بورس را از کجا شروع کنیم؟
اما شروع هر کاری مهم است، مخصوصا زمانی که پول و سرمایه شما در میان باشد! بنابراین در نظر داشته باشید:
شروع خوب این است که؛
– یادگیری و پیشرفت شخصی را در اولویت قرار دهید.
– برای معامله در بورس با خونسردی عمل کرده و احساسات تان را کنترل کنید.
– به این توجه کنید معامله گرها و سرمایه گذاران حرفه ای چطور معامله می کنند.
– مدیریت ریسک و سرمایه را رعایت کنید و اصل اول شما حفظ سرمایه باشد.
– برای پیشرفت در این بازار، حاضر باشید وقت و انرژی بگذارید و بهای آنرا بپردازید.
شروع بد این است که؛
– بدون اینکه حتی مفاهیم ابتدایی را بدانید در بورس شروع به سرمایه گذاری و معامله گری کنید.
– صرفا به دنبال سیگنال و توصیه گرفتن از افراد به ظاهر حرفه ای باشید و سابقه افراد را بررسی نکنید.
– به دنبال پولدارشدن سریع باشید.
– فکر کنید بورس قماربازی است پس نیاز به یادگیری ندارد.
– معاملات را از روی احساسات انجام دهید و عجله کنید.
– تا یک معامله سودده داشتید خودتان را خدای بورس بدانید و با قرض گرفتن از بانک و اطرافیان و فروش دارایی هایتان وارد بورس شوید! (اشتباه محض)
– برای یادگیری و پیشرفت وقت و انرژی نگذارید و توقع داشته باشید بدون پرداخت بهای موفقیت، آنرا بدست آورید.
– مسئولیت پذیر نباشید و مقصر ضررهای احتمالی تان را، بازار، مردم و سهامدار عمده بدانید!
گام اول: گرفتن کد بورسی
کد بورسی مثل کد ملی شناسه هویتی شما در بازار سرمایه هست که هر سهم و دارایی در بازار سرمایه بخرید به نام کد بورسی شما ثبت خواهد شد. برای دریافت کد بورسی می توانید از طریق یکی از کارگزاری های بورس اقدام کنید. کارگزاری بورس در واقع خدمات بستر معاملات آنلاین را به شما می دهد و کد معاملات آنلاین در اختیار شما قرار می دهد.
علاوه بر ثبت نام در کارگزاری باید در سامانه سجام نیز ثبت نام کنید. دقت کنید یک بار باید برای سجام و یک بار برای کارگزاری باید احراز هویت شوید .
از دو روش می توانید در کارگزاری ثبت نام کنید:
- اگر در تهران یا مراکز استان ها هستید معمولا کارگزاری های بزرگ شعبه دارند که با مراجعه به شعبه و در دست داشتن مدارک هویتی مثل کارت ملی و شناسنامه و عکس می توانید در کارگزاری عضو بشوید.
- اگر در شهرستان ها زندگی می کنید هم هیچ مانعی وجود ندارد. یکبار در سایت سجام ثبت نام کنید که پس از تکمیل کامل فرم یک کد ده رقمی برای شما پیامک خواهد شد و یکبار در سایت کارگزاری باید ثبت نام کنید.
کارگزارهای بزرگ از طریق دفاتر پیشخوان امکان ثبت نام را ارائه می دهند. برای این منظور ابتدا در خانه برای مثال در سایت کارگزاری آگاه ثبت نام کنید و فرم ها را به صورت کامل پر کنید سپس برای احراز هویت به مراکز پیشخوان که با کارگزاری همکاری می کنند مراجعه کنید. هزینه ای حدود 10 هزار تومان را مراکز پیشخوان برای احراز هویت کارگزاری دریافت می کنند. یکبار هم باید برای سجام احراز هویت بشوید. هزینه احراز هویت سجام نیز در مراکز پیشخوان جدا بوده و مبلغ آن 10 هزار تومان هست.
پس از انجام احراز هویت کد بورسی و کد معاملات آنلاین شما حداکثر تا یک هفته به شما پیامک خواهد شد. پس از آن با ورود به پنل معاملات آنلاین کارگزاری می توانید سرمایه گذاری در بورس را رسما شروع کنید.
