خمیر مایه یا مخمر نان و خمیر، یکی از اصلی ترین مواد تشکیل دهنده ی نان و سایر غذاهای خمیری است. دلیل اینکه در دستور برخی از نان ها، از خمیر مایه استفاده می شود این است که اضافه کردن آن، باعث افزایش حجم و ترد تر شدن و به اصطلاح پوکی نان می شود. برای مثال می توانید نان باگت را در نظر بگیرید. اضافه کردن خمیر مایه، علاوه بر خوش طعم شدن نان، باعث می شود که ارزش تغذیه ای آن نیز افزایش پیدا کند. اگر تصمیم دارید تا در آشپزی خودتان از خمیر مایه استفاده کنید، باید برخی از اصول را رعایت کنید. ما در این مقاله توضیحات کاملی در باره چگونگی مصرف خمیر مایه در اختیارتان قرار می دهیم. با ما همراه باشید.
مواد لازم برای تهیه خمیر مایه در خانه
- آب
- آرد
طرز تهیه خمیر مایه در خانه
در واقع تمام چیزی که نیاز دارید آب و آرد است. آرد سفید خوب عمل می کند اما آرد گندم کامل خیلی بهتر است؛ چون مواد مغذی بیشتری مثل روی و آهن برای تغذیه ی باکتری ها دارد. چیز دیگری که به آن نیاز دارید زمان است چون عمل آمدن مایه خمیر چندین روز طول می کشد.
مرحله ی اول: به میزان مساوی از آرد و آب را در یک کاسه با هم مخلوط کنید. می توانید با یک چهارم پیمانه از هر کدام شروع کنید. آن ها را خوب هم بزنید. آب آنزیم آمیلاز را فعال می کند؛ این آنزیم نشاسته را به قند ساده تبدیل خواهد کرد تا باکتری ها و مخمرها بتوانند آن را بخورند.
مرحله ی دوم: روی کاسه را با یک حوله به صورت شل و آزاد یپوشانید و ظرف را روی پیشخان یا کابینت در دمای اتاق قرار دهید. نگه داشتن ترکیب در محیطی که اندکی گرم است باعث می شود فرآیند رشد و تکثیر قارچ ها و باکتری ها در خمیر سریع تر شود؛ ولی دمای محیط نباید خیلی گرم باشد.
مرحله سوم: دو بار در روز، یک بار صبح و یک بار عصر به ظرف سر بزنید و یک یا دو قاشق غذاخوری آرد و آب به طور مساوی به آن اضافه کنید. با این کار شما به مخمرهای خودتان غذا می دهید. بعد از ۳ الی ۵ روز، مایه خمیر شما شروع به حباب زدن می کند که نشانه ی خوبی است. چیزی که باعث پف کردن نان می شود در واقع همین گازها هستند. بعد از روز پنجم مایه خمیر شما باید حدود ۲ برابر حجم اولیه بزرگ و آماده ی استفاده شده باشد. یکی از راه های مطمئن شدن از آمادگی خمیر مایه، انداختن کمی از آن داخل یک لیوان آب است. اگر خمیر روی سطح آب ایستاد یعنی آماده ی استفاده است.
به یاد داشته باشید که این مقدار از خمیر ترش با همین مقدار مخمر آماده ای که از مغازه تهیه می کنید، برابر نیست. برای پختن نان با استفاده از خمیر ترشی که خودتان تهیه کردید، باید از دستورالعمل هایی که که از خمیر ترش خانگی استفاده می کنند، پیروی کنید. اگر از تمام خمیر ترش استفاده نمی کنید، می توانید طبق روال قبل مابقی آن را روزانه با آب و آرد تغذیه کنید، یا آن را در یخچال قرار دهید و هفته ای یک بار به آن آب و آرد اضافه کنید.
اگر تهیه کردن نان با این روش برای شما نگران کننده به نظر می رسد، باید بدانید که اجداد ما با استفاده از این روش هزاران سال نان تهیه می کردند؛ پس خیالتان راحت باشد. احتمال خیلی کمی وجود دارد که مایه خمیر برای شما مشکلی ایجاد کند. ممکن است در روز سوم یا چهارم بویی شبیه به بوی پنیر احساس کنید، اما تا زمانی که لزج نباشد یا بوی بسیار بدی ندهد (که اتفاق بسیار نادری است) مایه خمیر شما هیچ مشکلی ندارد. همچنین لازم نیست نگران اندازه گیری مواد اولیه باشید یا اشکالی ندارد اگر یک روز صبح فراموش کردید به خمیر مایه غذا بدهید. قرنطینه خانگی به اندازه کافی به ما فشار ذهنی وارد می کند، پس بدون هیچ نگرانی و استرسی از نان پختن لذت ببرید.
نکته مهم : خمیرمایه همانطور که می تواند نان را مطبوع کند ، در صورت عدم رعایت نکات لازم میتواند باعث بد طعمی و نامطبوع شدن نان نیز شود ! به این صورت که اگر خمیر در شرایط نامناسبی نگهداری شود ( مثلا در محیط خیلی گرم ) ، خمیرمایه ترکیبات جانبی دیگری تولید میکند که باعث ترشیدگی نان و یا حتی تلخ شدن آن می شوند ، برای همین بهتر است خمیر را در دمای اتاق ( 27 درجه سانتیگراد ) استراحت دهید و از قرار دادن خمیر در مجاورت منبع حرارتی به مدت طولانی خودداری کنید.همچنین اگر فرایند تخمیر زیاد طول بکشد، به طوری که منابع غذایی مخمرها تمام شود ، مخمرها شروع به واکنش های نامطلوبی کرده و بافت و طعم نان را خراب می کنند ، به زمانی که در دستورهای غذایی داده میشود دقت کنید تا نتیجه کار مطلوب باشد.