اسپیس ایکس رویای ایلان ماسک در زمینه هوافضا است که توانست دریچه های جدیدی را در علم هوافضا به روی بشر بگشاید و تحقق سفر به فضا را میسر سازد. با ما همراه باشید تا بیشتر با شرکت اسپیس ایکس آشنا شویم.
همواره سفر به فضا از رویاهای دیرینه انسان بوده است. در این راستا افرادی همچون ایلان ماسک (Elon Musk) در تلاش هستند تا این رویا را با حداقل هزینه ممکن میسر سازند و زندگی را در سیاره ای دیگر برای بشر به ارمغان آورند. ایلان ماسک مالک شرکت اسپیس ایکس (SpaceX) است؛ شرکتی آمریکایی که نام آن را بارها و بارها در اخبار علمی و فناوری شنیده ایم و شاید برایتان جالب باشد که بیشتر درباره شرکت اسپیس ایکس بدانید.
تاریخچه اسپیس ایکس
ابرشرکت فناوری های اکتشاف فضایی (Space Exploration Technologies Corporation) یا اسپیس اکس، (SpaceX) نام یک ابرشرکت آمریکایی تولیدکنندهٔ محصولات صنایع هوافضایی همچنین ارائه دهنده خدمات اکتشاف فضایی و مخابراتی است. این ابرشرکت در سال ۲۰۰۲ در کالیفرنیا شکل گرفت و اکنون درحال گسترش است. شرکت اسپیس ایکس یک شرکت آمریکایی است که تجهیزات و ماشین آلات مربوط به هوافضا را تولید می کند. این شرکت که در شهر کالیفرنیا قرار دارد، دستاورد کارآفرین سرشناس فضایی یعنی ایلان ماسک معروف است.
در سال 2001 میلادی بود که ایلان ماسک کارآفرین برتر آمریکایی که وی را با عنوان مدیرعامل شرکت تسلا نیز می شناسیم، طرحی مفهومی با هدف پرورش گیاه در مریخ را ارائه داد. او برای اینکه نظر مردم و سازمان هوافضای ناسا را به طرح خود جذب کند، قصد داشت تجهیزات ارزان قیمتی را از روسیه خریداری کند که این هدف بی نتیجه ماند و وی نتوانست تجهیزات و موشک هایی با قیمت مناسب پیدا کند. این بود که تصمیم گرفت تجهیزات مورد نیازش را خودش بسازد.
در سال 2002 ماسک، نیاز به نیروهای کاری داشت. در پی این نیاز تام مولر را استخدام کرد که از آن به بعد شرکت فضایی اسپیس ایکس به صورت رسمی کار خود را آغاز کرد. اما نکته جالب در این داستان، آغاز کار در یک گاراژ به مانند داستان برند اپل و دیگر برندهای فعال در زمینه تکنولوژی بود که ماسک روزهای ابتدایی آغاز فعالیتش را در آنجا سپری کرد.
پیشرفت سریع شرکت اسپیس ایکس
با اینکه این شرکت قدمت خیلی طولانی ندارد، اما در همین 18 سالی که از عمرش می گذرد، توانست رشد سریعی را تجربه کند و دستاوردهای زیادی را در زمینه رسیدن به اهدافش به دست آورد. این در حالی است که این شرکت در سال 2005 که 160 کارمند داشت تا سال 2010 توانست 1100 نفر را به استخدام خود در بیاورد و در حال حاضر نیز 6000 نفر کارمند دارد و چون یکی از کارهایشان تولید سلاح های پیشرفته است، تنها کارمندانی که اصالت آمریکایی دارند در شرکت اسپیس ایکس استخدام می شوند.
