احتمالا معلم موسیقی شما هم از شما خواسته باشد که در حین نوازندگی ویولن یا هر ساز دیگری پا بزنید و با پا زدن ریتم موزیک را حفظ کنید. اگر برای شما هم سخت است که چنین کاری انجام دهید و پا زدن و حفظ کردن ضرب پا برای شمارش ریتم موسیقی برایتان به یک معضل تبدیل شده، با ما همراه باشید تا پا زدن را به زبان ساده به شما آموزش دهیم و چند تمرین ساده برای عادت کردن به پا زدن در حین نوازندگی به شما یاد بدهیم.
نحوه پا زدن برای شمارش ریتم موسیقی
ما اصولا برای هر ضرب در موسیقی یک بار پا می زنیم. برای این کار کف پایمان را روی زمین می گذاریم و با ثابت نگه داشتن پاشنه پا، کف پا را بالا می بریم و دوباره پایمان را پایین می آوریم تا دوباره تمام قسمت های کف پایمان بر روی زمین قرار بگیرد. درست مطابق تصویر زیر! وقتی که این عمل رفت و برگشت پا را انجام می دهیم، در واقع یک ضرب را اجرا کرده ایم.
نحوه پا زدن برای شمارش ریتم 4/4
حالا تصور کنید که شما می خواهید همراه با یک میزان 4/4 که 4 عدد نت سیاه دارد، پا بزنید. در این صورت باید چهار بار پایتان را در یک سیکل رفت و برگشت بالا و پایین کنید تا ریتم یکی از میزان های 4/4 در بیاید. در واقع هر سیکل رفت و برگشت به عنوان یک ضرب سیاه کامل شناخته می شود و با این حساب بردن پا به سمت بالا نیم ضرب (معادل نت چنگ) و آوردن پا به سمت پایین نیز نیم ضرب (معادل نت چنگ) یعنی یک دوم نت سیاه است.
نحوه پا زدن برای شمارش ریتم 6/8
برای ریتم های ترکیبی حرکت رفت و برگشت پا به جای دو به سه قسمت مساوی تقسیم می شود. هر حرکت رفت و برگشت پا یک ضرب محسوب می شود. و یک سیاه نقطه دار در یک متر شش هشت یک ضرب است.پس برای اجرای یک تریوله یا سه نت چنگ باید این سه نت را در یک سیکل رفت و برگشت پا بگنجانیم. در صورتی که در ابتدای کار تمرکز لازم همزمان را در نواختن ساز و ضرب پا را ندارید ابتدا بدون نواختن ساز ضرب پا را به تنهایی تمرین کنید. بطور مثال هنگامی که میخواهید یک نت گرد را با ضرب پا تمرین کنید همزمان با شروع ضرب پا یک نت گرد را با صدای نت دو بخوانید.
خوب است این را بدانید که نحوه پا زدن برای ریتم 6/8 با ریتم های ساده ای مثل 4/4 متفاوت است. شما در ریتم های 6/8 که در هر میزان دو تا یک و نیم ضرب معادل دو سیاه نقطه دار دارید، با هر بار پا زدن و در طی سیکل رفت و برگشت پا یک و نیم ضرب یا در واقع 3 نت چنگ را محاسبه می کنید. در واقع شما برای محاسبه ریتم هر کدام از میزان های 6/8 باید فقط دو بار پا بزنید و در هر بار پا زدن و بالا و پایین کردن کف پایتان یک و نیم ضرب معادل 3 چنگ را بشمارید. یعنی وقتی پایتان بالا و پایین برده می شود، در این حین می گویید: یک دو سه (معادل سه چنگ). وقتی هم که دوباره برای بار دوم پایتان را بالا و پایین می برید، می گویید: چهار پنچ شش (معادل سه چنگ یا یک و نیم ضرب بعدی همان میزان). بدین شکل با دو بار پا زدن می توانید یک میزان کامل از ریتم 6/8 را اجرا کنید.
نکات و اصطلاحات کلی ضرب پا
- گام چهارم: در ارزش زمانی نت سیاه یعنی زمان ی ضرب پای کامل
- ضرب پا:به زمانی که پاشنه ی پایتان بر روی زمین بماند اما پنجه ی پایتان از ارتفاع تقریبا سه سانتی سطح زمین به زمین خورده ودوباره به جای اول باز گردد یک ضرب پا میگویندپس یک ضرب پا برابر یک نت سیاه است ،دو ضرب پا برابر یک نت سفید است، چهار ضرب پا یک نت گرد است حالا نیم ضرب پا برابر با یک چنگ(نیم ضرب پا: فقط یک رفت است وپا از روی زمین بلند نمی شود )، نصف نیم ضرب برابر با یک دولا چنگ
- چنگ برابر 1/2 یک ضرب پا و دولاچنگ برابر با1/4 یک ضرب پا
- در سکوت ها ما فقط ضرب پا میزنیم اما از گیتار هیچ صدایی در نمی آوریم پس : در سکوت گرد ما چهار ضرب پا میزنیم بدون این که نتی را به صدا در بیاوریم
- در سکوت سفید دو ضرب پا سکوت میکنیم ،در سکوت سیاه یک ضرب پا سکوت می کنیم ، در سکوت چنگ نیم ضرب پا سکوت میکنیم ،در سکوت دولا چنگ نصف نیم ضرب پا سکوت می کنیم.
