به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از ایسنا، لحظه تحویل سال مصادف با زمانی است که زمین یک دور کامل (۳۶۵ روز) را به دور خورشید گردش کرده و دور جدیدی را شروع خواهد کرد؛ در این زمان خورشید دقیقا در شرق طلوع و در غرب، غروب می کند، طول روز و شب با هم برابر می شود و اینها به علت اعتدال بهاری است.
از قرن ها پیش اعتدال بهاری در ایران به عنوان آغاز سال جدید، جشن گرفته می شود و ما آن را لحظه تحویل سال می خوانیم؛ لحظه ای که ساعت ۱۹ و ۳ دقیقه و ۲۶ ثانیه امروز، یکشنبه، بیست و نهم اسفندماه آغازگر سال یک هزار و چهارصد و یک هجری خورشیدی و ورود به قرن جدید است؛ لحظه تحویل سال خورشیدی برابر است با هفدهم شعبان سال ۱۴۴۳ هجری قمری و بیستم مارچ ۲۰۲۲ میلادی.
عمران مرادی،مدرس و پژوهشگر نجوم اظهار کرد: در اولین روز بهار، خورشید به نقطه تعادل می رسد. هزاران سال پیش نقطه اعتدلال بهاری در ابتدای صورت فلکی حمل متناظر با ماه فروردین بود که در گذر زمان به دلیل حرکت دایره ای زمین تغییر کرده است.
وی افزود: محور زمین در پی حرکت تقدیمی هر ۲۵ هزار و ۸۰۰ سال یک دور می زند. درحالیکه محور زمین تغییر می کند، مکان ستاره ها در آسمان نیز تغییر می کند و به این دلیل است که نقطه اعتدال بهاری در ابتدای برج حمل نیست و کمی تغییر کرده به عقب آمده است.
این پژوهشگر نجوم با بیان اینکه ایرانیان از دیرباز آغاز فروردین را آغاز سال نو و مقارن با اعتدال بهاری می دانستند، خاطرنشان کرد: زمانی که خورشید در نقطه اعتدال بهاری قرار می گیرد، لحظه تحویل سال است. این نقطه معیار چرخش یک ساله زمین به دور خورشید است. آغاز اعتدال بهاری در نیمکره شمالی مصادف با اعتدال پاییزی در نیمکره جنوبی است.
چرا یکشنبه روز اول فروردین نیست؟
مرادی پاسخ به این پرسش که چرا روز یک شنبه که لحظه تحویل سال است، اولین روز فرودین نیست، را اینگونه توضیح داد: بر اساس قرارداد، اگر لحظه تحویل سال جدید قبل از ظهر باشد، آن روز به عنوان اول فرودین درنظر گرفته می شود و اگر لحظه تحویل سال مانند امسال، بعد از ظهر باشد، فردای آن روز به عنوان روز یکم فروردین اطلاق می شود.
این مدرس نجوم به تقویم ایرانی اشاره کرد و آن را دقیق ترین تقویم موجود که مبتنی بر مبانی نجوم دانست و توضیح داد: تقویم ما بر اساس گاه شماری جلالی است که دقیق ترین تقویم موجود و کاملا مبتنی بر مبانی نجوم است.
وی ادامه داد: تحویل سال هجری خورشیدی به صورت دقیق با محاسبه ساعت، دقیقه و ثانیه مشخص می شود و کاملا هماهنگ با حرکت کره زمین است.
این مدرس نجوم با بیان اینکه هر شبانه روز به طور کامل ۲۴ ساعت نیست، اظهار کرد: طول شبانه روز برابر با ۲۳ و ۵۶ دقیقه است. در زمان ملک شاه جلال الدوله سلجوقی بر اساس محاسبه تقویمی عید نوروز به ۱۹ فروردین رسید، در این زمان گروهی از منجمان بنام همچون خیام و منصور عبدالرحمن این تقویم را در شهرهای اصفهان، ری و نیشابور با دقت رصد کردند و گاه شمار جلالی شکل گرفت که در آن میزان خطاها از بین رفت و پایه تقویم امروزی شد. در این تقویم کبیسه گیری مطرح شد.
وی گفت: سال کبیسه در گاه شماری به تعداد روزهایی گفته می شود که برای کسری مقدار سال به روزهای همان سال افزوده می شود.
به گفته مرادی، مبنای این تقویم، هجرت پیامبر از مکه به مدینه است.
چرا سال های مختلف با نام یک حیوانات شناخته می شوند؟
وی در پاسخ به این پرسش که چرا سال های مختلف با نام یکی از حیوانات شناخته می شود؟، یادآور شد: گاه شماری جانوری در فرهنگ ایرانی وجود نداشته و از دوران مغول وارد ایران شده است. ریشه این گاه شمار از آسیای شرقی است.
مرادی توضیح داد: در این گاه شماری نام گذاری سال ها با ۱۲ حیوان به ترتیب شامل موش، گاو، پلنگ یا ببر، خرگوش یا گربه، نهنگ یا اژدها، مار، اسب، گوسفند یا بز، میمون، مرغ یا خروس، سگ و خوک است. سال ۱۴۰۱ سال ببر یا پلنگ است.
این پژوهشگر نجوم دلیل انتخاب این حیوانات را اینگونه تشریح کرد: این نامگذاری به افسانه بودا مررتبط است، نقل شده که روزی بودا در آغاز سال نو همه حیوانات را دعوت می کند و تنها این ۱۲ حیوان که ذکر شد، دعوت را می پذیرند و بودا اینطور مقدر می کند که سرنوشت جهان در دست این حیوانات باشد.
مرادی در پاسخ به این پرسش که چرا سال ۱۴۰۰، آغاز قرن جدید نبود؟ گفت: موسسه ژئو فیزیک دانشگاه تهران که تقویم زیر نظر آن اعلام می شود، به این پرسش پاسخ داده و بر اساس محاسبات صورت گرفته، شروع سال ۱۴۰۰ شمسی به معنای آغاز قرن جدید هجری خورشیدی (قرن پانزدهم) نیست.
وی افزود: معنای قرن یا سده، ۱۰۰ سال است. هر تقویم یک مبدأ دارد و در عرف، اولین سال هر تقویم سال یک محسوب می شود. روز اول نخستین قرن هجری خورشیدی، جمعه ۱ فروردین ۱ و روز پایان آن، سه شنبه ۲۹ اسفند ۱۰۰ است.
وضعیت رصد آسمان
مرادی در توضیح وضعیت ستاره ها و سیارات در آسمان این شب ها، توضیح داد: سیارات این شب ها همگی سحرگاهی هستند و در شرق آسمان قابل رویت اند.
این مدرس نجوم، بارزترین سیاره آسمان این شب ها را زهره معرفی کرد و گفت: این سیاره از ۳ بامداد از آسمان سمت شرق قابل رویت است. مریخ نیز دیگر سیاره ای است که این روزها در آسمان خودنمایی می کند. همچنین، عطارد، مشتری و زحل نیز تا قبا از طلوع خورشید قابل مشاهده هستند.
این پژوهشگر در توضیح تفاوت سیاره و ستاره، گفت: سیاره ها تقریبا در یک مسیر هستند و و به دلیل اینکه به زمین نزدیک ترن از ستاره ها هستند، چشمک نمی زنند.