خوب است بدانید که این شرکت توانسته بود تا پایان سال 2013 به میزان 40 پرتاب فضایی داشته باشد که از پس آن 40 میلیارد دلار از آنش شد. از طرف دیگر ناسا که در اینجا درباره تاریخچه اش گفته بودیم نیز به عنوان یکی از مشتریان پر و پا قرص شرکت اسپیس ایکس محسوب می شود. علاوه بر ناسا، برندهای دولتی و تجاری دیگر آمریکایی نیز از مشتریان این شرکت فضایی هستند.
اهداف، دستاوردها و محصولات اسپیس ایکس
همان طور که در بخش تاریخچه شرکت اسپیس ایکس اشاره کردیم، یکی از اهداف این شرکت در زمان تأسیس توسط ایلان ماسک، کاهش هزینه های مربوط به سفرهای فضایی و حمل و نقل فضایی بود که همچنان بر قوت خود باقی است. درواقع ایلان ماسک قصد دارد هزینه سفرهای فضایی را به میزان یک دهم کاهش دهد.
دیگر اهداف شرکت اسپیس ایکس توسعه سیستم پرتاب قابل بازیافت است. اسپیس ایکس تاکنون آزمایش های زیادی را بدین منظور انجام داده است که البته نتایج مثبتی نیز داشته اند. درواقع آن ها می خواهند موشک پرتاب شده به فضا که در مدار زمین قرار گرفته است، بتواند بار دیگر به زمین باز گردد و دوباره مورد استفاده قرار بگیرد. به همین دلیل آن ها نیاز دارند چنین موشک ها و ایستگاه های فضایی با چنین قابلیتی را نیز طراحی کنند. به همین دلیل اگر بتوانند این پروژه را به طور کامل انجام دهند، هزینه های پرتاب موشک تا 7 میلیون دلار کاهش خواهند یافت و این می تواند جهش بزرگی در علم هوافضا قلمداد شود.
از طرفی دیگر ایلان ماسک در سال 2011 در جریان مصاحبه ای اعلام کرده بود که سفر به مریخ از دیگر اهدافش است. او که براساس تحقیقاتش معتقد بود مریخ برای انسان ها قابل زندگی کردن است، پروژه Interplanetary Transport System را استارت زد. این پروژه متشکل از موشک ها، ایستگاه های فضایی و کپسول های پیشرفته فضایی است که می توانند مسافر را به مریخ منتقل کنند و همچین به زمین بازگردند.
تجهیزات فضایی
شرکت اسپیس ایکس تولید سه نوع موشک را در کارنامه کاری خود دارد. یکی از آن ها موتورهای مرلین است که با سوخت کروزین یا همان نفت سفید تغذیه می شوند و دیگر موتور موشک پیشرانه است که با نام راکو (Draco/SuperDraco) نیز شناخته می شود و سوخت آن هایپرگل است. خوب است بدانید از این سوخت در ایستگاه های فضایی استفاده می شود. درواقع این نوع سوخت ترکیبی از دو ماده است که تنها با کنار هم قرار گرفتن مواد تشکیل دهنده فعال خواهد شد و نیازی به جرقه و یا عامل محرک نخواهد داشت.
همچنین موتورهای دیگر شرکت اسپیس ایکس کسترل (Kestrel) نام دارند. این نوع از محصولات اسپیس ایکس از سوخت با فشار تغذیه خواهند کرد و کارآیی تأمین سوخت آن ها به مانند موشک های مرلین است. اما تفاوت اصل کسترل با مرلین در پمپ توربو است که موتورهای کسترل فاقد این پمپ هستند.
باید اشاره کنیم که موتورهای مرلین یاد شده می توانند در موشک های تولید شده شرکت اسپیس ایکس مانند فالکون 9 و فالکون هوی (Falcon Heavy) استفاده شوند. همچین فضاپیمای دراگن (Dragon) از دیگر دستاوردهای اسپیس ایکس در زمینه تجهیزات فضایی است. درواقع راگون ناتم فضاپیمایی است که توسط فالکون 9 به فضا پرتاب می شود و برای حمل بار در ارتفاع پایین مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین راگون 2 نیز برای حمل مسافر به فضا در حال آماده سازی است.