چرا با پا ضرب بگیریم؟
ضرب پا بسیار مهم است، چون شما را با ریتم آهنگ همراه می کند. نگه داشتن ریتم یک مسئله درونی است و ضرب گرفتن با پا کمک می کند که ریتمی که در ذهن شما است به بدن انتقال پیدا کند. همین مسئله باعث می شود که شما با موسیقی همراه شوید و بهتر ریتم را اجرا کنید.نگه داشتن ریتم احتمالا مهم ترین بخش نوازندگی (در کنار اجرای صحیح نت ها) است. پس شاید تعجب کنید که چقدر مدرسان گیتار بر ضرب گرفتن با پا تاکید می کند. اما همین تمرین ساده به شما کمک می کند که ساده تر و برای مدتی طولانی تر ریتم گیتار را حفظ کنید.
اشتباه مهم در مورد پا زدن برای شمارش ریتم
یکی از مشکلاتی که اغلب هنرجویان ویولن و سازهای دیگر برای پا زدن با آن مواجه می شوند، این است که نمی توانند پا زدن را در حین نوازندگی با یک ریتم و سرعت مشخص ادامه دهند. مشکل اینجاست که خیلی از افراد در حین ساز زدن سرعت پایشان را کم و زیاد می کنند و بعضی از افراد در بعضی از قسمت های اجرایشان فراموش می کنند که به پا زدن ادامه دهند. نکته این است که پای شما نباید از دستتان فرمان بگیرد و نباید سرعت پا زدنتان در حین اجرای نت های مختلف تغییر پیدا کند. بلکه این دستتان است که باید از پای شما فرمان بگیرد و سرعت اجرا را بر اساس پای شما متوجه شود. برای این منظور باید مغزتان به پای شما فرمان دهد و پای شما به دستتان فرمان دهد تا دست بتواند که نت ها را با ارزش زمانی درست اجرا کند.
تمرینات کاربردی برای عادت کردن به پا زدن
واقعیت این است که فقط تمرین و تمرین می تواند به شما برای عادت کردن به پا زدن برای شمارش ریتم موسیقی کمک کند. به شما توصیه می کنم که برای اینکه بتوانید به پا زدن برای شمارش موسیقی عادت کنید، در حین انجام کارهای روزانه تان مثلا در حین دیدن تلویزیون سعی کنید که با یک سرعت مشخص شروع به پا زدن کنید و مدام این تمرین را تکرار کنید تا پای شما عادت کند که درست مثل یک مترونوم و مثل تیک تاک ساعت با یک سرعت بالا و پایین بشود. کار دیگری که می توانید انجام دهید، این است که به صدای مترونوم با هندزفری گوش دهید و در حین انجام کارهای روزانه تان همگام با صدای مترونوم پا بزنید. نکته دیگر اینکه می توانید قبل از اینکه یک قطعه را اجرا کنید، شروع به ریتم خوانی آن قطعه کنید و بدون اینکه نوازندگی کنید، نت ها را یک به یک بخوانید و به اندازه ارزش هر کدام از نت ها پا بزنید و وقتی که ریتم خوانی و پا زدن برایتان آسان شد، شروع به تمرین آن قطعه با سازتان کنید.
ضرب گرفتن با پا را همه ی ما انجام داده ایم. اما درست همراه شدن با ضرب آهنگ نیاز به تمرین دارد.همیشه با پایی که گیتار به آن تکیه ندارد ضرب بگیرید. اگر گیتار را روی پای راست خود می گذارید و می خواهید ضرب را هم با پای راست (پای اصلی خود) بگیرید، تنها با نوک پا ضرب را حفظ کنید و پاشنه ی پا را ثابت نگه دارید.
بهتر است به همراه یک مترونوم ضرب گرفتن را تمرین کنید. برای این کار می توانید یک اپ مترونوم را روی گوشی خود نصب کنید.در ابتدا مترونوم را روی ۶۰bpm تنظیم کنید و با پا ضرب بگیرید. حالا با هر ضرب یکبار گیتار را به سمت پایین بنوازید. سعی کنید که با ضرب ها هماهنگ شوید و به اصطلاح ریتم را درونی کنید.زمانی که به راحتی این تمرین را انجام دادید، استرام ها را رفت و برگشت انجام دهید، یا هر ریتمی که در آن بهتر هستید را امتحان کنید.هر بار که به موسیقی گوش می کنید با پا ضرب بگیریدیکی از بهترین تمرین ها برای ضرب پا این است که همه جا همراه موسیقی ضرب بگیرید. پس اگر در خانه موسیقی گوش می کنید، با پا همراه آهنگ ضرب بگیرید. یا اگر در مهمانی هستید و موسیقی پخش می شود همین کار را تکرار کنید.
معایب ضرب پا
استفاده از پا ضرب به علت اینکه ممکن است با خطای انسانی روبرو شود نمی تواند دقیق و قابل اعتماد باشد. یعنی معمولا نوازنده آماتور وقتی در قسمتی از قطعه با نت مشکل پیدا می کند نا خودآگاه از ضرب خارج می شود و حتی ممکن است خود فرد هم متوجه بروز این مشکل نشود.و اینکه بوسیله پا ضرب نگه داشتن تمپو کار دشواریست همچنین پا ضرب مشخص نمی کند که شما روی چه تمپویی قرار دارید.
استاندارد مورد قبول برای تمرین قطعات در تمپوی معین همان مترونوم است.همانطور که می دانید در استودیو ها از مترونوم برای نوازندگان استفاده می شود پس چه بهتر که نوازنده از همان ابتدا عادت به نواختن همراه مترونوم کند.یا اینکه در یک گروه موسیقی و بخصوص برای سازهای کوبه ای یا آکمپانیمتنر گیتار که وظیفه ی مترونوم را در یک گروه بر عهده دارند توصیه می شود که در تمرینات انفرادی خودشان از مترونوم استفاده کنند.
آشنایی با مترونوم برای سنتور و طرز کار کردن با آن
