مهارت خویشتن داری یا مهار نفس مهارتی اکتسابی است که باعث می شود افراد بتوانند ارضای خواسته های خود را به تعویق بیندازند و رفتارهای عجولانه نشان ندهند. تقویت مهارت خویشتن داری تاثیرات مفید فراوانی همچون افزایش اعتماد به نفس، انعطاف پذیری، همدلی و غیره برای فرد به همراه دارد. بهتر است که خویشتن داری از کودکی به افراد آموزش داده شود چرا که در این صورت در فرد نهادینه شده و تبدیل به یک ویژگی می شود. والدین می توانند از روش های متعددی برای آموزش خویشتن داری به فرزندانشان استفاده کنند. این مهارت با بکارگیری برخی تکنیک ها تقویت می شود. ضمن اینکه درمورد مهارت های فرزندپروری می توانید از مشاوره تربیت کودک کمک بگیرید.
خویشتن داری به چه معنی است؟
خویشتن داری یک مکانیسم درونی است و باعث می شود که هر فکر و عمل زیان آوری به عمل تبدیل نشود. خویشتن داری یکی از مهارت های زندگی است که به افراد یاد می دهد رفتارهایشان را کنترل کنند و خود را با محیط و واقعیت تطبیق دهند. خویشتن داری بر اعتماد به نفس تاثیر بسیار زیادی می گذارد و معمولا افرادی که دارای مهارت خویشتن داری هستند، از اعتماد به نفس بالایی نیز برخوردارند. خویشتن داری یکی از ویژگی هایی است که در تست نئو NEO نیز مورد توجه قرار می گیرد. اگر مساله شما تقویت خویشتن داری است می توانید با روانشناس خود راجع به آن مشورت نمایید. ضمن اینکه در طرحواره درمانی نیز روانشناس متخصص به خویشتن داری و محدودیت های واقع بینانه می پردازد.
فواید خویشتن داری
خویشتن داری فواید بسیاری برای فرد دارد به این صورت که باعث می شود فرد اشتباهات خود را به سرعت متوجه شود و درصدد رفع و اصلاح آن ها برآید.فردی که مهارت خویشتن داری را از دروه کودکی آموزش دیده می تواند امیال خود را به تعویق بیندازد و اینگونه بهره وری و کارکرد مثبت خود را افزایش دهد. از طرفی دیگر خویشتن داری هزینه کمتری نسبت به سایر نظارت های بیرونی به همراه دارد.
ویژگی های افراد خویشتن دار
افراد خویشتن دار معمولا احساس خوبی نسبت به خود دارند و از اعتماد به نفس بالایی برخوردار هستند. این افراد شایسته و با کفایت اند و از نظر کارایی متکی به توانایی های خود می باشند. این گونه افراد در موقعیت های مختلف انعطاف پذیر هستند و در مواجه با مشکلات و سختی ها، فشار روانی کمتری را تجربه می کنند و به ندرت تسلیم فشارها می شوند. افراد خویشتن دار از همدلی بالایی برخوردارند و می توانند در شرایط دشوار به دیگران کمک کنند.
آموزش مهارت خویشتن داری به کودکان
خویشتن داری مهارتی است که بیشتر در دوران کودکی در فرد نهادینه می شود. نظر به اهمیت مساله آموزش خویشتن داری به کودکان، در اینجا چند روش کاربردی آن را توضیح می دهیم.
1. الگو برداری از والدین
گام اول برای آموزش خویشتن داری این است که والدین الگو و سرمشق خوبی برای کودکان باشند. کودکان همواره در حال تماشای والدین هستند و بدون آن که متوجه باشند از رفتارهای آن ها الگوبرداری می کنند. پس بهتر است والدین نیز برای تقویت مهارت خویشتن داری در خود تلاش کنند.
2. نه شنیدن
کودکان باید محدودیت های واقع بینانه را بشناسند و با کلمه نه از طرف والدین مواجه شوند. آن ها باید بیاموزند که در برخی شرایط لازم است که خواسته های خود را به تعویق بیندازند. نه گفتن می تواند با موضوعات کوچکی شروع شود. مثلا اگر کودک می خواهد که بیش از مقدار معین شده شکلات بخورد، به این خواسته او نه بگویید.
3. پاداش دهی
چشم پوشی از کارهایی مانند خوردن شکلات یا دیدن تلویزیون برای کودکان بسیار سخت است. والدین می توانند برای تقویت این مهارت به کودکان پاداش دهند. این پاداش حتی می تواند کلامی باشد؛ مثلا والدین می توانند پس از انجام یک کار مثبت، کودک را تشویق کنند و به او بگویند "آفرین که خویشتن داری کردی و تلویزیون نگاه نکردی" این موضوع به تدریج برای کودک تبدیل به یک قانون و شعار می شود و می آموزد که قبل از انجام هرکاری درنگ کرده و در مورد آن فکر کند.
مهارت خویشتن داری: روش های عملی
همان طور که گفته شد خویشتن داری مهارتی است که با انجام برخی کارها در فرد تقویت می شود. تقویت این مهارت به جوانان برای کنترل و ارضای نیاز جنسی در مجردی نیز موثر است.
- برخی از راهبردهای عملی برای تقویت خویشتن داری انجام موارد زیر است:
- ایجاد تعهد در فرد که البته این تعهد باید متناسب با توانایی فرد باشد.
- مسئولیت پذیری در قبال اعمال و رفتار
- اجتناب از موقعیت هایی که منجر به ارضای سریع خواسته ها می شود.
- ترک موقعیت های وسوسه انگیز
- پاداش دادن به خود برای به تاخیر انداختن ارضای خواسته ها
- صبر کردن و فکر کردن برای انجام هر کاری
- تخلیه هیجان ها به روش های مثبتی همچون ورزش و پیاده روی
- تکرار جملات مثبت
- مدیتیشن (مراقبه) و مدیریت ذهن (برای اطلاع بیشتر از مدیتیشن کلیک کنید.)
- ارضای خواسته های نامناسب را به عنوان یک پاداش برای فعالیت های سخت قرار دهید.
با احساس حقارت در رابطه چه کار کنیم؟