موشک های فالکون
کار بر روی موشک های فالکون از سال 2010 از سوی شرکت اسپیس ایکس آغاز شده است. فالکون یک، اولین سری موشک های فالکون است که در سال 2008 توانسته بود پرواز موفقی را در ارسال محموله تجربه کند. فالکون 9 دیگر عضو این خانواده است که نسبت به فالکون یک پیشرفته تر بوده و می تواند 22800 کیلوگرم بار را در مدار زمین حمل کند. در این راستا این موشک رقیبانی نیز از شرکت هایی مانند بوئینگ و ULA دارد. درواقع موشک Delta IV و Atlas V از رقیبانش محسوب می شوند. در اینجا می توانید اطلاعات خوبی در مورد شرکت بوئینگ کسب کنید.
فالکون 9 که برای اولین بار در سال 2012 به فضا پرتاب شد، توانست اولین پرواز تجاری خود را تجربه کند و به عنوان اولین فضاپیمای تجاری نیز شناخته شود که توانسته بود محموله ای را از زمین به ایستگاه فضایی انتقال دهد. این در حالی بود که این موشک ها تا سال 2017 توانسته بودند 30 پرواز موفق را به ثمر برسانند که البته 2 پرواز منجر به شکست نیز داشتند. یکی از شکست ها درواقع بلافاصله بعد از پرتاب رخ داد و دیگری در زمان سوخت گیری موشک و البته قبل از پرواز بود.
موشک Falcom Heavy نیز دیگر محصول شرکت اسپیس ایکس است که در سال 2011 کار خود را آغاز کرد. این فضاپیمای اسپیس ایکس، ترکیبی از بدنه موشک فالکون 9 و 27 موتور مرلین 1D بود. حالا این موشک با قدرت حمل باری معادل 63957 کیلوگرم به عنوان قدرتمندترین موشک دنیا در این زمینه شناخته می شود.
کپسول های دراگن و همکاری با ناسا
از آنجایی که انتقال انسان به فضا یکی از برنامه های شرکت اسپیس ایکس بود، این شرکت محصول نهایی این پروژه یعنی کپسول های دراگن را تولید کرد. این کپسول ها گنجایش 7 فضانورد را دارند و البته می توانند بار هم حمل کنند. این در حالی است که این پروژه باعث شد تا ناسا به عنوان یک طرف قرارداد در حمل مسافر به فضا اعلام کند که از دستاوردهای این شرکت در سفر فضایی استفاده خواهد کرد. همچنین دراگن در طول سال های فعالیتش توانست موفقیت های جالبی را نیز به دست آورد. با این حساب در ارسال داوطلبان توریستی به فضا از این کپسول فضایی استفاده خواهد شد.
تحقیقات و پروژه های آینده نگرانه شرکت اسپیس ایکس
مرکز تحقیق و توسعه اسپیس ایکس در پیشبرد اهداف و پروژه های متنوع این شرکت فعالیت می کند. همان طور که بیان شد بخش بزرگی از پروژه های شرکت اسپیس ایکس متعلق به تولید وسایل نقلیه فضایی است؛ اما این همه ماجرا نیست، بلکه بخش دیگری از شرکت برای اجرای پروژه اینترنت اسپیس ایکس و مخابراتی در سراسر جهان مشغول به کار است. درواقع این شرکت در تلاش است بتواند اینترنت ماهواره ای اسپیس ایکس را برای مردم در سراسر دنیا قابل دسترس سازد. علاوه بر این در اینجا می توانید اطلاعاتی در مورد دسترسی اینترنت در فضا نیز کسب کنید که در آینده نزدیک تحقق خواهد یافت.
