بر اساس شرع و قانون ، مرد ، موظف است به همسر خود ، نفقه داده و معیشت او را تامین نمایند . بر اساس ماده 1107 قانون مدنی ، نفقه زوجه ، همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زوجه ، از قبیل مسکن ، البسه ، نان ، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم ، در صورت عادت یا احتیاج را شامل می شود. این یک الزام قانونی و اساسی محسوب شده و عدم پرداخت نفقه در طول مدت مشخصی ، به زن ، این اجازه را می دهد که بتواند از دادگاه ، تقاضای طلاق کند . همچنین ، استنکاف یا خودداری از پرداخت نفقه ، جرم محسوب شده و زن ، بابت عدم پرداخت نفقه ، می تواند از شوهر خود شکایت کند. در راستای موارد فوق، قصد داریم ، در ادامه این مقاله ، به بررسی این موارد بپردازیم که حکم میزان نفقه زن خانه دار در سال 1401 چیست ، نرخ نفقه زن خانه دار در سال ۱۴۰۱ چقدر است و نحوه محاسبه و تعیین آن چگونه است.
معنای کلمه نفقه؟
همانطور که بیان کردیم مجموعه نیازهای مادی زن در اصطلاح حقوقی نفقه نامیده می شود. نفقه از نظر لغوی یعنی خرج کردن یا تأمین هزینه های زندگی زن و فرزند و قوانین مدنی نفقه در ماده ۱۱۰۷ اصلاحی سال ۱۳۸۱ تعریف شده است نفقه زوجه عبارت است از تمامی مایحتاج و احتیاجات متعارف زندگی متناسب با وضعیت او از قبیل خوراک پوشاک اثاث منزل هزینه های درمانی بهداشتی مسکن خادم در صورت عادت یا نیاز به واسطه این نقصان یا بیماری، پس به طور کل نفقه حق زن و تامین آن بر عهده مرد است که قانون مدنی ایران ریاست خانواده را نیز از ویژگی های مرد می داند و در کنار این قضیه مسئولیت مالی و اقتصادی خانواده به خصوص تامین مایحتاج و نیازهای متعارف و در حد شان و منزلت زن را بر عهده مرد نهاده است که برای آن شرایط و ضمانت اجرای حقوقی و کیفری پیش بینی و قانون گذاری کرده است تا در سایه این تکلیف و ضمانت اجرای مربوطه کانون و بنیان خانواده از گزند فروپاشی تا حد زیادی در امان باشد.
نفقه از چه زمانی به زن تعلق میگیرد؟
- زمانی که عقد دائم باشد که طبق ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی در عقد دائم نفقه زن بر عهده شوهر است.
بنابراین همان طور که گفتیم در عقد موقت زن حق نفقه نخواهد داشت و بر اساس ماده ۱۱۱۳ قانون مدنی مگر این که در عقد موقت نفقه شرط شده باشد یا عقد مبنی بر آن جاری شده باشد. یعنی مثلاً مرد ماهیانه فلان مبلغ را به عنوان نفقه به زوجه بپردازد. اما بر اساس ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی زن نیز می تواند تا زمانیکه مهریه به او تسلیم نشده از ایفای وظایف شرعی و قانونی خود امتناع و خودداری کند ولی همچنان نفقه اش را دریافت کند به عبارتی این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود. - در زمان تمکین کامل زن از مرد. زیرا از جمله وظایفی که بر اساس شرع و قانون بر عهده زن و مرد قرار دارد تمکین کردن می باشد تمکین در لغت به معنای الزام و اجبار است در واقع صرفا تکلیفی یک طرفه نیست بلکه دوجانبه می باشد که بر عهده زن و مرد قرار دارد و یکی از تکالیف زوجین در مقابل یکدیگر این است که از هم تمکین کنند. در این خصوص باید اشاره کنیم که تمکین باید به طور کامل و در هر زمان و مکان باشد اعم از تمکین عام و تمکین خاص لذا تمکین ناقص به این شکل که مدتی تمکین کند و مدتی هم که نکند فایده ای ندارد از این رو : در ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی آمده است: هرگاه زن بدون مانع شرعی از ادای وظایف زوجیت خودداری کند مستحق نفقه نخواهد بود.
