سیری در برکه های باران هرمزگان و جاذبه های آن!

  پنجشنبه، 31 فروردین 1402   زمان مطالعه 4 دقیقه
سیری در برکه های باران هرمزگان و جاذبه های آن!
در استان هرمزگان آب انبارها نقش مهمی در زندگی روزمره، فرهنگ و اعتقادات مردم داشتند. در این استان آب انبارهای برکه باران بنای باشکوه و زیبایی‌‌اند که از دیرباز امیدبخش رهگذران جویای آب در این منطقه بوده است. بناهای آب انبارهای برکه باران هرمزگان از معماری و سبک هوشمندانه‌ای برخوردارند که برای استفاده بهینه از آب در گذشته‌های دور ساخته شدند.

آب انبارهای برکه باران که با نام مجموعه برکه‌های باران نیز شناخته می‌شود، شامل پنج برکه یا آب ‌انبار است که از جاهای دیدنی بندرعباس به شمار می‌آیند و در خیابان 22 بهمن بندرعباس قرار دارند. با گنبدهایی موزون و منحصر به ‌فرد. آب ‌انبارها از مصالحی مانند سنگ و ملات ساروج ساخته شده‌اند و چهار دهانه‌ی اصلی برای ذخیره‌ آب دارند. امروزه یکی از برکه‌های باران را به آمفی ‌ئتاتر تبدیل کرده‌اند. دو آب ‌انبار دیگر خارج از محدوده‌ی موزه‌ خلیج فارس قرار دارد که یکی داخل محوطه‌ی دیوارکشی ‌شده و دیگری در بافت شهری پشت موزه واقع شده است.

چرا بازدید از برکه‌های باران بندرعباس پیشنهاد می‌شود؟

  • جدا از زیبایی طبیعی و منحصر به فردی که مجموعه برکه‌های باران دارد، این مکان به خاطر قدمت زیادش اهمیت فراوانی دارد.

  • معماری برکه‌های باران و مصالح به کار رفته در آن، مثل سایر آب انبارهای شهر جذابیت خاصی دارد.

  • دسترسی به تعداد زیادی از هتل‌ها، رستوران‌ها و جاذبه‌های دیدنی شهر بندرعباس از مجموعه برکه‌های باران بسیار آسان است.

تاریخچه‌ برکه های باران بندرعباس

گرمای وحشتناک شهر بندرعباس در کنار خشکسالی‌های طولانی این شهر، مردم آن را از زمان‌های قدیم به ساخت آب انبارهای متعدد مجبور می‌کرد. به طوری که در جای جای استان هرمزگان می‌توان بالغ بر 2 هزار آب انبار مختلف را مشاهده کرد. شاید به جرات بتوان گفت که مجموعه برکه‌های باران، گل سر سبد تمامی این برکه‌هاست. مجموعه‌ای که با معماری ممتاز و منحصر به فرد خود، از زمان حکومت صفوی به بعد همواره نقش تعیین کننده‌ای در زندگی روزمره، فرهنگ و حتی اعتقادات مردم این شهر داشته است. لازم به ذکر است که این مجموعه در هفتمین روز از خرداد سال 1354 نامش را در لیست آثار ملی ایران جای داد.

تاریخ ساخت این آب انبارها به دوره صفویه برمی‌گردد. در دوران صفویه به دستور حکومت این برکه‌ها ساخته شد تا مشکل آب آشامیدنی بندرعباس حل شود. یکی از این آب انبارها در دوران پهلوی به تفرجگاه اختصاصی فرح دیبا اختصاص پیدا کرده بود. محلی‌ها می‌گویند که آثار با ارزشی برای تجهیز و تزئینفضا در آب انبار وجود داشتند که بعدها به دلیل عدم نظارت و رسیدگی به سرقت رفتند.

