ساعدنیوز
ساعدنیوز

درباره غم و مرگ در عصر کرونا

  چهارشنبه، 17 شهریور 1400   زمان مطالعه 8 دقیقه
پروفسور مایکل چالبی : درباره غم و مرگ در عصر کرونا
غم و مرگ دو پدیده ای است که از زمان پاندمی کرونا بر زندگی ما سایه افکنده است. درک عمیق تر و فلسفی این دو پدیده شاید بتواند ما را به فهمی اصیل تر از موقعیت انسانی مان رهنمون شود. ساعد نیوز در گفتگوی اختصاصی با پروفسور مایکل چالبی استاد دانشگاه ادینبورگ اسکاتلند و مؤلف چندین کتاب معتبر درباره فلسفه مرگ به کندوکاو در این خصوص پرداخته است.

غم و سوگ برای توانایی ما بر ادامه حیات بعد از مرگ عزیزانمان مهم است/ فراموش کردن عزیزان از دست رفته چاره کار نیست بلکه باید یاد بگیریم که چگونه آنها را در زندگی مان حفظ کنیم حتی زمانی که دیگر نیستند.

ساعد نیوز: آیا غم برای کنار آمدن با مرگ عزیزانمان که هر روز شاهدش هستیم کافی است؟

پروفسور مایکل چالبی: غم یک تجربه دشوار است - در واقع، غم می تواند یکی از رویدادهای بسیار اضطراب آور در زندگی ما باشد. هر از گاهی، حتی مردم از فرط غم جان می دهند! اما غم در عین حال یک ابزار قدرتمند برای کنار آمدن و درک مرگ کسانی است که برای ما اهمیت دارند. بخش اعظمی از آن چیزی که ما در غم احساس می کنیم، بد است؛ ما نوعاً وقتی دچار غم هستیم، احساس یأس داریم، اما هستند کسانی که به هنگام غمزدگی با احساسات و عواطف منفی سر و کله می زنند، مثل احساس گناه، آشفتگی، یا آزردگی.

این عواطف و احساسات زنگ خطری است برای ما درباره بحرانی که در رابطه مان با شخصی که فوت شده و ما برای او سوگواری می کنیم؛ ما نمی توانیم با کسانی که مرده اند، مثل زمانی که در قید حیات بودند ارتباط برقرار کنیم، و خود این افراد هم نمی توانند همان نقشی را برای ما ایفا کنند که در زمان حیاتشان ایفا می کردند. غم حتی درباره این که ما چطور باید بدون عزیزانمان ادامه حیات دهیم سرنخ های روشنی را به دست می دهد.

بنابراین، غم و سوگ برای توانایی ما بر ادامه حیات بعد از مرگ عزیزانمان مهم است - البته نه با فراموشی یا "بیخیال شدن" بلکه زیستن زندگی به سانی که شخص فوت شده نیز به بخشی از این زندگی تعلق دارد! گاهی غم و سوگواری به تنهایی برای کنار آمدن با داغ از دست دادن عزیزانمان کافی نیست. اما من مطمئن هستم که اگر همین توانایی بر سوگواری و غم در وجود ما نبود، ما نمی توانستیم با این حوادث ناگوار و تلخ به کلی کنار بیاییم.

ما بالطبع موجوداتی اجتماعی هستیم، باید غم و سوگواری را به عنوان منبعی ارزشمند برای زیستن زندگی آسیب پذیری تلقی کنیم که آن را با موجودات شکننده دیگر قسمت می کنیم!

ساعد نیوز: آیا غم و سوگواری چیزی را به شخصیت وجودی و اگزیستانسیال ما اضافه می کند و آیا این توانایی بر سوگواری ما را انسان تر می سازد؟

پروفسور مایکل چالبی: من در کتاب "فلسفه سوگواری و غم" چنین استدلال کرده ام که غم و سوگواری در واقع بهترین معرف نهاد بشری است. غم نشان می دهد که ما میتوانیم به صورتی عقلانی نسبت به تهدیدهایی که که نسبت به چیزهایی وجود دارد که ما به آنها اهمیت می دهیم واکنش نشان دهیم و ارزش ها و اهدافمان را با آن سازگار کنیم. اگر بخواهیم از یک تشبیه استفاده کنیم، باید بگوییم که وقتی مرگ دیگران، خانه ای را که ما در آن زندگی می کنیم تهدید می کند، غم و سوگواری به ما اجازه می دهد که این خانه را تعمیر کنیم، مستحکم ترش سازیم، و حتی آن خانه را از نو طراحی کنیم تا بتواند در برابر آن تهدید مقاومتر شود. برخی فیلسوفان (خصوصاً در دوران باستان) با این دیدگاه موافق نبودند. آنها غم را اندکی مایه شرمساری می دانستند - از نظر آنها، غم چیزی بود که در نهایت باید با آن کنار آمد نه چیزی بیشتر از این! دلیل این رویکرد آن بود که از دیدگاه این فلاسفه، حیات فضیلتمند خودبسنده است و حیاتی نیست که در آن، ما به کسان دیگری وابسته باشیم. اما از آنجایی که (به باور من)، ما بالطبع موجوداتی اجتماعی هستیم، باید غم و سوگواری را به عنوان منبعی ارزشمند برای زیستن زندگی آسیب پذیری تلقی کنیم که آن را با موجودات شکننده دیگر قسمت می کنیم!

