تماشا کردن تلویزیون توسط بچه ها چه مزایا و معایبی دارد؟

انیمیشن ها به خاطر تنوع و گستردگی موضوعی که دارند و پیام هایی که به کودکان و مخاطب های خود منتقل می کنند، بسیار قابل تأمل هستند. ذهن انسان در کودکی کنجکاو و در حال رشد است و ظرفیت خوبی از راه دیدن و شنیدن برای یادگاری دارد. به دلیل جذابیت بالای کارتون ها کودکان سعی می کنند رفتار خود را همانند شخصیت های کارتون کنند و حرکات شخصیت ها و قهرمانان را تقلید کنند. در همه جای دنیا با توجه تنوع موضوعی، انیمیشن ها به دسته های مختلف برای سنین مختلف تقسیم بندی می شوند. توصیه ما به والدین عزیز این است که به خاطر تأثیرپذیری کودکان از کارتون ها که جزء جدایی ناپذیر زندگی آن ها است در انتخاب کارتون ها دقت لازم را داشته باشند که از نظر ارزش ، پیام و محتواهایی که دارند به کودکان منتقل می کنند مناسب باشد.

چرا کودکان دیدن انیمیشن و کارتون را دوست دارند؟

تاثیرات مثبت و منفی کارتون بر کودکان بالاست. بچه ها خودشان را در کارتون ها تصور می کنند. آنها با تصور کردن خود در قالب شخصیت های کارتون مورد علاقه خود کارهایی را که در واقعیت نمی توانند انجام دهند را تصور می کنند و تجربیات شیرینی را به دست می آورند. اگر یک کارتون هیجان زیادتری در کودکان ایجاد کند، تأثیرگذاری زیادتری دارد. کارتون هایی که آهنگ و نشاط و شادی در آن ها بیشتر است یا کاراکترهای آن ها قهرمان هایی هستند که کارهای خارق العاده می کنند و همه را نجات می دهند تأثیر بیشتری روی کودکان می گذارند و آن ها را به وجد می آورد. کودکان ذهن خلاق، پویایی و هیجان بیشتری دارند و با دیدن کارتون ها خود را جای شخصیت ها می گذارند و خیال پردازی می کنند. کودکان بیشتر وقت خود را در مدرسه، کنار والدین و… می گذارند و اغلب شاهد اتفاق های معمول و عادی هستند؛ اما از آنجاییکه آنها درهنگام تماشای کارتون شاهد صحنه های جذاب، خیالی و غیرعادی که موسیقی شاد و جلوه های بصیری دارد هستند بیشتر به دیدن کارتون تمایل نشان می دهند.

تأثیر روانشناسی کارتون ها بر کودکان

در حقیقت، تماشای تلویزیون در حد متوسط خوب است و باعث آشنایی کودکان یش دبستانی با الفبا و برنامه های طبیعت گردی در مورد حیات وحش می شود. بدون شک در این مورد، کارتون های تلویزیون به عنوان مربی و سرگرم کننده می باشد. اما علی رغم مزایای آن، تماشای زیاد تلویزیون در صورت موارد زیر مضر است:

• اضافه وزن در کودکانی که به طور مداوم بیش از 4 ساعت در روز را به تماشای تلویزیون می پردازند.
• کودکانی که کارتون های خشونت آمیز می بینند، به احتمال زیاد رفتار پرخاشگرانه زیادی از خود نشان می دهند و همچنین ممکن است دنیا را ترسناک ببینند گویی که انگار اتفاق ناگواری برای آنها رخ خواهد داد.
• شخصیت های کارتونی که رفتارهای پرخطر مانند سیگار کشیدن و نوشیدن الکل را نشان می دهند و ممکن است رفتارهای کلیشه ای جنسیتی و نژادی از خود بروز دهند.
• روانشناسان بر تأثیرات منفی کارتون بر کودکان تأکید می کنند. طبق نتیجه گیری ها، کودکانی که 3-4 ساعت در روز کارتون تماشا می کنند مستعد خشونت هستند. علاوه بر این، در طول زمان به افزایش رفتارهای منفی منجر می شود.
• کارشناسان معتقدند کودکانی که کارتون های پر از خشونت تماشا می کنند، عصبی، پرخاشگر و جنگ طلب هستند. علاوه بر این، این کودکان بی تاب و نافرمان می شوند.

نقش تربیتی برعهده رسانه نیست

هرچقدر سن کودک کمتر و میزان تماشای انیمیشن های او بیشتر باشد، تاثیرات انیمیشن ها شدیدتر خواهد بود. والدین باید توجه کنند که نقش تربیتی برعهده آنهاست نه رسانه ها. یعنی این والدین هستند که باید بر چگونگی استفاده از رسانه ها روی فرزندانشان نظارت کنند چون سازندگان انیمیشن ها غالبا روی جنبه های تجاری محصولات خود توجه می کنند و کمتر به جنبه های تربیتی انیمیشن ها تمرکز می کنند.
مسئله اینجاست که بیشتر انیمیشن ها جزو تولیدات ایرانی نیست و اگر بر فرض مثال یک انیمیشن غیرایرانی بخواهد روی فرهنگی خاص تاکید کند، این فرهنگ ایرانی نیست و سازندگان روی ترویج فرهنگ و آداب و رسوم کشور خود تاکید می کنند و این موضوع طبیعی است.

