به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل ازباشگاه خبرنگاران جوان: از زمانی که بحث توافق تجاری ۲۵ ساله بین ایران و چین جدی شده است، به نظر می رسد بسیاری از کشور ها در رویکرد خود تجدید نظر کرده و به سمت توسعه روابط با ایران حرکت کردند.
بنا بر گفته کارشناسان با توافق ۲۵ ساله ایران و چین، جایگاه جمهوری اسلامی در مناسبات بین الملل ارتقاء می یابد و همین موضوع موجب می شود که کشور ها و رژیم هایی که تاکنون سیاست خصمانه ای علیه ایران داشتند، تغییر رویه دهند و سعی کنند خود را بار دیگر به جمهوری اسلامی نزدیک کنند.
نه تنها در این راه کشور های عربی منطقه در صف گسترش مناسبات با جمهوری اسلامی ایران قرار خواهند گرفت، بلکه کشور های دیگر نیز تمایل خواهند یافت تا روابط خود را با ایران بهبود بخشیده و گسترش دهند.
روابط ایران و چین چه چیز خاصی دارد؟
ابوالفضل علمایی مدرس دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه با تاکید بر اینکه روابط ایران و چین پیشاهنگ سیاست خارجی قرن بیست و یکم آسیاست، گفت که تحقیقات و پژوهش هایی که انجام شده است، نشان می دهند در سال های آتی بیش از ۸۰ درصد تبادلات تجاری جهان میان شرق و غرب آسیا رخ خواهد داد و این سند همکاری مکمل روابط این موضوع است. واقعیتی اجتناب ناپذیر وجود دارد و آن این است که دنیای غرب به ویژه آمریکا از نظر اقتصادی و سیاسی رو به افول هستند و تردیدی در این زمینه وجود ندارد که تولید ناخالص آمریکا در جهان از ۵۰ درصد جهان در سال ۱۹۵۰ به یک هفتم جهان کاهش یافته است.
علمایی همچنین گفت که ایران کشور مستقلی است و هیئت هایی از آمریکا و اروپا به پایتخت های یکدیگر سفر کردند تا جلوی توافق راهبردی ایران و چین را بگیرند. تهران و پکن در این توافق منافع خود را در نظر می گیرند و بر همین اساس عمل می کنند. پیشینه تاریخی نیز اثبات می کند که رابطه تهران و پکن هیچ گاه چالشی نبوده و دو کشور ایده «جاده ابریشم» را دنبال می کردند که دستاورد های شرق را به غرب انتقال می داده است.
غلامرضا انصاری معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه هم تیرماه امسال گفت که مبنای روابط ایران و چین از ابتدای انقلاب اسلامی روابط اقتصادی پویا، خوب و برد - برد بوده است.
معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه همچنین گفت که با توجه به ظرفیت های جغرافیایی و روابط تاریخی اقتصادی طبیعی است که به روابط با چین توجه داشته باشیم و برای روابط بلند مدت برنامه ریزی کنیم. پیش از انقلاب اسلامی روابط کشور ها با پیشران ایدئولوژیک، نظامی یا امنیتی بود، اما روابط با چین از گذشته دور روابط عمیق اقتصادی بوده است.
در حقیقت ظرفیت های زیادی در ایران وجود دارد که می تواند کشوری، چون چین را ترغیب به تلاش برای یک توافق دراز مدت کند، البته پکن هم جایگاه جمهوری اسلامی را در معادلات منطقه ای و جهانی به خوبی درک کرده و می داند که ایران با ویژگی های منحصر به فرد خود در منطقه می تواند این جایگاه را ارتقاء دهد و تبدیل به یک کشور پرتوان از نظر سیاسی و اقتصادی شود. به همین خاطر سرمایه گذاری چین در ایران، یک توافق دو سر برد است که البته تأثیرات مستقیم و غیر مستقیم در پیرامون آن نیز خواهد داشت.
اجرای توافق ۲۵ ساله بر اساس تعهدات دو طرف ایران و چین، کشور های دیگر را نیز ترغیب به توافقات تازه با پکن و حتی با تهران خواهد کرد. اکنون در شرق آسیا کشور هایی هستند که تحت نفوذ و تأثیر مستقیم آمریکا قرار دارند. هندوستان، کره جنوبی، ژاپن و برخی دیگر از کشور ها به دلیل آن که تحت نفوذ ایالات متحده هستند، نمی توانند یک روابط سیاسی و اقتصادی عادی و با ثبات با ایران داشته باشند.
سه کشور نامبرده از نظر اقتصادی، تکنولوژی و صنعتی پیشرفته هستند، اما به دلیل تبعیت از آمریکا از ظرفیت های سرمایه گذاری در ایران بی بهره اند. این کشور ها استقلال سیاسی ندارند. چین با سیاست مستقل خود بدون توجه به مخالفت ها و ضدیت های آمریکا جهت انجام توافق ۲۵ ساله با ایران، گام برداشته در حالی که کره جنوبی، ژاپن و هند با وجودی که کشور های پیشرفته و از نظر اقتصادی در رده های بالا قرار دارند، قدرت تصمیم گیری از آن ها سلب شده لذا اتفاق میان ایران و چین می تواند محرکی برای به دست آوردن استقلال سیاسی در آن ها شود. قدر مسلم، توافق ۲۵ ساله ایران و چین، باعث اتفاقات خوبی در منطقه خواهد شد و باعث می گردد که، نخست، رژیم های عربی منطقه سیاست های خصمانه خود را کنار بگذارند و سپس فراتر از منطقه نیز بر روی تصمیمات کشور هایی همچون ژاپن، کره جنوبی و هند تأثیر خواهد گذاشت.
