آشنایی با ضرب المثل هیچ گرانی بی‌حكمت نیست، هیچ ارزانی بی‌علت

ضرب المثل هیچ گرانی بی حكمت نیست، هیچ ارزانی بی علت

داستان ضرب المثل

روزی روزگاری، تاجری كه دكان بزرگی در بازار داشت دو شاگرد هم سن و سال را در همان سالی كه این دكّان را خرید به كار گرفت. تاجر به یكی از شاگردان ماهی پنجاه سكه و به دیگری ماهی دویست و پنجاه سكه دستمزد می داد.
شاگردی كه كمتر حقوق می گرفت بارها و بارها خواسته بود دلیل این تفاوت را با صاحب كارش در میان بگذارد ولی هر بار ترسیده بود صاحبكارش از او دلگیر شود.
در یكی از سفرها كه مرد تاجر به همراه شاگردی كه حقوق كمتری می گرفت بود، تاجر بعد از اینكه معامله ی پرسودی را انجام داد خیلی خوشحال شد به همین دلیل به شاگرد پیشنهاد داد تا با هم به قهوه خانه شهر بروند و نهار بخورند. بعد به طرف شهر خود حركت كنند. وقتی نهار را خوردند شاگرد كه تا آن موقع صاحب كارش را به این سرحالی ندیده بود جرأت كرد تا سؤالی كه همیشه در ذهن خود داشت را بپرسد شاگرد رو كرد به طرف صاحب كارش و گفت: ارباب! شما هر كاری به من می گویید، سعی می كنم به سرعت و با بهترین كیفیت انجام دهم. ولی نمی فهمم، چرا حقوقم خیلی كمتر از همكارم هست.
تاجر لبخندی زد و به او گفت: پسرم طاقت بیاور، همین چند روز آینده دلیلش را به تو ثابت خواهم كرد.
یك هفته از آن مسافرت كوتاه شاگرد و استاد گذشته بود. و شاگرد گمان می كرد تاجر قولش را فراموش كرده تا اینكه یك روز كه تاجر مشغول حساب و كتاب دفاترش بود و دو شاگرد مشغول بسته بندی سفارشاتی كه قرار بود به شهر دیگری بفرستند بودند كه ناگهان صدای زنگ های شتران كاروانی به گوش رسید. صدای زنگوله ی شتر كاروانیان نوید یك كاروان تازه از راه رسیده و خریدوفروش كالا برای صاحب مغازه بود به همین دلیل اول او بود كه متوجه نزدیك شدن كاروانیان شد.
صاحب مغازه رو به شاگردانش گفت: امیدوارم كالای خوبی به شهر ما آورده باشند اجناس شهر ما را هم خوب بخرند و به شهر خود ببرند.یكی از شما برود یك سر و گوشی آب بدهد. ببینم یك خبر خوش می آورد. شاگردی كه حقوق كمتری می گرفت برای اینكه شایستگی اش را به تاجر نشان دهد، سریع گفت: من می روم ببینم چه خبر است؟
چند لحظه ای از رفتنش نگذشته بود كه دوباره برگشت و گفت: یك كاروان بزرگ است با شترهای زیاد كه یكی یك زنگوله بزرگ به گردن شترانش آویخته و صدای دوچندان ایجاد می كنند. خیلی عجله داشتند فكر نمی كنم اصلاً در شهر ما توقفی داشته باشند.

تاجر همین طور كه مشغول حساب و كتاب بود سرش را بالا گرفت رو به شاگردش لبخندی زد و گفت: ممنون! بعد رو كرد به شاگرد دیگری و گفت: تو برو ببین چه خبر هست؟
شاگرد كه تا آن موقع مشغول كار بود دست از كار كشید لباسهایش را مرتب كرد اجازه گرفت و از دكّان خارج شد. مدت زیادی از رفتن شاگرد دومی گذشت ولی او برنگشت. شاگرد اولی پیش خود گفت: نمی بیند كه او برای اینكه از زیر كار دربرود از آن موقع تا حالا در كوچه و گذر مانده و تمام كارها را من تنها انجام دادم. بعد حقوق بیشتر را به او می دهد.
خلاصه بعد از چند ساعت شاگرد دوم بازگشت تاجر از او پرسید: چه خبر؟پاسخ داد بله كاروانی بزرگ است با صد و چهل نفر شتر و بیست و پنج رأس قاطر كه روی تمام آنها بار بسته شده. حدود دوازده نفر از تجار آن شهر هم همراهشان هست. بارشان پارچه ی ساده و مغز بادام و گردو است. مقصدشان شهر دیگری است ولی فكر می كنم ما بتوانیم مقداری از كالای آنها را بخریم و میزان زیادی از كالای خودمان را به آنها بفروشیم چون شترهایشان بار زیادی را حمل نمی كنند. آنها برای اینكه شب مورد حمله ی راهزنان قرار نگیرند عجله داشتند تا هوا روشن است به كاروانسرای بعدی برسند. آنها تعریف ادویه و پشم این شهر را خیلی شنیده بودند. با آنها صحبت كردم و قرار شد فردا صبح نمونه ای از كالاهای موردنیازشان را برایشان ببریم تا اگر پسندیدند از ما بخرند. تاجر كه با دقت حرف های او را گوش می كرد، گفت: خیلی خوب، قیمت چی؟ در مورد قیمت ادویه و پشم با آنها صحبت كردی؟

شاگرد گفت: در مورد قیمت با آنها صحبت نكردم. گفتم ارباب می آیند در آن مورد صحبت می كنند. تاجر گفت: احسنت! این پول را بگیر برای فردا كمی آب و غذا تهیه كن تا فردا با هم به آن كاروانسرا برویم. وقتی شاگرد از دكّان خارج شد، تاجر رو به شاگردی كه حقوق كمتری می گرفت گفت: حالا فهمیدی چرا حقوق او دو برابر تو است؟

معنی:

بالاخره هر چیز گرانقیمت دارای مزایایی نسبت به جنس ارزان میباشد و بر روی هر چیز قدر و قیمت و ارزشش کار شده بنابراین جنس ارزان بی عیب و علت نیست

مورد استفاده

1- یعنی اجناس طبق ارزششان قیمت گذاری می شوند و اجناس باارزش گران قیمت اند و ممکن است باارزش بودنشان حکمت گرانی شان باشد.

۲- باید توجه داشت: هرچیز باارزشی گران است ولی هرچیز گرانی باارزش نیست؛ ممکن است یک کالایی بسیار گران قیمت باشد اما وقتی بطور دقیق آن را بررسی می کنیم می بینیم ارزشش با قیمت گذاری اش تناسب ندارد. پس باید حواسمان باشد.

نکته: گاهی کم یاب بودن کالایی آن را در نظرها ارزشمند جلوه می دهد.

۳- بر اساس این ضرب المثل، کالایی که ارزان قیمت بود حتما علتی دارد و باید علت آن را بررسی کرد. حالا علتش می تواند به وفور یافتن آن باشد یا خراب بودن، جهت جلب مشتری به مغازه و … باشد.

۴- انسان باید در همه کارها و انتخاب هایش تمام جوانب را بسنجد تا خطا نکند.

آشنایی با ضرب المثل به ترتیب حروف الفبا (ق)