تصویر

فهم غم به روشی فلسفی باعث می شود که ما بدون ترس با غم و سوگواری روبرو شویم و از آن به بهترین وجه برای توانمند ساختن خودمان برای زیستن یک زندگی رضایت بخش و معنادار استفاده کنیم.

ساعد نیوز: آیا نحوه فهم غم و سوگواری فرقی به حال خود غم می کند؟

پروفسور مایکل چالبی: رویکردها و نگرش های خاص ما به غم و سوگواری، منابع بسیاری دارند. امروز غم و سوگواری یکی از موضوعات رایج در هنر، موسیقی، فیلم و ادبیات است. "غمنامه" امروز یک ژانر ادبی کاملاً رایج است. پژوهش خود من بر روی این موضوع متأثر از این باور است که فهم غم به روشی فلسفی باعث می شود که ما بدون ترس با غم و سوگواری روبرو شویم و از آن به بهترین وجه برای توانمند ساختن خودمان برای زیستن یک زندگی رضایت بخش و معنادار استفاده کنیم.

کووید 19 نشان داد که تا چه اندازه وجود ما با غم سرشته است/ شکننده بودن بدن ما در عین خطرناک بودن آن، دیگر درس پاندمی کرونا است.

ساعد نیوز: بزرگترین مساهمت کووید 19 به گفتمان معاصر غم و سوگواری چیست؟

پروفسور مایکل چالبی: اولاً، تعداد بیشمار مرگ و میرها باعث شده است که ما به شدت نسبت به همواره در معرض سوگواری و غم بودن خودمان آگاه شویم. و مرگ و میرهای حاصل از کووید به نسبت انتظارات فرهنگی و هنجارهای پزشکی مان نامعمول هستند - این مرگ و میرها با سرعت حیرت آوری رخ می دهند حتی سریع تر از آن چیزی که مثلاً ما در مورد بیماری خطرناکی مثل سرطان شاهدش هستیم و حتی در این مورد، نیاز هست که فرد آلوده از دیگران جدا شود و در قرنطینه قرار بگیرد. ثانیاً، کووید باعث شد تا ما به این نکته هم واقف شویم که جوامع انسانی تا چه حدی در برابر امواج غم و سوگواری حاصل از این پاندمی شکننده هستند. در بسیاری از جوامع حتی با کمبود مکان برای نگهداشتن بقایای قربانیان کووید مواجه شدند؛ در مواردی حتی برخی جوامع مجبور شدند تا از روشهایی برای از بین بردن اجساد قربانیان استفاده کنند که با ارزش های آن جوامع در تضاد است. (سوزاندن اجساد در هوای باز در هند شاید یکی از روشن ترین مثال ها برای این مورد باشد).

من امیدوار هستم که این پاندمی به ما کمک خواهد کرد تا درک کنیم که مرگ و فناپذیری ما انسان ها می تواند زمینه اتحاد ما آدمیان باشد.

ساعد نیوز: آیا ما در جهان پساکرونا درک و منظری متفاوت درباره مرگ و غم خواهیم داشت؟ این منظر به چه شکل خواهد بود؟

پروفسور مایکل چالبی: من آدمی نیستم که همیشه به نیمه پر لیوان نظر داشته باشم - بخواهم بگویم که بله، کووید در کلان قضیه، برای ما نتایج خوبی هم به همراه داشته است. با این حال، ما باید از تجربه جمعی مان درباره کووید مطالب زیادی یاد بگیریم. از جمله چیزهایی که من امیدوارم بتوانیم یاد بگیریم این است که رابطه مان با بدن هایمان را از نو تعریف کنیم. کووید به ما این نکته را متذکر شد که بدن ما انسان ها بسیار شکننده است اما در عین حال (به نحو خنده داری) خطرناک هم هست! یک شخصی که به ویروس کرونا آلوده است در حقیقت یک خطر زیستی است! همچنین، من امیدوار هستم که این پاندمی به ما کمک خواهد کرد تا درک کنیم که مرگ و فناپذیری ما انسان ها می تواند زمینه اتحاد ما آدمیان باشد. آنها از جمله نادرترین چیزهایی هستند که ما همه به صورت یکسان از آنها بهره مندیم، و بسیار امیدبخش خواهد بود اگر این واقعیت بتواند به جای این که ما را از همدیگر جدا سازد، مایه همبستگی اجتماعی مان شود!