به خاطر داشته باشید که شرکت های کارگزاری در واقع واسط بین شما و بازار بورس هستند و وظیفه انتقال سفارشات خرید و فروش سهام را به سامانه معاملاتی بورس برعهده دارند. اینکار می تواند بصورت دستی و توسط خود کارگزار صورت بگیرد یا اینکه سرمایه گذار با دسترسی به نرم افزار معاملات آنلاین، سفارش را بطور مستقیم ثبت کند.
کد معاملاتی نشان دهنده هویت شما در بورس تهران است. نزدیک 100 شرکت کارگزاری فعال، انتخاب از بین آنها برای شما مشکل خواه بود.
توجه داشته باشید که خرید و فروش سهام در بورس اوراق بهادار، صرفا از طریق شرکت های کارگزاری و به یکی از روش های زیر انجام می گیرد:
- مراجعه حضوری به کارگزاری و ارائه سفارش خرید یا فروش
- سفارش تلفنی به کارگزاری، برای خرید یا فروش سهام
- سفارش اینترنتی به کارگزاری، برای خرید یا فروش سهام
- خرید یا فروش مستقیم سهام توسط خود فرد، از طریق سامانه معاملات آنلاین (برخط)
بنابراین پس از افتتاح حساب در کارگزاری، برای خرید و فروش سهام، الزاما نیازی به مراجعه به تالار بورس یا کارگزاری نیست و کارگزاری ها سیستم معاملات انلاین را در اختیار شما قرار می دهند.
در سیستم معاملاتی آنلاین که بهترین روش معاملات است، خرید و فروش آنی و لحظه ای سهام امکان پذیر است. به این معنی که شما به محض وارد کردن سفارش، خرید یا فروش در همان لحظه انجام می شود و نیازی نیست خود کارگزار، سفارشات شما را در سامانه معاملاتی وارد کند.
مزایای معاملات آنلاین سهام
- سرعت عمل در تصمیم گیری: می توان در چندثانیه خرید یا فروش را انجام داد.
- کاهش اختلافات بین سرمایه گذار و کارگزار و کاهش اشتباهات: به دلیل اینکه شخص سرمایه گذار سفارشات خود را ارسال می کند، باید در این زمینه مهارت کسب نماید.
- امنیت بالای معاملات آنلاین: اگر رمز عبور مناسب انتخاب کنید و آنرا در اختیار هیچکس قرار ندهید، کسی نخواهد توانست به آن دسترسی یابد.
- نقل و انتقال الکترونیک پول: در پنل معاملات آنلاین، پرداخت آنلاین از حساب شما به حساب کارگزاری میسر است و نیازی به مراجعه به بانک نیست.
- عدم محدودیت زمانی و مکانی برای سرمایه گذاری: در هرجای دنیا که باشید، کافیست یک کامپیوتر یا موبایل متصل به اینترنت داشته باشید تا بتوانید معامله کنید.
از لخاظ فنی، نحوه شروع معاملات آنلاین سهام و خرید و فروش سهم بسیار ساده است و حتی افرادی که در زمینه اینترنت دانش اندکی دارند می توانند خرید و فروش سهام را از طریق سیستم های آنلاین انجام دهند.
گام دوم: یادگیری مفاهیم و قوانین بورس
دریافت کد بورسی اولین قدم برای ورود به بازار سرمایه هست. ولی توصیه ما برای تازه واردهای بورس این است که با عرضه اولیه شروع کنید و بلافاصله بدون کسب دانش و آگاهی وارد سهام دیگر نشوید.
خرید و فروش مستقیم سهام در بورس تنها راه ورود شما به بازار سرمایه نیست .صندوق های سرمایه گذاری بهترین ابزار برای سرمایه گذاری غیرمستقیم در بورس هستند. شما پول خود را در اختیار افراد حرفه ای قرار می دهید که در چهارچوب ریسک و قوانین سازمان بورس پول شما را در بازار سرمایه مدیریت کنند.
اولین سوالی که معمولا دوستان ناآشنا در مورد صندوق ها می پرسند این است که آیا صندوق ها قابل اعتمادند؟ از کجا بدانیم فردا مثل موسسات غیرمجاز اختلاس نکنند و با پول ما فرار نکنند؟!
