زکات از واجبات مالی در دین اسلام است که بر اساس آن، مسلمانان باید مقدار معینی از ۹ قلم کالا برای مصرف در زندگی فقرا و سایر امور عمومی اجتماعی بپردازند. این ۹ کالا عبارتند از نقدین (طلا و نقره)، انعام ثلاثه ( گاو، گوسفند و شتر) و غلات اربعه (گندم، جو، کشمش و خرما). مقدار پرداختی هر یک از این کالاها متفاوت بوده و در فقه تعیین شده است.زکات از جمله مهم ترین واجبات است و تأکید بسیاری بر آن شده است. زکات از فروع دین شمرده شده و در منابع دینی در کنار نماز و جهاد قرار گرفته و یکی از پنج ستون دین است. در ۵۹ آیه قرآن و حدود ۲۰۰۰ روایت به زکات اشاره شده است. در قرآن در بسیاری از موارد از واژه صدقه برای اشاره به زکات استفاده شده است و در فقه، زکات را صدقه واجب می خوانند.زکات دو نوع دارد: زکات بدن که همان زکات فطره است و در عید فطر پرداخت می شود و زکات مال که به غلات چهارگانه، دام ها و سکه ها با شرایط خاصی تعلق می گیرد.
زکات به چه چیزهایی تعلق میگیرد:
اوّل: گندم.
دوّم: جو.
سوّم: خرما.
چهارم: کشمش.
پنجم: طلا.
ششم: نقره.
هفتم: شتر.
هشتم: گاو.
نهم: گوسفند.
دهم: مال التجاره بنا بر احتیاط لازم.
و اگر کسی مالک یکی از این ده چیز باشد، واجد شرایط باشد، باید مقداری که معین شده، به یکی از مصرف هایی که دستور داده اند برساند.
در «شتر، گاو، گوسفند، طلا و نقره» زکات زمانی واجب می شود که فرد، یازده ماه کامل مالک این اموال بوده و سایر شرایط تعلّقِ زکات نیز فراهم باشد ولی اولِ سال بعد را باید پس از تمام شدن ماه دوازدهم حساب كند و به تعبیری دیگر، آغاز سال بعد وقتی است که یک سال کامل (دوازده ماه) بر این اموال بگذرد و این سال را «سال زکاتی»می نامند (سال زکاتی بر مبنای سال قمری لحاظ می گردد نه سال شمسی) امّا در برخی دیگر از اموال متعلّقِ زکات یعنی گندم، جو، خرما و كشمش گذشتن یک سال کامل شرط نیست. زكات گندم و جو و خرما و كشمش وقتى واجب مىشود كه به مقدار نصاب برسند و نصاب آنها من تبريز و مثقال كم است كه ٢٠٧/٨٤٧ كيلوگرم میشود.
شرایط زکات غلات
برای زکات غلات (گندم، جو، خرما و کشمش) دو شرط وجود دارد:
۱. مالک بودن زراعت
۲. رسیدن به مقدار نصاب (۲۰۷ مَن، معادل۸۴۷ یا ۸۸۵ کیلوگرم)
مقدار زکات با توجه به شرایط مختلف آبیاری بین یک دهم تا یک بیستم محصول است.
شرایط زکات طلا و نقره
برای زکات طلا و نقره سه شرط وجود دارد:
۱. زکات طلا و نقره در صورتی واجب می شود که آن را سکه زده باشند و معامله با آن رواج داشته باشد.
۲. گذشتِ سال.
۳. رسیدن به مقدار نصاب. نصاب اول طلا بیست مثقال شرعی (حدود ۶۹ گرم) و نصاب اول نقره دویست درهم (حدود ۶۰۰ گرم) و زکات آن یک چهلم است.
شرایط زکات حیوانات
برای زکات دام (شتر، گاو، گوسفند) چهار شرط وجود دارد:
۱. گذشتِ سال
۲. چریدن از علف بیابان نه علوفه چیده شده
۳. بی کار بودن حیوان در طول سال
۴. رسیدن به مقدار نصاب. نصاب اول شتر ۵ نفر است که یک گوسفند زکات آن است. زکات اول گاو ۳۰ رأس است که زکات آن یک گوساله دو ساله است. زکات اول گوسفند ۴۰ رأس و زکات آن یک گوسفند است.
زکات فطره
زکات فطره مالی است که پرداخت آن با شرایطی پس از پایان ماه رمضان و با حلول عید فطر واجب می شود. مقدار آن یک صاع (تقریبا سه کیلو) گندم یا جو یا خرما یا کشمش برای هر نفر است و هر فرد مکلف باید برای خود و افرادی که نان خور او محسوب می شوند این زکات را بدهد. به جای هر یک از این ها می توان قیمت آن را نیز به فقیر داد.
زکات و مالیات
امروزه در مورد زکات بحث های مختلفی وجود دارد از جمله رابطه زکات و مالیاتی که دولت می گیرد و انحصار زکات در موارد نُه گانه. گروهی وجود مالیات را جایگزین زکات می دانند و در مقابل برخی با توجه به آیات و روایات و موارد وجوب و موارد مصرف، مالیات و زکات را دو مقولۀ جدا می دانند. برخی روشنفکران زکات را منحصر در نه چیز ندانسته و همه تولیدات صنعتی، کشاورزی و غیره را مشمول آن می دانند.
احکام پوشش و آرایش چیست؟