ساعد نیوز: ما به لحاظ فلسفی چگونه می توانیم مردم را متقاعد سازیم که غم و سوگواری سایرین اهمیت دارد و ماباید نسبت به این موضوع دقت داشته باشیم؟

پروفسور مایکل چالبی: به نظرم خیلی مردم نیازی ندارند که در این خصوص متقاعد شوند. خیلی از مردم می دانند که سوگواری و غم دیگری مهم است. به نظرم چالش عمیق تر درک این است که چطور باید نسبت به سوگواری دیگران اهمیت داد - این که نیازهای انسان های داغدار چیست و چطور ما می توانیم این نیازها را برطرف سازیم. این یک موضوع مهم جامعوی و بیناشخصی است. و البته، ما نیز باید فهمی غنی از تجربه ها و نیازهای خودمان در ایام سوگواری داشته باشیم تا بتوانیم درباره دیگران به نحو بهتری عمل کنیم.

تصویر

تفکرات مارتا نوسبام بسیار در شکل گیری افکار فلسفی من درباره غم و سوگواری و نیز مرگ تأثیرگذار بوده است.

ساعد نیوز: آیا فیلسوفی وجود دارد که در این روزهای سخت پاندمی افکارش بتواند برای درک وضعیت شکننده انسانی به ما کمک کند؟

پروفسور مایکل چالبی: منظورتان فردی جز من است؟ بله! یکی از فیلسوفانی که تفکر مرا درباره این موضوعات شکل داد، مارتا نوسبام است. در میان فیلسوفان معاصر، شاید او تنها کسی است که بیشترین توجه را به اهمیت عدم قطعیت و عدم امنیت موجود در زندگی بشری کرده است. بخش اعظمی از فلسفه هدفش ایجاد یقین و ایمنی بیشتر است، و ما نباید نسبت به ارزش این کارویژه مهم فلسفه بی تفاوت باشیم. اما حتی در شادترین لحظات زندگی آدمی (یا حتی در عادل ترین جوامع تاریخ بشر) برخی ناملایمات و ناایمنی ها و عدم قطعیت ها وجود دارد. نوسبام خیلی تلاش کرده است تا این واقعیات را به ما متذکر شود و پرسش های فلسفی را از این واقعیت ها اخذ کند.

ساعد نیوز: به عنوان یک فیلسوف غم و مرگ، پیشنهاد شما به مردم غمزده جهان سوم که به راحتی توسط قدرت های جهانی نادیده گرفته می شوند و از واکسن محروم هستند چیست؟ آیا فلسفه می تواند برای این موقعیت ملموس بشری کاری بکند؟

پروفسور مایکل چالبی: شما باید نسبت به توزیع ناعادلانه واکسن ها در جهان عصبانی باشید. فلسفه ابزارهایی را در اختیار شما قرار می دهد تا این عصبانیت را تشخیص داده و بیان کنید.

پایگاه خبری ساعدنیوز را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید.

