حکایت‌های سعدی در گلستان / باب اول در سیرت پادشاهان؛ حکایت شماره 2 + خوانش با صدای بهروز رضوی

تفسیر حکایت شماره 2، باب اول گلستان سعدی

در این شعر، یکی از پادشاهان خراسان خواب محمود سبکتگین را می‌بیند که در آن، وجود او به خاک تبدیل شده و تنها چشمانش همچنان زنده و نگران در اطراف می‌چرخند. دیگر حکما نمی‌توانند خواب را تفسیر کنند، اما یک درویش به درستی می‌گوید که او در فکر از دست دادن سلطنتش است. در ادامه، شاعر به مرگ و نابودی انسان‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید که اثر وجود آن‌ها بر روی زمین باقی نمانده و تنها نام آن‌هاست که زنده است. او از دیگران می‌خواهد که قدر عمر خود را بدانند و پیش از آنکه مرگ فرا برسد، زندگی را غنیمت شمارند.

برگردان به زبان ساده

# یکی از ملوکِ خراسان محمودِ سبکتگین را به خواب چنان دید که جمله وجود او ریخته بود و خاک شده مگر چشمان او که همچنان در چشم‌خانه همی‌گردید و نظر می‌کرد. سایر حکما از تأویل این فروماندند مگر درویشی که به جای آورد و گفت: هنوز نگران است که مُلکش با دگران است.

هوش مصنوعی: یکی از پادشاهان خراسان خواب عجیبی از محمود سبکتگین دید. در خواب، او را در حالی یافت که تمام وجودش از بین رفته و به خاک تبدیل شده بود، به جز چشمانش که همچنان در حال چرخیدن و نگاه کردن بودند. سایر عالمان نتوانستند این خواب را تفسیر کنند، اما یک درویش اظهار نظر کرد و گفت: او هنوز نگران است که حکومتش در دست دیگران است.

# بس نامور به زیر زمین دفن کرده‌اند

کز هستیش به رویِ زمین بر، نشان نماند

هوش مصنوعی: خیلی از افراد مشهور را در زیر زمین دفن کرده‌اند به طوری که دیگر هیچ نشانی از وجود آن‌ها بر روی زمین باقی نمانده است.

# وآنْ پیرْ لاشه را که سپردند زیر گِل

خاکش چنان بخورد کزو استخوان نماند

لاشهٔ آن پیرِ فرتوت را که در زمین دفن کردند، خاک چنان او را فرو خورد که حتی استخوانی هم از او بر جای نگذاشت.

# زنده‌ست نام فَرّخِ نوشین‌روان به خیر

گرچه بسی گذشت که نوشین‌روان نماند

هوش مصنوعی: نام فرخ نوشین‌روان هنوز در یادها زنده است و به خوبی یاد می‌شود، هرچند مدت زیادی است که او دیگر در میان ما نیست.

# خیری کن ای فلان و غنیمت شمار عمر

زآن پیشتر که بانگ بر آید: فلان نماند

هوش مصنوعی: ای فلان، خوبی کن و عمرت را غنیمت بشمار، پیش از آنکه صدایی به گوش برسد که دیگر فلانی در میان نیست.