احترامی با شما صحبت می کند، نباید در برابر او بی تفاوت باشید. باید با آرامش و مودبانه جواب طرف مقابل تان را بدهید، زیرا در اینصورت شما هم جواب طرف مقابلتان را داده اید و هم به او بی احترامی نکرده اید.
5. واکنش تهاجمی نداشته باشید
زمانی که قصد دارید مسئله ای را با کسی مطرح کنید باید به گونه ای این مسئله را بیان کنید که طرف مقابل گارد نگیرد و حالت تهاجمی نداشته باشد. بهتر است در ابتدا ابراز همدردی کنید و نشان دهید که شخص مقابل تان را درک می کنید. همچنین باید سخنان خود را کاملا مودبانه بیان کنید، زیرا در این صورت سخنان شما از حالت تهاجمی بیرون می آید و مورد بی احترامی قرار نمی گیرید. یادتان باشد که هیچ وقت با بی عدالتی با موضوعی برخورد نکنید زیرا در اینصورت خیالتان راحت است که شما عدالت را رعایت کرده اید و دیگران باعث ایجاد این تنش و بی عدالتی شده اند.
6. سازگاری با محیط
همه ی افراد باهوش و زیرک در زندگی خود موفق نیستند اما اکثر افرادی که انعطاف پذیر هستند و خود را با ناملایمات زندگی سازگار کرده اند موفقیت بیشتری کسب به دست آورده اند. بنابراین هرگز نباید به خاطر دیگران و توهین هایشان دست از تلاش بردارید و دیگر در جهت بهبود زندگی تان تلاشی نداشته باشید. خودتان را با شرایط مختلف سازگار کنید، در غیر اینصورت نمی توانید به جلو پیش بروید. بنابراین هماهنگی و انعطاف پذیری در برابر محیط یکی از راه های پیشرفت است. همچنین زمانی که می دانید طرف مقابل از حرف هایی که می زند نیت بدی ندارد و شاید منظورش را درست نرسانده، بهتر است این مسئله را پررنگ نکنید و از آن بگذرید. تا جایی که می شود در روابط انسانی سخت نگیرید. برای رسیدن به تعادل در رفتار با دیگران می توانید از مشاوران متخصص کمک بگیرید. واکنش در برابر بی احترامی دیگران از آن مقولاتی است که آمادگی قبلی شما را می طلبد.
آموزش علمی خویشتن داری به کودکان