هند نگران روابط خود با ایران است؟
دهلی نو مدت هاست که برای توسعه بندر چابهار و تبدیل کردن آن به یک موفقیت اقتصادی رابطه تنگاتنگی با تهران برقرار کرده است. بندر چابهار در فاصله کمتر از ۹۰۰ مایلی بمبئی واقع شده و می تواند دروازه بسیار مهمی برای دهلی نو در رسیدن به آسیای میانه و افغانستان باشد و از زمانی که بحث توافق تجاری ۲۵ ساله بین ایران و چین جدی شده به نظر می رسد، کابینه هند خیال آرامی نسبت به چشم انداز حضور در ایران ندارد. در زمان سفر ناندرا مودی، نخست وزیر هند در سال ۲۰۱۶ به تهران، ایران، هند و افغانستان توافق سه جانبه ای را به نام کریدور حمل و نقل بین المللی در راستای تسهیل انتقال کالا از هند به افغانستان از طریق چابهار امضا کردند.
اما از زمان طرح موضوع توافق تجاری و سرمایه گذاری سنگین چینی ها در بنادر ایران این احتمال مطرح شده است که حضور هندی ها در پروژه های ایران به خصوص بندر چابهار تحت تاثیر این مسئله قرار بگیرد.اگرچه هنوز توافق تجاری چین و ایران به صورت نهایی امضا نشده، اما هندی ها در تلاش هستند تا جای پا خود در تهران را حفظ کنند. در ماه های گذشته وزیر دفاع هند به ایران سفر کرد، نکته حائز اهمیت اینکه سفر سینگ به ایران نخستین سفر یک وزیر دفاع هند طی ۲۰ سال گذشته به ایران محسوب می شود.
سینگ بعد از ورود به ایران در توئیتر نوشت که مذاکرات بسیار مثمر ثمری را با امیر حاتمی، همتای ایرانی اش داشته است. دو روز بعد وزیر امور خارجه هند وارد ایران شد و بنا به گزارش ها هر دو این وزرای هندی ها در سفر خود به دنبال مطمئن شدن نسبت به ادامه حضور خود در توسعه بندر چابهار و برخی دیگر از پروژه ها در ایران بودند. در حقیقت هندی ها به دنبال آن بودند که مطمئن شوند با ورود چین و نهایی شدن امضای توافقنامه تجاری بین پکن و تهران آنان همچنان می توانند جایگاه خود در ایران را حفظ کنند.
حسن هانی زاده کارشناس مسائل بین الملل با بیان اینکه هند نسبت به حضور چین در منطقه به ویژه ایران و جنوب شرق آسیا بسیار حساس است، گفت: از آنجا که هند خود را یک محور بزرگ اقتصادی تلقی می کند، در صدد است که سطح روابط اقتصادی خود را با تهران گسترش دهد، دهلی نو در مسئله ایجاد منطقه آزاد تجاری در چابهار حساس است و سعی می کند در این حوزه سرمایه گذاری بالایی داشته باشد.
چه کشورهایی برای برقراری رابطه با ایران به تکاپو افتادند؟
هانی زاده معتقد است که دهلی نو خود را رقیب اقتصادی چین می داند و سعی می کند که چین درهر نقطه ای از منطقه جنوب شرق و غرب آسیا پا می گذارد، حضور داشته باشد تا بتواند مانع حضور چین شود، لذا هندی ها هر جایی که چینی ها باشند، به تکاپو می افتند، اما از آنجا که هند بخشی از سیاست های خود را به آمریکا وابسته کرده است، لذا خارج از اعمال فشار های واشنگتن نمی تواند تصمیم گیری کند در حالی که تصمیم گیری های سیاسی و اقتصادی پکن مستقل از آمریکاست.
او با اشاره به اینکه در کنار توافق ایران و چین چه کشور هایی ترغیب به گسترش روابط با ایران شدند، گفت که علاوه بر هند کشور های شرق آسیا مانند مالزی و اندونزی هم تمایل دارند با ایران رابطه برقرار کنند، همچنین کره جنوبی سعی در بازسازی روابط خود را با ایران دارد، چراکه کره جنوبی تحت تاثیر سیاست های آمریکاست به همین دلیل حضور چین موجب می شود که این کشور هم روابط خود را در حوزه اقتصادی با ایران بهبود ببخشد.
این کارشناس مسائل بین الملل با بیان اینکه روابط ایران و چین موجب ایجاد رقابت شده است، گفت که حتی آمریکایی ها هم سعی می کنند از طریق ترغیب برخی کشور های هم پیمان خود با ایران رابطه داشته باشند تا چین نتواند بر اقتصاد منطقه مسلط شود به همین خاطر یکی از کشور ها کره جنوبی خواهد بود.
هانی زاده با اشاره به مزیت روابط ایران با چین، گفت که یکی از پیامد های مهم قرار داد ۲۵ ساله تهران و پکن مسئله حذف دلار از مبادلات خواهد بود که بعد ها روسیه و کشور های دیگری هم به این همکاری اقتصادی خواهند پیوست و این باعث نگرانی آمریکا و کشور های هم پیمانش خواهد بود، زیرا خروج دلار از چرخه اقتصادی چند کشور بزرگ منطقه مانند ایران، چین و روسیه باعث فروپاشی اقتصاد واشنگتن خواهد شد، به همین خاطر واشنگتن و هم پیمانان آن به شدت نگران اجرایی شدن این سند راهبردی هستند.
به گفته محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهور ایران، توافق ۲۵ ساله بین ایران و چین بسیار مهم است. روابط ایران و چین در بخش های مختلف سیاسی و اقتصادی تعمیق و گسترش یافته است. توافق فوق این امکان را برای ما فراهم می کند که بتوانیم به طور هدفمند برنامه هایی برای فعالیت نهاد های مختلف کشور ترسیم کنیم.