شرایط تعلق نفقه به زن
خانواده از اصلی ترین نهاد اجتماعی است که در طول تاریخ بشر در پرتو و آداب و رسوم و باور ملت ها شکل گرفته و متحول شده است. منابع دینی و قانون برای هر یک از اعضای خانواده اعم از زن و شوهر فرزند پدر و مادر حقوقی را وضع و در مقابل این حقوق وظایفی را برای هر یک معین کرده برخی از این جنبه مادی و برخی جنبه غیر مادی دارند که در این مبحث سعی بر آن شده که برخی از این حقوق و وظایف بپردازیم.
در مورد اسباب نفقه و شرایط و مطالبه آن بین فقها و حقوقدانان اختلافی وجود ندارد و همه آنها سبب به وجود آمدن نفقه را “زوجیت و خویشاوندی” می دانند. یعنی علاوه بر این که زن به واسطه ازدواج به او فقط تعلق می گیرد، بعضی از افراد نیز به واسطه خویشاوندی بین آنها گاها پرداخت نفقه ضرورت پیدا می کند. منظور از خویشاوندی فقط شامل خویشان نسبی در خط عمودی اعم از صعودی یا نزولی باشد یعنی نفقه میان پدر و فرزندان و نوادگان و اجداد پدری برقرار می باشد ولی میان خواهر و برادر و عمو و دایی و عمه و خاله برقرار نیست. ضمنا نفقه میان خویشاوندان سببی مانند عروس و پدر شوهر و مادرشوهر و داماد و مادرزن و یا پدر زن و غیره و خویشان رضایی یعنی کسی که از زن دیگر شیر خورده برقرار نیست .
” بنابراین توضیح اگر زن و فرزند نیاز به نفقه احتیاجات ضروری زندگی داشته باشند می توانند علیه شوهر یا پدر در دادگاه خانواده و یا شورای حل اختلاف اقدام طرح دعوای مطالبه نفقه کنند ولی خواهر و برادر یا اقوام سببی و رضاعی نمی تواند علیه یکدیگر دعوای مطالبه نفقه مطرح نمایند.”
ضمن اینکه مقررات پرداخت نفقه به زن و فرزندان تفاوتهایی با هم دارند که در مقالات بعدی شرح مفصل نفقه فرزندان بیان شده است. پس تا زمانی که رابطه زوجیت میان زن و مرد برقرار است تحت شرایطی به زن نفقه تعلق می گیرد اما چنانچه به واسطه طلاق از یکدیگر جدا شوند و یا ازدواج آنها به دلایل قانونی فسخ شود نفقه زن قطع می شود مگر اینکه زن باردار باشد. ضمنا اگر مردی هم پیش از یک همسر داشته باشد باز هم مرد متعهد و مکلف به پرداخت نفقه و رعایت عدالت در رابطه زناشویی میان آنها می باشد.
نفقه زن خانه دار در سال 1401
بر اساس قانون مدنی که بر مبنای موازین فقهی تدوین شده است ، مردان ، موظف و مکلف هستند که هزینه های مالی زندگی زوجه خود را تامین نموده و به اصطلاح حقوقی، به آنها نفقه پرداخت نمایند . نفقه زن خانه دار، مصادیق مختلفی دارد که از جمله مهم ترین مصادیق آن ، می توان به خوراک ، پوشاک، مسکن و هزینه های بهداشتی و درمانی زن اشاره نمود .نکته ای که در خصوص پرداخت نفقه به زن ، حایز اهمیت است ، این نکته است که اصولا شان زن ، در تعیین میزان نفقه زن ، تاثیرگذار است و به لحاظ موازین شرعی و قانونی ، اگر زن ، در خانواده متمولی رشد یافته که خادم داشته است و یا اینکه نیاز به خادم داشته باشد ، به لحاظ قانونی ، شوهر ، مکلف به گرفتن خادم برای او نیز می باشد . در هر صورت ، در پرداخت نفقه زن ، توجه به شرایط زوجه ، از اهمیت زیادی برخوردار است . نکته دیگری که وجود دارد ، آن است که اصولا برای پرداخت نفقه به زن ، تمکن مالی زن ، لحاظ نمی شود . به عبارت دیگر ، پولدار بودن یا شاغل بودن زن ، مانع الزام شوهر به پرداخت نفقه زن شاغل یا متمکن نیست . لذا ، حتی اگر زن خانه دار ، پس انداز یا سرمایه ای هم داشته باشد ، باز هم شوهر ، موظف به پرداخت نفقه به وی ، مطابق میزان نفقه سال 1401 خواهد بود . اما گاهی این سوال مطرح می شود که حکم نفقه زن در سال 1401 چیست ؟ در صورتی که خانم خانه داری ، در سال 1401 ، بخواهد از شوهر خود نفقه مطالبه نماید ، باید چه اقداماتی انجام دهد ؟ در پاسخ به این سوال ، باید گفت که اگر شوهر ، نفقه زن خانه دار خود را نپردازد ، زوجه می تواند برای مطالبه نفقه خود در سال ۱۴۰۱ ، به دو طریق اقدام نماید :
- اولین روش برای دریافت نرخ نفقه زن خانه دار ، شکایت کیفری از شوهر ، به جرم عدم پرداخت نفقه است که در این صورت ، زن ، می تواند شکواییه ترک انفاق را از طریق دادسرا پیگیری نماید که در صورت احراز جرم ترک انفاق ، شوهر به مجازات این جرم ، محکوم خواهد شد .
