شاخص بورس نماگری است که سطح عمومی مولفه ای خاص مثل قیمت و یا بازده را در میان تمام یا گروهی از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار نشان می دهد. در واقع شاخص یک عدد است و بررسی آن به تنهایی فایده ای ندارد. برای اینکه عدد شاخص قابلیت تحلیل پیدا کند، یک سال به عنوان سال پایه در نظر گرفته می شود و تمامی اعداد و ارقام در آن سال، به عنوان رقم مبنا تعیین می گردند. در طی سال های بعد، تغییراتی که در قیمت ها و یا بازده به وجود می آیند، نسبت به اعداد و ارقام سال پایه سنجیده می شوند. در بورس اوراق بهادار تهران، فروردین سال ۱۳۶۹ به عنوان سال مبنا قرار گرفته و عدد ۱۰۰ نیز به عنوان عدد پایه شاخص تعیین شده است.
معرفی سایت های بورسی کاربردی در بازار سرمایه ایران (به همراه ویدئو)یکی از معیارهای سنجش عملکرد بازارهای مالی، شاخص ها هستند. با استفاده از این شاخص ها می توانید جهت حرکت و میزان تغییرات قیمت ها را تشخیص دهید. برای مثال می توان فهمید که روند کلی حرکت بازار در آینده صعودی است و یا نزولی. ز مهم ترین کاربرد شاخص ها این است که می شود از آن به عنوان مبنایی برای سنجش عملکرد پرتفوی (سبد سهام) خود استفاده کرد. به این صورت که سرمایه گذاران می توانند بازده پرتفوی خود را با بازده شاخص مقایسه کنند و به نوعی عملکرد خود را در مدیریت سهم هایشان مورد ارزیابی قرار دهند.
شاخص کل بورس چیست
مهمترین شاخصی که در بورس مورداستفاده قرار می گیرد و با نام شاخص بازده نقدی و قیمت (شاخص کل) که با نماد شاخص کل TEDPIX که کوتاه شده عبارت Tehran Exchange Dividend Price IndeX است.و در اخبار بورسی بیشتر با آن سروکار دارند، شاخص کل قیمت یا همان شاخص کل است. این شاخص نشان دهنده تغییرات کل قیمت نمادها در بازار است و میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام را در بازار مشخص می کند. به عنوان مثال وقتی می گویند شاخص کل رشد دو درصدی داشته است، یعنی میانگین قیمت پایانی ( نه قیمت آخرین معامله) سهام شرکت های بورسی ( با توجه به ارزش معاملات آنها) دو درصد افزایش داشته است.
شاخص قیمت TEPIX
شاخص قیمت یا شاخص بها به انگلیسی: (Price index) متغیری در اقتصاد است که تحولات قیمت را بر مبنای یک سال پایه نشان می دهد فاوت عمده این شاخص با شاخص کل این است که در شاخص قیمت، فقط قیمت سهام شرکت های بورسی در فرمول شاخص مورد محاسبه قرار می گیرد، در صورتی که در شاخص کل علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکت ها هم در محاسبه شاخص لحاظ می شود. در این شاخص نیز مثل شاخص کل، وزن شرکت ها در تاثیر آن ها بر شاخص قیمت اهمیت دارد، یعنی هرچه شرکت بزرگتر باشد، تاثیر آن بر شاخص قیمت نیز بیشتر است..شاخص قیمت به طرق گوناگون محاسبه می گردد که بسته به طریقه محاسبه آن به دسته های زیر تقسیم می گردد:
- شاخص بهای مصرف کننده (CPI)
- شاخص بهای تولیدکننده(PPI)
- شاخص بهای کالاهای صادراتی (XPI)
- شاخص بهای کالاهای وارداتی (MPI)
- شاخص بهای خرده فروشی (RPI)
- شاخص بهای عمده فروشی (WPI)
- شاخص بهای هسته ای ( (COPIبا کنار گذاشتن قیمت کالاهایی که تغییرات بسیار شدید دارند محاسبه می شود
شاخص بازده نقدی
این شاخص در بورس اوراق بهادار تهران(Tehran Exchange Dividend IndeX) TEDIX نامیده می شود. شاخص بازده نقدی، نشانگر میانگینِ بازده ناشی از پرداخت سود نقدی شرکت ها است. شرکت ها در پایان سال مالی خود معمولا قسمتی از سودِ کل خود را به افرادی که در زمان برگزاری مجمع سهامدار شرکت بودند، اختصاص می دهند
شاخص آزاد شناور (TEFIX):
معمولا شرکت ها یا افراد حقوقی، با سرمایه زیادی که دارند، هم از لحاظ ارزشی و هم تعداد، دارای سهام بیشتری نسبت به افراد حقیقی هستند. در نتیجه تاثیر آن ها در تغییرات بازار بیشتر خواهد بود. با توجه به این موضوع، به تعداد سهامی که در بازار سرمایه، در اختیار سهامداران حقیقی است و مرتباً در بازار خرید و فروش می شود، سهام شناور آزاد گفته می شود. ارزش میانگین این سهام به عنوان شاخص سهام آزاد شناور به کار گرفته می شود. به این ترتیب هر چه میزان یا درصد سهام شناور آزاد یک شرکت بیشتر باشد، برای سرمایه گذاران، جذابیت بیشتری برای شرکت در بازار مالی وجود دارد. با توجه به این موضوع، شاخص آزاد شناور درست به مانند شاخص کل محاسبه شده ولی به جای تعداد کل سهام از سهام آزاد شناور استفاده می شود.
شاخص ۵۰ شرکت فعال تر
شاخص ۵۰ شرکت فعال تر شاخصی است که از ۵۰ شرکت با بیشترین حجم معاملات ساخته می شود. این ۵۰ شرکت، شرکت هایی با بیشترین ضریب نقدشوندگی هستند. چرا که بیش از دیگر سهم ها خریدوفروش می شوند.در این شاخص شرکت هایی با نقد شوندگی پایین تر حضور ندارند. ممکن است شاخص کل پایین بیاید، اما اوضاع بازار خوب باشد. شاخص ۵۰ شرکت فعال تر می تواند این عامل را به نمایش می گذارد: وضع سهم هایی که خریدوفروش می شوند چطور است؟
