به گزارش پایگاه خبری ساعدنیوز، گزارش افشاگرانه Axios نشان میدهد که تیم نزدیک به دونالد ترامپ، از جمله مشاوران ارشد کمپین انتخاباتی او، بنیامین نتانیاهو را فردی «غیرقابل پیشبینی، افراطی و دیوانهوار» میدانند که اقداماتش نه تنها به ضرر اسرائیل، بلکه به ضرر خود ترامپ در عرصه بینالملل تمام میشود.
در نگاه اول، چنین توصیفی ممکن است تعجببرانگیز باشد. مگر ترامپ همان رئیسجمهوری نبود که سفارت آمریکا را به قدس منتقل کرد، حاکمیت اسرائیل بر جولان را به رسمیت شناخت و برنامه الحاق کرانه باختری را چشمپوشی کرد؟ پس چه اتفاقی افتاده که امروز اطرافیان او چنین نگاهی دارند؟
از اتحاد استراتژیک تا دلخوریهای شخصی
روابط ترامپ و نتانیاهو، اگرچه در دوران ریاستجمهوری ترامپ ظاهراً گرم بود، اما پس از شکست ترامپ در انتخابات 2020 دچار تنش شد. خشم اصلی ترامپ زمانی شعلهور شد که نتانیاهو بلافاصله پیروزی بایدن را تبریک گفت. ترامپ در مصاحبهای با یک رسانه اسرائیلی گفته بود: «فکر نمیکردم نتانیاهو به من اینطور خیانت کند.»
در سیاست آمریکا، روابط شخصی اهمیت بالایی دارد. بسیاری از تصمیمگیریها، خصوصاً در کاخ سفید ترامپ، از فیلتر روابط شخصی عبور میکرد. به همین دلیل، اختلافات شخصی میان دو چهره راستگرای جهانی، به تدریج شکاف سیاسی را نیز عمیقتر کرد.
گسترش جنگ غزه و گسستهای پنهان
آنچه آتش اختلاف را شعلهورتر کرده، جنگ اخیر غزه است. از نظر مشاوران ترامپ، عملکرد نتانیاهو در قبال حماس و بیتوجهیاش به فشارهای بینالمللی، چهره اسرائیل را در افکار عمومی جهان مخدوش کرده است. به گفته منبعی آگاه در گزارش Axios: «او با اقدامات افراطیاش، نهتنها آمریکا را در موقعیت دشواری قرار داده، بلکه کار را برای رئیسجمهوری بعدی هم سخت کرده است.»
این سخنان میتواند نشانهای باشد از یک دگرگونی بنیادین: جمهوریخواهان که تا پیش از این بیقید و شرط از اسرائیل حمایت میکردند، اکنون به دنبال «تعدیل» رابطهاند.
سایه انتخابات 2024 بر سیاست خاورمیانه
ترامپ در آستانه انتخابات ریاستجمهوری 2024، تلاش دارد تا در افکار عمومی آمریکاییها تصویر یک رهبر عملگرا، صلحطلب و مخالف جنگهای بیپایان را ارائه دهد. اما حمایت کورکورانه از نتانیاهو، که متهم به جنایات جنگی و افراطگرایی است، میتواند این تصویر را خدشهدار کند؛ بهویژه میان نسل جوان، اقلیتها، و حتی بخشی از رأیدهندگان مذهبی که از خشونتهای اخیر در غزه منزجر شدهاند.
به همین دلیل، تیم ترامپ تلاش دارد تا با فاصلهگذاری تاکتیکی از دولت اسرائیل، هم حمایت سنتی لابیهای طرفدار اسرائیل را حفظ کند و هم از پیامدهای منفی همراهی کامل با نتانیاهو بگریزد.
شخصیت سیاسی نتانیاهو: رهبر یا ماجراجو؟
نتانیاهو سالهاست بهعنوان یک بازیگر سیاستزده، ماهر در بقا و استاد مهندسی افکار عمومی شناخته میشود. اما در دوره اخیر، منتقدان میگویند او دیگر به دنبال منافع ملی اسرائیل نیست، بلکه صرفاً برای حفظ قدرت، دست به اقدامات پرخطر میزند: از اتحاد با افراطیترین احزاب مذهبی تا تأیید حملات بیرحمانه به غیرنظامیان.
از دید تیم ترامپ، این اقدامات میتواند کل پروژه «آشتی خاورمیانه» که در دوران ریاستجمهوری ترامپ با عنوان «توافقات ابراهیم» آغاز شد را نابود کند. به بیان دیگر: نتانیاهو دیگر یک متحد استراتژیک نیست، بلکه یک ریسک سیاسی پرهزینه.
موج تردید در واشنگتن؛ فراتر از ترامپ
گرچه گزارش Axios به تیم ترامپ اشاره دارد، اما این تردید نسبت به نتانیاهو تنها محدود به اردوگاه جمهوریخواهان نیست. در دولت بایدن نیز شاهد هستیم که حمایتها از تلآویو محتاطتر، کنترلشدهتر و گاه مشروط شدهاند.
اکنون در محافل فکری آمریکا زمزمههایی شنیده میشود درباره ضرورت بازنگری در رابطه آمریکا با اسرائیل. حتی سناتورهای برجستهای از هر دو حزب خواستار توقف ارسال سلاح به اسرائیل شدهاند، مگر آنکه تلآویو به قوانین بینالمللی پایبند شود.
نتانیاهو و تئوری «بازیگر غیرقابل پیشبینی»
در روابط بینالملل، برخی رهبران عامدانه چهرهای غیرقابل پیشبینی از خود نشان میدهند تا دشمنانشان را بترسانند. نتانیاهو سالها با همین رویکرد بازی کرده است. اما اکنون، به نظر میرسد که این استراتژی علیه خودش عمل کرده؛ دیگر حتی متحدان قدیمیاش او را یک خطر تلقی میکنند.
وقتی نزدیکترین متحد سابقش، یعنی تیم ترامپ، به او برچسب «دیوانه» میزند، یعنی زمان آن رسیده که تلآویو بازنگری عمیقی در سیاستهای خود انجام دهد. زیرا «دیوانه» در سیاست بینالملل، کسی است که دیگر نمیتوان به پیشبینیپذیریاش تکیه کرد — حتی اگر متحد باشد.
افشاگری اخیر Axios شاید در ظاهر صرفاً یک «حاشیه» سیاسی باشد، اما در بطن خود، حاوی نشانههایی جدی از تغییر توازن قدرت در روابط آمریکا و اسرائیل است. ترامپ، که نماد حمایت بیقید و شرط از اسرائیل بود، اکنون تلاش دارد خود را از یک چهره جنجالی چون نتانیاهو جدا کند — شاید نه به دلایل اخلاقی، بلکه به دلایل کاملاً انتخاباتی و عملگرایانه.
در دنیای سیاست، فاصله میان «دیوانه» و «رهبر» تنها یک بحران فاصله دارد.
برای پیگیری اخبار سیاسی اینجا کلیک کنید.
4 ماه پیش