در پاسخ این دوستانباید بگوییم که همه صندوق ها تحت نظارت سازمان بورس هستند و در چهارچوب قوانین سفت و سخت سازمان فعالیت می کنند .علاوه بر این صندوق ها ملزم هستند که هر ماه گزارش شفاف فعالیت خود را در بازار سرمایه به صورت عمومی منتشر کنند. یعنی صندوق باید شفاف بگوید این ماه این مقدار پول جذب کردم و این ها را خریدم و این دارایی ها را فروختم .
توجه: در مقایسه صندوق ها با موسسات اعتباری که پول سپرده گذاران را خوردند هم باید بگوییم که بانک مرکزی قبلا هشدار داده بود که فقط در لیست بانک هایی که از طرف بانک مرکزی مجاز اعلام شده اند سپرده گذاری کنید.
یاد بگیرید بلندمدت فکر کنید
نمی گوییم بلندمدت فکر کنید در عوض از جمله یاد بگیرید بلندمدت فکر کنید استفاده می کنیم. افرادی که در بورس بلندمدت حضور داشته اند و به اصطلاح بورسی ها صبور بوده اند به طور واقعی سود کرده اند نه کسانی که با اخبار وارد می شوند و چندماه بعد با ضرر خارج می شوند. معمولا تکیه کلام این افراد هم این هست که بورس قمار هست!
به طور کلی سرمایه گذاری مستقیم در بورس در دو سطح حرفه ای و غیرحرفه ای صورت می گیرد. معمولا افراد حرفه ای که تخصص آن ها سرمایه گذاری در بازار مالی و بورس هست باید دانش و اشراف لازم به تحلیل وضعیت کلان سیاسی و اقتصادی و تحلیل در سطح صنعت و شرکت داشته باشند (همانطور که متخصص قلب و عروق باید دوره پزشکی بگذراند و دانش تخصصی در این زمینه داشته باشد). این افراد معمولا در شرکت های سرمایه گذاری مثل صندوق و سبدگردان یا سایر موسسات مالی به عنوان تحلیلگر و مدیر سرمایه گذاری فعالیت می کنند.
ولی یکی از نقاط مثبت بازار بورس این است که نیاز به تخصص کامل برای مشارکت در این بازار الزامی نیست. افرادی که حرفه و تخصص دیگری دارند نیز می توانند با یادگیری اصول پایه و با دید بلندمدت سرمایه خود را به صورت مستقیم وارد این بازار کنند.
دلیل اینکه بر داشتن دید بلندمدت برای ورود غیرحرفه ای به بورس تاکید می کنیم این است که ذات بازار بورس به دلیل نقدشوندگی بالا و حساسیت به تعداد فاکتورهای خیلی بیشتر از بقیه بازارها، نوسان بیشتری دارد و در کوتاه مدت حتی برای بازه دو یا سه ساله ممکن است شاخص بورس با روند بسیار کند رشد کنند یا حتی ضررده باشد ولی در نهایت با اهرم بیشتری نسبت به تورم و رشد اقتصادی، رشد خواهد کرد.
سرمایه گذاری منفعل در بورس
به این نوع سرمایه گذاری در بورس که در فرد در شاخص سرمایه گذاری می کند و مدام معامله انجام نمی دهد، سرمایه گذاری منفعل گفته می شود. حتی نوعی صندوق های سرمایه گذاری هم وجود دارند که کاملا منفعل در بورس سرمایه گذاری می کنند و با نام صندوق های شاخصی شناخته می شوند.
بنابراین سرمایه گذاری منفعل در بورس تنها نیازمند دید بلندمدت و آشنایی با مفاهیم پایه اقتصاد و بازار مالی دارد. و یکی از بهترین استراتژی های ورود به بازار سرمایه برای افرادی هست که تخصص و وقت سرمایه گذاری در بورس را ندارند و به جای اینکه پول خود را به مدت 10 سال یا 20 سال در مسکن یا دلار سرمایه گذاری کنند، سرمایه گذاری منفعل در سبد شاخص بورس هست.