باید فواید و مضرات سرگرمی ها را در نظر بگیرید. برخی از والدین برای حفظ سعادت خانواده تصمیم گرفته اند از تلویزیون استفاده نکنند و گروهی نیز به کودکان خود یاد می دهند به سبک و سنگین کردن محتویات برنامه ها بپردازند. هر چقدر یک کودک یا حتی یک بزرگسال برنامه های تلویزیونی را بهتر تجزیه و تحلیل کند بهتر می تواند از عواقب منفی رسانه ها دور باشد. بدون تردید والدین می توانند بیشترین کمک را در این زمینه به فرزندان خود بکنند.

تأثیرات مثبت تماشای کارتون بر روی کودکان

اهمیت کارتون را می توان از تأثیرات مثبت بر رفتار و رشد کودک مشاهده کرد، اثرات مثبتی که شامل :

کمک به یادگیری سریعتر کودکان

کارتونها به یادگیری هرچه سریعتر بچه ها کمک می کنند. تأثیر مثبت کارتونها بر روی کودکان به ویژه در مورد کارتون های آموزشی که اشکال ، اعداد و رنگ ها را آموزش می دهند، دیده می شود. چنین برنامه هایی می توانند موارد اساسی را به روشی سرگرم کننده و تعاملی به کودکان بیاموزند ، بنابراین یادگیری را به یک فعالیت لذت بخش تبدیل می کنند چراکه تصاویر متحرک، گویا و تصاویر بصری، یادگیری را برای کودکان جالب تر می سازد.

بهبود رشد شناختی کودکان

تماشای کارتون می تواند در رشد مهارت های شناختی کودکان تاثیر گذاشته و علاوه بر این به رشد منطق و استدلال، پردازش دیداری و شنیداری و تقویت توجه کودک کمک می کند.

توسعه زبان کودکان

کارتون ها می توانند بچه ها را با زبان های مختلف آشنا کنند، بنابراین رشد مهارتهای زبانی آنها را بهبود می بخشد. به عنوان مثال تماشای کارتون به زبان مادری می تواند به آنها در یادگیری بهتر زبان، بهبود تلفظ و نحوه صحبت کمک کند.

افزایش خلاقیت کودکان

تماشای کارتون به تقویت تخیل و خلاقیت کودکان کمک می کند و آنها را قادر می سازد به ایده های جدیدی که الهام گرفته از کارتون های خاص است فکر کنند و براساس کارتون هایی که تماشا می کنند داستان ها یا کارهای هنری جدیدی ارائه دهند.

رفع استرس و افزایش شادی در کودکان

کودکان کارتون ها را مفرح می دانند و اغلب با تمسخر شخصیت های کارتونی با صدای بلند می خندند. خنده استرس را رفع و اعتماد به نفس کودکان را بالا می برد و همچنین باعث افزایش ایمنی، ترشح اندورفین و احساسات مثبت درآنها می شود.

کمک به یادگیری کودکان درباره چیزهای مختلف

تماشای کارتون راهی عالی برای یادگیری آداب و رسوم، سنت ها، تاریخ است. به عنوان مثال، تماشای کارتون های مذهبی می تواند اخلاق خوب، مهربانی و عطوفت را به کودکان بیاموزد.

تأثیر منفی تماشای کارتون بر روی کودکان

در حالی که کارتون ها تأثیرات مثبتی بر کودکان دارند، می توانند تأثیرات منفی بر رفتار و رشد کودک نیز داشته باشند. در ادامه تأثیرات منفی مختلفی که کارتون می تواند بر روی کودکان داشته باشد را بازگو کرده ایم.

ترویج خشونت فیزیکی و کلامی بین کودکان

تماشای کارتون هایی که خشونت را به تصویر می کشد کودکان را به خشونت و پرخاشگری در زندگی واقعی ترغیب می کند. همچنین، کودکان ممکن است معتقد باشند که هیچ کس آسیب نمی بیند و احساس درد نمی کند، زیرا در کارتون پس از تجربه خشونت یا تصادف شخصیت ها بدون آسیب به حرکت خود ادامه می دهند مثل تام و جری.

انجام رفتار بی قاعده و عدم همدلی در کودکان

کارتون های مختلفی وجود دارد که شخصیت ها در آن رفتارهای بی ادبانه یا نافرمانی نسبت به معلم و بزرگان را نشان می دهند. آنها ممکن است رفتار والدین یا معلمان خود را هنگامی که بخاطر کردار بد تنبیه می شوند، تقلید کنند و آنها را به چالش بکشند.

