شبکه لایتنینگ چیست؟

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، شبکه لایتنینگ یا صاعقه یکی از راهکارهای بهبود مقیاس پذیری در بلاک چین هاست که بیت کوین و برخی از ارزهای دیجیتال دیگر از آن برای داشتن تراکنش های سریع و کم هزینه استفاده می کنند. در ادامه با ارزدیجیتال همراه باشید تا نگاه دقیق تری به اینکه لایتنینگ چیست و چگونه کار می کند، بیاندازیم.

تراکنش های بیت کوین در شبکه اصلی دو مشکل بزرگ دارند. یک اینکه کارمزد آن ها معمولا برای انتقال مبالغ خرد زیاد است و دوم اینکه زمان زیادی برای تایید شدن نیاز دارند.

لایتنینگ با تمرکز بر روی این دو مشکل، امکان انجام تراکنش های سریع و کم هزینه را با بیت کوین فراهم می کند.

بلاک چین های امروزی برای حفظ ویژگی غیرمتمرکز بودن، مجبور به قربانی کردن مقیاس پذیری شده اند. برای نمونه شبکه بیت کوین تنها 7 تراکنش در ثانیه را می تواند پردازش کند که برای دستیابی به پذیرش جهانی، یک معضل بزرگ است.

تعریف ساده ای که از مقیاس پذیری در بلاک چین ها می توان ارائه داد، به هم نخوردن عملکرد طبیعی شبکه با افزایش تعداد کاربران و تراکنش هاست تا تقاضای به وجود آمده قابل مدیریت باشد.

این مشکل اواخر سال 2017 و اوایل 2018 در شبکه بیت کوین با افزایش زمان لازم برای تایید تراکنش ها و همچنین رشد نجومی کارمزدها به وضوح خود را نشان داد.

عملکرد شبکه لایتنینگ

به زبان ساده، فرض کنید یک کارت اعتباری دارید که هر ماه آن را از حساب پس انداز خود شارژ می کنید و خریدهای روزمره تان را با استفاده از آن انجام می دهید. استفاده از این کارت اعتباری می تواند مزایایی برای شما داشته باشد، مثلاً خرید کردن با آن سریع تر انجام شود و کارمزد کمتری داشته باشد. این کارت اعتباری همان شبکه لایتنینگ است که خارج از بلاک چین عمل می کند. به عبارت دیگر، شبکه لایتنینگ با ایجاد یک کانال پرداخت دو طرفه (P2P) یا چند طرفه، انتقال وجه بین دو نفر را انجام می دهد. این شبکه خارج از بیت کوین و بلاک چین عمل می کند، به همین دلیل به آن off-chain می گویند. به این وسیله، دو نفر می توانند پرداخت های بین خود را بدور از شبکه بیت کوین انجام دهند و مسائل مربوط به افزایش تراکنش ها و کاهش سرعت شبکه بیت کوین، ایجاد نخواهد شد.
ایجاد کانال پرداخت خود یک تراکنش بر روی شبکه بیت کوین است ولی بعد از آن، بقیه تراکنش ها جدا از بیت کوین بر روی شبکه لایتنینگ هستند. این کانال پرداخت یک کیف پول چند امضایی می سازد. بیت کوینی که در این کیف پول ذخیره شده است، تنها در صورتی در دسترس می باشد که طرفین تایید کنند (کلید خصوصی افراد موجود باشد). این یعنی بدون رضایت طرفین هیچ بیت کوینی جابجا نخواهد شد. به این طریق، دیگر نیازی به تایید تراکنش ها توسط کل شبکه بلاک چین نیست.

شبکه لایتنینگ چه قابلیت هایی دارد؟

شبکه لایتنینگ راه حلی جایگزین برای تراکنش های خرد بیت کوین با سرعتی بالا و هزینه ای کم است. هم اکنون می توان تراکنش های کم را با توجه به کارمزد فعلی کمِ آن و حجم پایین تراکنش های آن در شبکه بیت کوین انجام داد. همانطور که قبلاً گفته شد، برای ایجاد و بستن هر کانال پرداخت مستقیم، تراکنشی روی شبکه بیت کوین ایجاد می شود و از آن پس، تمام پرداخت های شبکه لایتنینگ خارج از شبکه بیت کوین پردازش می شوند.