 برکه‌های باران بندرعباس

معماری برکه باران بندرعباس

برای ساخت آب انبارها در دوره صفویه از سنگ و ملات ساروج استفاده شده است. در قسمت‌هایی از بنا هم سنگ مرجان به‌کار رفته است که گویا به خاطر خاصیت این نوع سنگ در دور کردن پشه‌هاست. برکه‌ها چهار دهنه اصلی برای برداشت آب و سقفی گنبدی شکل دارند. آب انبارها زیر سقف گنبدی، سکوهایی برای نشتن مردم هنگام برداشت آب هم دارند. دور این سکوها نرده‌‍‌های چوبی هم ساخته بودند.

آب انبارها یا برکه‌ها هم مثل هر بنای معماری دیگری نشانی از هویت و فرهنگ منطقه‌ای که در آن ساخته شده‌اند را دارند. در ساخت برکه های باران بندرعباس هم ویژگی‌های معماری جالبی مخصوصا در نوع عایق ‌بندی و ساز و کار تصفیه آب به چشم می‌خورد.

در طراحی و ساخت برکه های باران بندرعباس از سه طرح پلان مختلف استفاده شده است. طرح صلیبی شکل، مستطیلی و دایره‌ای با سقف گنبدی شکل و مدور.

یکی از مهم ‌ترین نکاتی که باید در ساخت برکه یا آب انبارها رعایت می‌شده است، عایق ‌بندی و همچنین مقاومت در برابر رطوبت است. هوای شرجی بندرعباس را هم درنظر بگیرید که بر رطوبت مخزن آب می‌افزاید. برای حل کردن این مشکل از قبل در معماری ایرانی چاره‌ای پیدا شده بود. ملات سنتی و کهن ساروج مقاومت بالایی در مقابل رطوبت دارد و در این زمینه عملکرد خوبی دارد.

 برکه‌های باران بندرعباس

دزدی از برکه‌های باران و حصارکشی اطراف آن

از آنجایی که برکه‌های باران زمانی به محل تفریح فرح پهلوی بوده، در این مکان اشیای قیمتی بسیار زیادی وجود داشته است. از این رو، با توجه به گفته‌های مردم محلی مبنی بر غارت شدن اشیای قیمتی این مجموعه در سال‌های گذشته، دور تا دور 3 برکه داخل موزه حصار کشی شده است. حتی گفته می‌شود که وسایل دستگاه تهویه برکه‌های باران نیز دزدیده شده و با توجه به قیمت بالای این وسایل، راه‌اندازی مجدد برای شهرداری بندرعباس بسیار سخت شده است.

چگونه به برکه‌های باران بندرعباس برویم؟

مجموعه برکه‌های باران در مکان مناسبی از شهر واقع شده و از این رو دسترسی به آن چندان دشوار نیست. این مکان دسترسی بسیار خوبی به وسایل حمل و نقل دارد و همچنین در نزدیکی آن جاذبه های تاریخی گوناگونی مانند موزه مردم شناسی خلیج فارس بندرعباس وجود دارند. شما با استفاده از تاکسی و اتوبوس و کمی پیاده روی می‌توانید خود را به برکه‌های باران برسانید و از تماشای گذر هنر، فرهنگ و تاریخ در این مکان زیبا لذت ببرید.

خلاصه

آب انبارهای برکه باران که با نام مجموعه برکه‌های باران نیز شناخته می‌شود، شامل پنج برکه یا آب‌انبار است که از جاهای دیدنی بندر عباس به شمار می‌آیند و در خیابان 22 بهمن بندرعباس قرار دارند. با گنبدهایی موزون و منحصربه‌فرد، آب‌انبارها از مصالحی مانند سنگ و ملات ساروج ساخته شده‌اند و چهار دهانه‌ی اصلی برای ذخیره‌ آب دارند. امروزه یکی از برکه‌های باران را به آمفی‌تاتر تبدیل کرده‌اند. دو آب‌انبار دیگر خارج از محدوده‌ی موزه‌ خلیج فارس قرار دارد که یکی داخل محوطه‌ی دیوارکشی‌شده و دیگری در بافت شهری پشت موزه واقع شده است.


دیدگاه ها

  دیدگاه ها
پربازدیدترین ویدئوهای روز   
آخرین ویدیو ها