شروع یادگیری سرمایه گذاری فعال در بورس
در صورتی که بخواهید سرمایه گذار فعال در بورس باشید باید سطح دانش خود در زمینه های متنوع را بالا ببرید و به اندازه کافی مطالعه داشته باشید.برای شروع باید یادگیری در زمینه های زیر را پیشنهاد می کنیم
⬅ مفاهیم پایه اقتصاد و بازار مالی
برای شروع یادگیری مطالعه کتاب اقتصاد کلان منکیو ترجمه نشر نی و کتاب مبانی مالی شرکت ها پیشنهاد می شود.
⬅ اصول حسابداری و تحلیل صورت های مالی
برای این بخش کتاب اصول حسابداری برای مدیران سازمان مدیریت صنعتی را توصیه می کنیم که بدون پرداختن به ریزه کاری های حسابداری اصول کلی و لازم برای تحلیل صورت های مالی شرکت ها را آموزش می دهد که پیش نیاز تحلیل بنیادی شرکت هاست .
⬅ ارزش گذاری و مدیریت شرکت ها
بدون شک یکی از بهترین کتاب ها در این زمینه کتاب ارزش گذاری نوشته تیم کولر هست. اگر ترجمه فارسی اش را پیدا کردید از دست ندهید. کتاب های فارسی ارزشمندی هم در زمینه ارزش گذاری شرکت ها نوشته شده است.
⬅ اصول بازار بورس
برای آشنایی با اصول و اصطلاح های بازار بورس هم کتاب های پیشنهادی سازمان بورس برای آزمون بازار سرمایه منبع خوبی برای شروع هستند. البته تا ضرر نکنید، تا با سهم مجمع نروید، تا برای دریافت سود نقدی به بانک نروید، تا تغییر قیمت بعد از مجمع را با سودی که گرفته اید مقایسه نکنید، معنای درست مطالبی را که می خوانید متوجه نمی شوید.
گام سوم: یادگیری نحوه تحلیل و انجام معاملات
پس از یادگیری مفاهیم اولیه بورس، باید بدانید کدام سهام یا اوراق بهادار را در چه زمانی بخرید و چه زمانی بفروشید تا بتوانید کسب سود کنید. اینکار از طریق یادگیری روانشناسی بازار، تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال میسر است و همزمان با یادگیری نیاز به کسب تجربه و تمرین دارد.
در این بخش باید بیشترین انرژی و زمان صرف شود زیرا یک معامله نادرست به هردلیل باعث از دست رفتن بخش بزرگی از سرمایه شما می گردد.
با کم شروع کنید
پس از دریافت کدمعاملاتی و خواندن مطالب آموزشی، بهتر است دست بکار شوید و برای بدست آوردن تجربه خرید و فروش، مبلغ خیلی کمی ( مثلا 1 میلیون تومان) سهام خریداری کنید. توجه کنید که توقع نداریم از این مبلغ کم، سودی نصیب شما شود و این خرید فقط جهت آشنایی شما با روند معاملات و بازار است.
البته بازهم به این معنی نیست که همین تعداد سهام را بدون فکر و بررسی خریداری کنید. پس از خرید، روند قیمتی سهم را بررسی کنید. اخبار مرتبط با بازار و شرکتی که سهام آنرا خریداری کرده اید را بخوانید و در زمانی که تعیین کرده اید و فکر می کنید مناسب است، سهام خودتان را بفروشید.
در واقع هدف از اینکار، شروع سرمایه گذاری و صرفا ورود به بازار است. خرید سهام، هرچند به تعداد کم باعث می شود بازار را پیگیری کرده و شروع به یادگیری نمایید.
هشدار: به هیچ عنوان بدون اطلاعات و دانش کافی و قبل از اینکه درک صحیحی از بازار بدست نیاورده اید، سرمایه اصلی که برای سرمایه گذاری پس انداز کرده اید را وارد بورس نکنید. بورس تهران برای افراد مبتدی و افرادی که از آن شناخت کافی ندارند دارای ریسک زیادی است و احتمال از دست رفتن بخش زیادی از سرمایه وجود دارد.
بنابراین اگر تازه کار هستید معاملات سنگین و پرحجم انجام ندهید، با سرمایه پایین شروع کنید. پس از کسب اطلاعات لازم و بدست آوردن تجربه کافی، به همان نسبتی که سطح دانش و اطلاعات تان افزایش می یابد، می توانید سرمایه تان را در بازار افزایش دهید.