به این شکل که پرداخت روی شبکه لایتنینگ از طریق کانال های بین افراد مختلف و مسیریابی بین گره ها انجام می شود.

این قابلیت همچنین از تعداد تراکنش های ایجاد شده بر روی شبکه اصلی بیت کوین، برای ایجاد و حذف کانال دوطرفه، می کاهد.

نقاط قوت شبکه لایتنینگ

• سرعت بالا
• کارمزد کم
• استفاده در پرداخت های مالی خودکار

محدودیت های شبکه لایتنینگ

• طرفین تراکنش باید آنلاین باشند (برخلاف تراکنش های شبکه اصلی بیت کوین)
• هنوز برای تراکنش های بزرگ آماده نیست
• ایجاد و انحلال یک کانال پرداخت، روی شبکه اصلی بیت کوین انجام می شود که هزینه بالاتری دارد

نحوه کارکرد شبکه لایتنینگ با یک مثال ساده

اجازه دهید از یک مثال برای شرح نحوه عملکرد کانال پرداخت شبکه لایتنینگ استفاده کنیم.

داستان باب و کافی شاپ

فرض کنید یک نفر به اسم باب هر روز سر راهش قهوه می خرد. اگر این تراکنش ها را روی بلاکچین ذخیره کنیم شاید کارمزدش از خود قهوه بیشتر شود.
باب می تواند با استفاده از شبکه لایتنینگ یک کانال پرداختی را با کافی شاپ مورد نظرش به وجود آورد. برای این کار لازم است هر دو طرف مقدار مشخصی بیت کوین را در یک آدرس چند امضایی شارژ کنند. فرض می کنیم باب ۵ صدم بیت کوین و کافی شاپ صفر بیت کوین شارژ می کند؛ چون قرار نیست پولی را به مشتری برگرداند.

این آدرس چند امضایی مثل یک گاو صندوق امن است. فقط درصورتی درِ آن باز می شود که طرفین موافق باشند. وقتی کانال پرداختی باز می شود، می توانیم سندی طراحی کنیم که بر طبق آن پول های داخل گاوصندوق توزیع می شوند. مثلا باب ۵ صدم بیت کوین داخل گاوصندوق دارد و کافی شاپ هیچ پولی در داخل حساب مشترک ندارد. یعنی درست همان مقداری که گرو گذاشتند.

شفافیت باعث عدالت برای هر دوطرف معامله می شود.

صاحب کافی شاپ می تواند ببیند باب چقدر بیت کوین شارژ کرده است تا خیالش راحت باشد که وقتی کانال بسته شود، به پولش می رسد. تا زمانی که کانال باز است، باب می تواند قهوه اش را سفارش دهد. فرض کنید قیمت قهوه یک هزارم بیت کوین باشد. برای اینکه باب بتواند پول قهوه اش را حساب کند، کافیست سند را تغییر دهد. قیمت قهوه را از موجودی حسابش کسر کند و به موجودی کافی شاپ اضافه کند. حال طبق سند جدید، باب ۴۵ هزارم بیت کوین پول دارد و ۵ هزارم بیت کوین به حساب کافی شاپ اضافه شده است. هر دو طرف با کلید خصوصی شان زیر تراکنش ها را امضا می کنند و یک کپی از آن را هر دو طرف دارند.

باب هر وقت موجودی دارد، می تواند از طریق این کانال پول قهوه اش را پرداخت کند. هر دو طرف میتوانند صدها هزار تراکنش انجام بدهند و هیچ محدودیتی ندارند. چون این تراکنش ها در بلاکچین اصلی اتفاق نمی افتند.

