شرایط گرفتن مهریه از پدر شوهر/ آیا در صورت فوت شوهر؛ می‌توان مهریه را پدر شوهر گرفت؟

شرایط گرفتن مهریه

همانطور که در مطالب قبلی گروه وکلای یاسا اذعان داشتیم؛ مهریه به مالی اطلاق می شود که زوج در هنگام عقد نکاح به زوجه پرداخت یا متعهد به پرداختن آن می شود و در عقد نامه به صورت کتبی درج و ثبت شده و زوج ذیل آن را امضا می نماید.

بنابراین؛ مبین می شود که مهریه حق شرعی و قانونی زن است که شوهر بایستی در هر زمانی که زن مطالبه نمود، نسبت به پرداخت آن اقدام لازم را به عمل آورد.

قانون جمهوری اسلامی ایران نیز به صراحت از حق مهریه زن حمایت نموده و عدم پرداخت مهریه از جانب مرد را به عنوان جرم در نظر گرفته و مجازاتی همچون حبس را برای آن مقرر کرده است.

در کشمکش زندگی مشترک، گاهی مسیر زندگی زوجین دچار مخاطراتی غیر قابل حل شده و بحث طلاق پیش کشیده می شود.

البته در موارد متعددی حتی زوجه قبل از طلاق نسبت به مطالبه و اجرای مهریه خود مبادرت می ورزد و قانون زوج را به پرداخت مهریه مکلف می سازد. همچنین در مواردی که شوهر فوت نماید نیز حق مهریه زن پابرجاست و به دلیل آنکه؛ مهریه دینی ممتاز است، در قدم نخست از میراث متوفی تامین می شود.

ولی آیا پدر شوهر زوجه نسبت به مهریه وی مسئولیتی دارد؟

شرایط گرفتن مهریه از پدر شوهر از منظر قانونی :

از نقطه نظر قانونی؛ مهریه تکلیفی است که شوهر زوجه تعهد نموده و طبعا پدرشوهر زوجه مسئولیت قانونی نسبت به پرداخت آن ندارد. پس حتی در مواردی که همسر زوجه از تمکن مالی برخوردار نبوده و در مقابل؛ پدر شوهر دارای سرمایه زیادی باشد، هیچ مسئولیت قانونی متوجه حال پدر شوهر نیست. اما در بسیاری از موارد به دلیل مسائل عاطفی و خانوادگی برقرار در نظام خانواده ایران، پدر شوهر زوجه نسبت به پرداخت بخشی از مهریه زوجه و کمک به تسهیل مشکلات اقدام می نماید.

به طور کلی چه در مواردی که مهریه از نوع عندالمطالبه باشد و یا از نوع عند الاستطاعه مقرر شده باشد؛ تعهد مرد نسبت به زن بوده و زن می تواند به دادگاه یا دفاتر ثبت مراجعه نموده و نسبت به مطالبه و اجرای مهریه اقدام نماید. دادگاه نیز در صورتی که مرد دارای اموال یا سرمایه قابل وصولی باشد؛ تامین اموال را انجام داده و حق مهریه زن را وصول می نماید. همچنین در صورتی که مرد از تمکن مالی جهتپرداخت مهریه عاجز باشد؛ می تواند با تقدیم دادخواست اعسار به دادگاه، تقاضای تقسیط مهریه را نماید.

شرایط گرفتن مهریه از پدر شوهر در شرایطی که پدر شوهر در عقد نامه نسبت به پرداخت مهریه ضمانت یا تعهدی داده باشد :

همانطور که در بالا بیان نمودیم؛ پدر شوهر از منظر قانونی مسئولیتی در خصوص پرداخت مهریه زوجه ندارد ولی در مواردی، پدر شوهر موضوع پرداخت مهریه از جانب پسرش را در عقد نامه ضمانت یا تعهد کرده است؛ که در این شرایط، زوجه می تواند از پدر شوهر خود مطالبه مهریه نماید. توجه داشته باشید که؛ پدر شوهر بایستی تعهد و ضمانت پرداخت مهریه را به صورت قانونی به امضاء رسانده باشد و استناد به گفتار شفاهی پدر شوهر در خصوص پرداخت یا ضمانت پرداخت مهریه زوجه؛ آنچنان از جایگاه قانونی برخوردار نمی باشد.