با همه این ها از ابتدای تأسیس تا کنون، اسپیس ایکس یک هدف بزرگ در سر دارد و آن هم گسترش سفر به فضا و کار بر روی پروژه توریست فضایی است و در این راستا ایلان ماسک مؤسس شرکت معتقد است که تا سال 2035 هزاران موشک برای انتقال میلیون ها انسان به سیاره مریخ به پرواز درآیند. هرچند همه ما با ایده های خیال پردازانه ایلان ماسک آشنایی داریم، اما باید بگوییم اگر رقم دقیق این پیش بینی هم رخ ندهد، اما در آینده شاهد چنین اتفاقاتی در دنیای علم و تکنولوژی هوافضا خواهیم بود و این موضوع می تواند یکی از بزرگ ترین دستاوردهای هوافضای جهان نیز شناخته شود.
همچنین هایپرلوپ از دیگر ایده های بلندپروازانه ایلان ماسک در شرکت اسپیس ایکس محسوب می شود. درواقع هایپرلوپ یک سیستم حمل و نقل سریع است که ایلان ماسک اعتقاد دارد در صورت پیشرفت این سیستم می توان در آینده در سیاره مریخ از آن استفاده کرد. این پروژه که از سال 2015 کلید خورده است، به صورت آزمایشی در مراکز انتخابی مختلف در حال تست، آزمایش، بررسی و توسعه قرار دارد. خوب است بدانید تیم های دانشجویی مختلفی تحت مسابقه هایپرلوپ به منظور یک طراحی بی نقص به فعالیت روی آن و ارائه راهکار می پردازند.
اسپیس ایکس و شکست هایی با طعم پیشرفت
شرکت اسپیس ایکس تاریخچه درخشانی در زمینه تولید تجهیزات هوافضا دارد، اما اینطور نبوده که همیشه پروژه هایش موفقیت آمیز باشند؛ بلکه این شرکت، شکست های تلخی را هم تجربه کرده است. همان طور که می دانید تجهیزات هوافضا قیمت بالایی دارند و اگر با شکست مواجه شوند، ضررهای مالی هنگفتی را به سازندگانشان تحمیل خواهند کرد.
در سال 2015 یک کپسول دراگن که توسط موشک اسپیس ایکس یعنی فالکون 9 در حال پرتاب به فضا بود تا محموله ای را به ایستگاه فضایی تحویل دهد، به دلیل افت فشار هلیوم، بخش دومش منفجر شد.
در سپتامبر 2016 موشک فالکون 9 در جریان سوختگیری بود که قبل از پرتاب، یک انفجار دیگر را تجربه کرد. این موشک که قرار بود ماهواره اسپیس ایکس به نام Spacecom Amos-6 با ارزش 200 میلیون دلار را حمل کند، به طور کامل از بین رفت. شاید این شکست از سخت ترین شکست های شرکت اسپیس ایکس بود و در پی آن شرکت 4 ماه به حالت تعلیق درآمد تا دلیل این اتفاق پیدا شود.
سخن پایانی
شرکت اسپیس ایکس را می توان از شرکت های پیشروی علم و صنعت هوافضا معرفی کرد که تاکنون پروژه های مختلفی را به مرحله اجرا در آورده است و ایده هایی که تنها در حد خیال و رویا بوده اند را نیز تحقق بخشیده است. این شرکت که با هدف برآورده کردن یکی از رویاهای بشر، یعنی سفر به فضا در حال فعالیت است، تاکنون توانسته است دستاوردهای بسیاری را برای عرصه علم هوافضا به ارمغان آورد؛ به طوری که در سفر به مریخ نیز یکی از طرف های قرارداد محسوب می شود.
با این حساب می توان دستاوردهای اسپیس ایکس را به ثمر نشستن ایده های مؤسس شرکت یعنی ایلان ماسک معرفی کرد که در اینجا می توانید بیشتر با او آشنا شوید. وی صاحب شرکت اسپیس ایکس و همچنین شرکت های پی پال و تسلا موتورز است که ارزشی بیش از یک میلیارد دلار دارند.
ایرباس، غول صنعت هواپیماسازی اروپا