- دومین روش ، مطالبه نرخ نفقه زن خانه دار به شیوه حقوقی است . در این روش ، زن ، باید به دادگاه خانواده ، دادخواست مطالبه نفقه بدهد و پس از آن ، دادگاه با محاسبه و تعیین میزان نفقه زن در سال 1401 ، حکم به پرداخت آن توسط شوهر صادر می کند که نحوه محاسبه و تعیین میزان نفقه سال ۱۴۰۱ را در قسمت های بعدی ، توضیح خواهیم داد .
نحوه تعیین نفقه زن خانه دار در سال 1401
همانطور که اشاره شد ، یکی از راه های مطالبه نفقه ، توسط خانم های خانه دار ، طرح دادخواست در دادگاه خانواده ، برای محاسبه و تعیین می باشد . اما سوالی که ممکن است مطرح شود ، آن است که نحوه تعیین میزان نفقه زن خانه دار در سال 1401 چگونه است ؟ و دادگاه چگونه نفقه زن را تعیین می کند ؟ در خصوص نحوه تعیین میزان نفقه زن خانه دار در سال 1401 ، نکات زیر حایز اهمیت است :
- اولا ، برای تعیین نرخ نفقه زن خانه دار در سال ۱۴۰۱ ، زن ، باید ابتدا به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه نموده و دادخواست مطالبه نفقه بدهد . همچنین ، کلیه مدارک لازم نیز ، باید ضمیمه دادخواست نفقه شود . از جمله کپی سند ازدواج ، کپی شناسنامه و غیره .
- ثانیا ، برای تعیین میزان نفقه زن در سال 1401 ، قاضی دادگاه خانواده ، بررسی های حقوقی لازم را به عمل می آورد و در صورتی که زن ، شرایط دریافت نفقه را داشته باشد ، حکم به پرداخت نفقه زن توسط شوهر ، صادر می کند . با این توضیح که گاهی ، دادخواست نفقه زنان خانه دار ، با موانعی مواجه می شود . به عنوان نمونه ، اثبات عدم تمکین زن از شوهر یا اثبات ناشزه بودن زن ، سبب می شود که دادخواست نفقه زن خانه دار رد شود . البته ، اصل بر این است که زن خانه داری که در منزل شوهر خود سکونت دارد ، از شوهر خود ، تمکین عام و خاص می نماید و اگر شوهر ، ادعا کند که زن خانه دار از وی تمکین نمی کند ، خود وی باید این موضوع را در دادگاه اثبات نماید . اما مسئله مهم در مورد نحوه تعیین نفقه زنان خانه دار ، آن است که معمولا مقدار و میزان نفقه زنان ، توسط کارشناس دادگاه تعیین شده و قاضی ، حکم به پرداخت آن صادر خواهد کرد که در ادامه ، جزییات این موضوع ذکر شده است .