بنابراین به خوبی مشخص می شود که؛ تعهد و ضمانت پدر شوهر در خصوص پرداخت مهریه زوجه، دارای بار حقوقی می باشد و در صورت عدم پرداخت مهریه از جانب شوهر به دلایلی همچون؛ عدم تمکن مالی، سرباز زدن از پرداخت ، فوت و… تعهدات شوهر را بر دوش پدر شوهر منتقل می نماید.

تکلیف مهریه زن بعد از فوت شوهر :

در بسیاری از موارد به دلیل فوت شوهر، زوجه خوهان دریافت مهریه خود می باشد که از نظر شرعی و قانون به عنوان طلب ممتاز تلقی می شود. طلب ممتاز به این مفهوم است که؛ بایستی رسیدگی به این طلب را در اولویت امور مالی قرار داد و قبل از آنکه بدهی و دیون سایر بخش ها پرداخت شود، طلب ممتاز بررسی و تسویه گردد.

بنابراین در مواردی که شوهر زوجه فوت نماید؛ بایستی وصی متوفی در مرحله نخست نسبت به پرداخت مهریه و جلب رضایت زوجه از منابع مالی و سرمایه های به جا مانده متوفی اقدامات لازم را به عمل آورد و در مراحل بعدی اجازه تقسیم اموال بین ورثه با رعایت موازین حقوقی برقرار می باشد.

از جهت دیگر بعد از فوت شوهر و عدم وجود اموالی به عنوان ارث( ماترک) از سوی متوفی؛ پدر شوهر یا سایر وراث، تکلیفی در خصوص پرداخت مهریه زوجه ندارند و زوجه نمی تواند اقدام قانونی علیه وراث در مورد عدم پرداخت مهریه در محاکم قضایی نماید.

آیا شرایط گرفتن مهریه از پدر شوهر امکان پذیر می باشد؟

همچنین نکته مهمی که بایستی توجه نمود این است که در مواردی که شوهر در قید حیات، به دلیل فوت پدر یا سایر اشخاصی که از آن ها ارث می برد؛ وارث اموال و سرمایه ای شود، زوجه می تواند مهریه خود را از محل این اموال ( سهم الارث) وصول نماید.

در این شرایط زوجه بایستی نسبت به تقدیم دادخواست تامین اموال زوج اقدام نموده و دادگاه با توقیف اموال مربوطه و سپری کردن روند قانونی جهت مزایده این اموال ، مهریه زوجه را وصول می نماید.

لازم به ذکر است؛ به دلیل اهمیت اقدام قانونی در این موارد، توصیه می شود از مشاوره های حقوقی وکلای مجرب و متعهد استفاده نمایید.

با این اوصاف متوجه می شویم که؛ مهریه طلبی ممتاز است که بر عهده شوهر زوجه می باشد و تنها در شرایطی که پدر شوهر تعهد و ضمانت پرداخت مهریه را در عقد نامه درج کرده باشد؛ زوجه می تواند از پدر شوهر مهریه خود را مطالبه نماید.

همچنین در شرایطی که پدر شوهر فوت نموده و تعهد مهریه را در زمان عقد نکاح کرده باشد؛ زوجه می تواند تقاضای مهریه خود را به ورثه پدر شوهر متوفی اذعان داشته و ورثه مکلف به پرداخت مهریه به عنوان دین ممتاز از محل سهم الارث می باشند.

قانونا در صورتی که زوجه فوت کرده باشد؛ ورثه ( فرزندان و دیگر وراث) وی از حق پیگیری مهریه از کلیه شرایطی که عنوان نمودیم، برخوردار هستند.