ضمانت قراردادهای پرداختی در لایتنینگ

در مثال بالا، باب و کافی شاپ هر زمان که دلشان بخواهد و راضی به ادامه قرارداد نباشند، می توانند کانال پرداخت را ببندند. حتی اگر طرف مقابل علاقه ای به ادامه همکاری نداشته باشد. پس از بسته شدن کانال پرداخت، با توجه به آخرین سندی که امضا کرده اند، یعنی آخرین وضعیت مالی بین دو نفر، حسابشان تسویه شده و بیت کوین به کیف پول افراد واریز می شود. به این طریق نه کافی شاپ و نه باب می توانند حق یکدیگر را ضایع کنند.
سابقه این تراکنش هم در بلاک چین بیت کوین ثبت می شود. به این طریق شبکه لایتنینگ جلوی بار سنگینی از تراکنش ها روی بلاک چین اصلی را می گیرد و بجای چندین تراکنش فقط دو تراکنش روی بلاک چین بیت کوین ثبت می شود. اولین تراکنش زمانی که کانال پرداختی باز می شود و دومین تراکنش زمانی که بسته می شود. با باز شدن راه پرداخت، بیت کوین از حساب خریدار کسر می شود و با بستن راه پرداخت، بیت کوین به حساب فروشنده واریز می شود. اگر مانده حسابی هم وجود داشته باشد، به حساب خریدار باز می گردد.

حتماً باید با همه کانال مستقیم ایجاد کنیم؟

همانطور که در بحث قابلیت های شبکه گفتیم، نیازی نیست برای ارسال بیت کوین به هر کسی کانال پرداختی مستقیم باز کنیم. به سادگی می شود از لایتنینگ برای اینکار استفاده کرد. بگذارید این مسئله را هم از طریق یک مثال ساده شرح بدهیم.

داستان آلیس و کافی شاپ

آلیس، دوست باب است. این دو دوست با هم قبلا از طریق شبکه لایتنینگ پول رد و بدل کردند. پس کانال پرداختی فعالی بین این دو نفر هست. حالا فرض کنید این بار آلیس بخواهد قهوه بخرد. به جای اینکه مستقیم با کافی شاپ یک کانال باز کند. پول را به باب می دهد. باب هم پول را به کافی شاپ منتقل می کند.
بدین صورت اصلا نیازی نیست با همه یک کانال پرداختی باز کنیم. در شبکه لایتنینگ مسیر پرداخت از فرد A به فرد B شکل می گیرد. این فرایند با کمترین واسطه و کارمزد انجام می شود. همچنین فشار روی بلاک چین کاهش پیدا می کند؛ چون کانالی ایجاد یا بسته نمی شود.
ولی برای انجام این کار لازم است که واسطه ها به اندازه کافی در کانال پرداختی پول داشته باشند.

برای استفاده از شبکه لایتنینگ باید هزینه داد؟!

قطعاً کارمزد هایی برای بکارگیری این شبکه وجود دارد. این هزینه ها شامل کارمزد تراکنش های بیت کوین برای باز و بستن کانال پرداخت مستقیم و کارمزد یافتن مسیر بین گره های شبکه لایتنینگ (افراد) جهت پرداخت غیر مستقیم می شود.

آیا شبکه لایتنینگ برای پرداخت های بزرگ ایمن است؟

از تعریف شبکه لایتنینگ مشخص است که این شبکه بالای شبکه بلاک چین عمل می کند. این بدین معنی نیست که شبکه لایتنینگ امنیتی برابر با شبکه بیت کوین را داراست. بخاطر همین، احتمال می رود از شبکه لایتنینگ برای پرداخت های نسبتاً کوچک و گاهی میکروسکوپی استفاده شود. برای پرداخت های بزرگتر که امنیت یک شبکه غیر متمرکز را نیاز دارد، احتمال می رود باید از بلاک چین بیت کوین استفاده کرد.

خب، حالا از شبکه لایتنینگ استفاده کنیم؟

حقیقتاً اگر شما در زمینه رمز ارزها حرفه ای نیستید، باید بگویم هنوز زود است که از شبکه لایتنینگ استفاده کنید. فعلاً شکیبایی به خرج بدهید تا ببینید در آینده محدودیت های شبکه لایتنینگ چگونه برطرف خواهد شد. هم اینکه باید ببینیم در رابطه با امنیت آن چه تصمیمی گرفته می شود. این شبکه فعلاُ در حال گذران دوران رشد و توسعه خود است.