نحوه محاسبه نفقه زن خانه دار در سال ۱۴۰۱
در قسمت های قبل ، در مورد نحوه تعیین میزان نفقه زن خانه دار در سال 1401 و لزوم ارائه دادخواست به دادگاه خانواده ، در صورت عدم پرداخت آن ، توسط شوهر ، توضیح داده شد . اما موضوع نحوه محاسبه نفقه زن خانه دار و همچنین میزان این نفقه ، همیشه محل سوال بوده است و اینکه آیا اساسا نحوه محاسبه نفقه زن خانه دار در سال 1401 ، تفاوتی با سایر خانم ها دارد ؟ در پاسخ به این سوال ، باید گفت که اصولا ، نحوه محاسبه میزان و مبلغ نفقه زن، از جمله نفقه خانم های خانه دار در سال 1401 ، به این صورت است که قاضی دادگاه ، موضوع را به کارشناس نفقه دادگستری ارجاع می دهد و این ، کارشناس دادگاه است که باید میزان نفقه زن خانه دار را محاسبه نماید و سپس ، نظریه کارشناسی خود را به قاضی دادگاه ، اعلام نماید تا بر اساس آن ، حکم صادر شود . اما اینکه میزان نفقه زن خانه دار در سال ۱۴۰۱ ، توسط کارشناس دادگاه ، چگونه محاسبه می شود ، باید گفت که در ماده 1107 قانون مدنی ، دو قید مهم ، جهت محاسبه میزان نفقه زن ، پیش بینی شده است . بر اساس این ماده ، نفقه زن ، شامل همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن است . بنابراین ، زمانی که کارشناس دادگاه ، میزان نفقه زن خانه دار را تعیین می کند ، می بایست هم به نیازهای متعارف زن ، از قبیل هزینه های مربوط به خوراک ، پوشاک ، مسکن و اثاثیه منزل توجه داشته باشد و هم نیازهای متناسب با وضعیت زن را مد نظر قرار دهد ؛ مانند خادم ، در صورتی که زن خانه دار ، به واسطه عادت به وجود خادم یا بیمار بودن ، به آن احتیاج داشته باشد .
میزان نفقه زن خانه دار در سال 1401
بحث نحوه تعیین و محاسبه میزان نفقه زن در سال 1401 را در قسمت های قبل ، بیان نمودیم . اما ممکن است هنوز این سوال مطرح شود که میزان نفقه زن ها و خانم های خانه دار در سال 1401 چقدر است ؟ بسیاری از خانم های خانه دار، این سوال را مطرح می کنند که میزان و مبلغ نفقه آنها در سال 1401 ، دقیقا چقدر است و بعد از ارائه و پیگیری دادخواست نفقه از طریق دادگاه ، شوهر آنها چقدر نفقه باید پرداخت کند ؟ در پاسخ به این سوال ، باید گفت که مبلغ و نرخ نفقه زن خانه دار در سال 1401 ، اصلا مشخص نیست و نمی توان مبلغ یا میزان مشخص و معینی را برای زنان لحاظ نمود . به عبارت دیگر ، نه در قانون و نه در رویه قضایی دادگاه ها ، نمی توان به مبلغ و میزان مشخص و ثابت نفقه خانم های خانه دار ، پی برد . همانطور که در قسمت قبل نیز اشاره شد ، میزان و مبلغ نفقه زنان خانه دار در سال ۱۴۰۱ ، توسط کارشناس و قاضی دادگاه معین می شود . در واقع ، به دلیل اینکه ممکن است نیازهای متعارف یا متناسب با وضعیت زن ، در هر مورد ، با مورد دیگر تفاوت داشته باشد ، دادگاه ها نیز بعضا احکام متفاوتی در این خصوص صادر می کنند . حتی ممکن است در شهرهای مختلف ، میزان نفقه زنان خانه دار ، متفاوت باشد و این تفاوت ، از آن رو است که هزینه های زندگی و سطح درآمدها نیز در شهرهای مختلف ، با هم تفاوت دارد . فلذا ، به عنوان مثال ، نفقه زن لیسانس و فوق لیسانس ، ممکن است تفاوت هایی نیز داشته باشد . لذا ، علاوه بر اینکه نیازهای زنان خانه دار ، بسته به وضعیت زندگی هر کس ، ممکن است متفاوت باشد و نیز از آن جهت که سطح دستمزدهای مردان نیز متغیر است ، کارشناسان نیز ، به تبع این موضوع ، به میزان متفاوتی ، نفقه زنان خانه دار را تعیین می نمایند . حتی ، ممکن است ، برای تعیین میزان نفقه زنان خانه دار در سال 1401 ، اموری ، همچون سطح زندگی و رفاه دوران مجردی خانم خانه دار ، تعداد فرزندان ، میزان تحصیلات یا اموری از این قبیل نیز مدنظر کارشناس تعیین نفقه قرار گیرد .
امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم .
حکم نفقه فرزندان بالای 18 سال چگونه است؟