افزایش رفتار غیر اجتماعی بین کودکان

کارتون های مختلفی وجود دارد که رفتارهای ضد اجتماعی و پیام های اشتباهی به کودکان می آموزند. در برخی از کارتون ها کنایه های جنسی، پرخاشگری دیده می شود و این موارد می تواند بر رفتار کودک تأثیر بگذارد و باعث پرخاشگری، خرابکاری یا خشونت آنها نسبت به فرد ضعیف تر شود.

افزایش مشکلات سلامتی در کودکان

ساعت ها نشستن در مقابل صفحه تلویزیون، تماشای کارتون و بی تحرکی می تواند مشکلات زیادی مانند چاقی، مشکلات بینایی و کمبود مواد مغذی ایجاد کند.

تقلید کودکان از شخصیت های بد کارتونی

کودکان اغلب شخصیت کارتونی مورد علاقه خود را الگو قرار می دهند و از آنها تقلید می کنند یا آرزو دارند مانند آنها شوند. غالباً ، شخصیت کارتونی الگوی گمراه کننده ای است که عادت های غلط را ترویج می دهد یا رفتارهای ناعادلانه نسبت به هم نوعان را به نمایش می گذارد. تأثیری که کارتون اغلب روی کودکان می گذارد به عواقب ویرانگر مانند عدم برقراری ارتباط یا بی نظمی منجر می شود.

نکاتی برای مقابله با عوارض جانبی کارتون بر روی کودکان

اکنون که درباره مزایا و معایب مختلف کارتون و تأثیر کارتون بر رفتار کودکان صحبت کردیم، به چند نکته برای مقابله با عوارض جانبی منفی کارتون می پردازیم.

تماشای والدین به همراه کودکان

تماشای کارتون به همراه کودکان به شما این امکان را می دهد آنچه را که آنها می بینند نظارت و واکنش آنها را نسبت به اتفاقات مختلف در داستان مشاهده کنید. همچنین به شما در برقراری ارتباط بهتر با فرزند کمک می کند. دانستن اینکه شخصیت کارتونی مورد علاقه آنها کدام است به شما کمک می کند رابطه خود را با کودک بهبود ببخشید.

محدود کردن ساعت مشاهده تلویزیون کودکان

برای زمان تماشای تلویزیون یا کارتون به ویژه برای کودکان خردسال قانونی تنظیم کنید مثلا 1 ساعت در روز. به جای اینکه بنشینند و کارتون ببینند ، آنها را به بیرون رفتن و بازی های پرتحرک تشویق کنید.

انتخاب کارتون های مناسب یا آموزشی مختص کودکان

به کودک خود اجازه دهید فقط کارتون های متناسب با سن خود که رفتارهای منفی را به تصویر نمی کشد، تماشا کنند.

توضیح تفاوت بین کارتون و واقعیت برای کودکان

تفاوت کارتون و واقعیت را برای کودکان خود توضیح دهید. به کودک خود بیاموزید چه چیزی مضر، قابل قبول و غیر واقعی است. به عنوان مثال، برای کودک شرح دهید اگرچه شخصیت کارتونی پس از خشونت سالم است، اما در زندگی واقعی چنین نیست.

استفاده از برنامه های فیلتر شده برای کودکان

برنامه هایی که نمی خواهید کودکتان به دلیل محتوای نامناسب ببیند یا به آن دسترسی داشته باشد از قفل کودک و فیلتر استفاده کنید تا در مواقع تنهایی کودک مطمئن باشید چیزی را بدون نظارت تماشا نمی کند.

کاوش کانال های آموزنده متناسب با سن کودکان

برخی برنامه ها و کارتون ها به دلیل داشتن محتوای آموزنده به رشد کلی کودک کمک می کند بنابراین آنها را بیابید و در اختیار کودکتان قرار دهید.

استفاده از سی دی های صوتی کودکان

برای قصه گویی و شعر می توانید از سی دی های صوتی به جای کارتون استفاده کنید، زیرا این کار شنوایی کودک را تقویت می کند.

اجتناب از مصرف غذا جلوی تلویزیون

مصرف غذا هنگام تماشای تلویزیون یا آیپد زمینه ساز عادات غذایی نادرست مانند پرخوری و اعتیاد به غذاهای ناسالم است. بچه ها معمولاً جلوی تلویزیون پرخوری می کنند و تمایل به مواد غذایی ناسالم دارند. خانوادگی سر یک سفره یا میز غذا بخورید و از تماشای تلویزیون در زمان صرف غذا پرهیز کنید. اینکار به آنها کمک می کند تا روی وعده غذایی و مصرف غذاهای مقوی تمرکز کنند.

انگیزه یادگیری در کودکان را چگونه افزایش دهیم؟