توافق برتون وودز چیست؟

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز،

توافق برتون وودز (Bretton Woods) چیست؟

در سال 1944 در رتون وودز اولین اعضای سازمان ملل متحد قراردادی برای تنظیم تعادل نرخ تبدیل ارزهای کشورهای توسعه یافته، امضا کردند. دلار امریکا به عنوان ارز ذخیره انتخاب شد چرا که پس جنگ جهانی دوم فقط امریکا می توانست تبدیل ارز خود را به طلا با نرخ تعیین شده تضمین کند. برای حمایت از سیستم های پرداختی بین المللی صندوق بین المللی ازی تشکیل داده شد. اما توافقنامه برتون وودز یک نقطه ضعف داشت و آن این بود که تمام کشورها سعی داشتند ذخیره دلار خود را افزایش دهند. این بدان معنی بود که در یک زمان خاص امریکا نتوانست این ذخایر را به طلا پوشش دهد. پس از آن که در سال 1971 آلمان غربی و فرانسه مبادله ذخیره دلار خود با طلا شروع کردند، امریکا از تعهدات خود کنارگیری کرد.

نحوه عملکرد سیستم برتون وودز

در جولای سال 1944، 730 نماینده از 44 کشور با یکدیگر دیدار نموده و اهداف اصلی خود را برای ایجاد یک سیستم ارزی خارجی کارآمد، جلوگیری از کاهش رقابتی ارزش پول و افزایش رشد اقتصاد بین المللی بیان نمودند.

سیستم برتون وودز دو سازمان مهم صندوق بین المللی پول و بانک جهانی را ایجاد کرد. اگرچه این کنفرانس تنها سه هفته طول کشید، اما آمادگی برای برگزاری آن برای چندین سال به طول انجامید. طراح اصلی این سیستم، اقتصاددانان مشهور، جان مینارد کینز (John Maynard Keynes) انگلیسی و هری دکستر وایت (Harry Dexter White)، اقتصاددان ارشد بین المللی وزارت خزانه داری ایالات متحده بودند. کینز امیدوار بود بتواند یک بانک مرکزی قدرتمند جهانی به نام Clearing Union و یک ارز ذخیره بین المللی جدید به نام بانکور (bancor) تاسیس کند.

نکات کلیدی:

سیستم برتون وودز یک سیستم پولی بین المللی جدید ایجاد کرد که از اواسط دهه 1940 تا اوایل دهه 1970 پابرجا بود. این سیستم، ارزش ارز کشورهای دیگر را نسبت به دلار تثبیت کرد که دلار نیز به نوبه خود بر اساس قیمت طلا به 35 دلار در هر اونس رسید. با لغو این سیستم، کشورها توانستند نرخ ارز خود را از راه های دیگری از جمله تطبیق با نیروی بازار تعیین کنند. سیستم برتون وودز تا سال 1958 که ارزها نرخ تبدیلی نداشتند، به طور کامل کارامد نبود.

در حالی که دلار آمریکا قابلیت تبدیل به طلا را داشت، سایر کشورها حساب های بین المللی خود را براساس نرخ دلار تعریف کردند. نرخ ارز مورد استفاده در آن زمان قیمت طلا را 35 دلار در هر اونس تعیین کرد. مسئولیت ایالات متحده تثبیت قیمت طلا و تنظیم عرضه دلار در صورت نیاز بود.

سیستم برتون وودز منجر به تاسیس دو موسسه مهم صندوق بین المللی پول (IMF) و بانک جهانی شد که رسما در دسامبر 1945 معرفی شدند. هدف ایجاد صندوق بین المللی پول نظارت بر نرخ ارز و اختصاص وام به کشورهایی بود که برای تقویت سیستم پولی و پرداخت بدهی های خود به آن نیاز داشتند. گروه بانک جهانی، که در ابتدا ” بانک بین المللی توسعه و ترمیم” نامیده می شد، برای کمک به کشورهایی تاسیس شده که در جریان جنگ جهانی دوم دچار آسیب ساختاری و اقتصادی شده بودند. در سال 1971 این نگرانی بوجود آمد که عرضه طلای ایالات متحده برای پشتیبانی نرخ دلار در گردش کافی نباشد، بنابراین ریچارد نیکسون رییس جمهور وقت آمریکا دستور تعلیق موقت تبدیل دلار به طلا را صادر کرد.

سیستم برتون وودز در سال 1973 فرو ریخت و کشورها توانستند آزادانه برای تعیین نرخ ارز خود اقدام کنند، به شرط آنکه طلا را برای تثبیت ارزش ارز ملاک قرار ندهند. برای مثال، این امکان وجود داشت تا ارز خود را با کشور یا یک سبد ارزی دیگر تطیبق داده و به نیروهای بازار اجازه تعیین ارزش آن را نسبت به ارزهای کشورهای دیگر می دادند. سیستم برتون وودز یک رویداد مهم در تاریخ مالی جهان است. اگرچه نزدیک به نیم قرن از فروپاشی آن گذشته است، ولی دو سازمان ایجادشده از خاکستر آن، صندوق بین المللی پول و گروه بانک جهانی، همچنان به فعالیت خود ادامه می دهند.

اکنون که کمک به بازسازی اروپا پس از جنگ جهانی دوم تمام شده است، بانک جهانی در حال حاضر بر کاهش فقر و کمک به دیگر کشورهای در حال توسعه در سراسر جهان تمرکز دارد. این دو سازمان گسترش یافته و هریک بالغ بر 189 کشور عضو دارند.