دیدگاه ها
  دیدگاه ها
پربحث های هفته   
چیدمان مفصل و پر زرق و برق سفره هفت سین شاه و فرح در کاخ مجلل شان+عکس/بریز و بپاش زمانی که مردم پولی برای خرید عید نداشتند... (1129 نظر) سفره غذای ساده و بدون تجملات محمود احمدی نژاد در خانه اش +عکس/فرش ماشینی معمولی و ... (1023 نظر) افطار کردن ساده رهبر معظم انقلاب با خرما و چای در کنار مردم و تعارف کردن خرما به روزه داران توسط ایشان+ویدئو (689 نظر) سجاده رهبر ساده زیست انقلاب در بیت رهبری/ زیبایی و معنویت در اوج سادگی + عکس (431 نظر) شرط علی دایی برای بخشش آقای کمدین: دفعه آخرت باشد که ادای من را درآوردی! (394 نظر) دکوراسیون منزل ساده و میز هفت سین همسر باسلیقه محمود احمدی نژاد در تهران (356 نظر) رونمایی از سبک زندگی لوکس و مرفه گونه حسن روحانی در زمان ریاست جمهوری‌اش+ویدئو/ از عادت به خوردن آب پرتقال طبیعی تا استفاده از مارک خاص تشک (262 نظر) تصویری از آخرین افطاری سردار قاسم سلیمانی در منزل محسن رضایی (217 نظر) خلاقیت منحصر بفرد پزشک خوش ذوق در همراهی کردن بیماران تا اتاق عمل حماسه ساز شد+فیلم/ سلطان روحیه دهی در سطح خاورمیانه! (196 نظر) مدل مانتو خوش رنگ لیلا اوتادی برای عید 1403/خانوما ایده بگیرین + عکس (174 نظر) چیدمان میز کنسول شیک و خاص خونه فوق العاده زیبای علیرضا بیرانوند با لوازم آنتیک/ ماشالا به سلیقه اکرم بانو (151 نظر) دورهمی صمیمانه باربد بابایی با دختران جوانش سر میز ناهار ایتالیایی/ ماشالا یکی خوشگل تر از دیگری+عکس (145 نظر) اولین روز ازدواج حامد سلطانی مجری برنامه سال تحویل با سلطان قلبش همسر دومش/ ماشالا چه عروس ماهی😍 (143 نظر) کیک تولد خاص با شکلات 3 بعدی اکرم بانو همسر علیرضا بیرانوند/ مبارکا باشه + عکس (141 نظر) اتاق خواب اروپایی و امروزی پناه و نبات استخری در بلژیک/ چقدر سلیقه مامانشون شیک و خاصه+ویدیو (122 نظر)
دیگران می‌خوانند   
آیا می توان با خوابیدن هم لاغر شد؟! / 6 ترفند کاهش وزن با خوابیدن (ویدئو) وقتی نیکخواه تو برنامه به مدیری میگه ازت متنفرم / مهران مدیری هنگ کرد ماه رمضان ماه رهایی از عادت های بد / در این ماه از فرصت استفاده کن و عادت های بدت رو ترک کن ویدئو دیده نشده از کنسرت بی نظیر مهران مدیری / مدیری واقعا تو همه چیز استعداد داره جدیدترین عکس گردش شاهرخ استخری و دخترش پناه / پدر دختری چه قلبی درست کردند (عکس) مینا مختاری در حال چیدن سفره هفت سین نوروز / همسر بهرام رادان از هر دستش یه هنر میباره (عکس) جشن تولد محمدرضا گلزار در کنار دوستانش / چه تولد ساده و شیکی براش گرفتن (فیلم) پخش زنده صحبت های عاشقانه و زن و شوهری آقا ماشالا و ناهید خانمِ سریال خانه به دوش در خیابان های تهران! / چرا دیگه از این سریال ها نمیسازن؟! ویدئویی جنجالی و دیده نشده از ستارگان محبوب و دوستداشتنی تیم ملی ایران، انصاری فرد و جهانبخش و عزت اللهی در قطر/ شماهم به تور افتادین؛ فقط نگاه اخر سعید😉👌🏻+ ویدئو ویدیویی جالب از ابراز علاقه یک بازیگر به نجم الدین شریعتی +ویدئو/ فقط اونجاش که میگه بدجور کراشمی در سمت توام 🤣 دورهمی ساده و صمیمی مرد پرحاشیه پرسپولیس، حسین کنعانی زادگان با سرمایه های زندگی اش + تصویر خادر روستای 1000 ساله‌ی اسرارآمیز در خراسان رضوی؛ مکانی زیبا برای تعطیلات نوروز (ویدئو)اتفاقی جنجالی و بی تکرار در پخش زنده تلویزیونی/شهرت و آوازه آذربایجان از زبان ستاره هلندی؛ دمت شما هم گرم واقعا هنرنمایی یک زن خوش‌ذوق با سازدهنی در کنار یک زوج جوان به مناسبت عقدشان! +ویدئو (ویدئو) زن شیرازی که به تمام لهجه‌های ایران صحبت می‌کند! رونمایی از سفره هفت سین بسیار شیک و مختصر و زیبای خانه سید حسین حسینی، دروازه بان استقلال و تیم ملی/ چه آهنگ دلنشین و نوستالژی + فیلم افطار متفاوت رونالدو و تبریک ویژه به مسلمانان به مناسبت ماه رمضان +ویدئو تعجب مجری تلویزیون از تسلط مرتضی امینی‌تبار به زبان انگلیسی روی آنتن زنده! +ویدئو (فیلم) رونمایی از خواننده های مورد علاقه علی آقا پروین و حسن روشن در تلویزیون! 😳/ خودتون ببینید تا باورتون بشه! / شوکه شدن محمدحسین میثاقی و حامد سلطانی! شباهت عجیب لوگوی دانشگاه تهران با نماد دوره ساسانیان+عکس قیمت زمین خریداری شده برای ایران در مریخ چند دلار است+ فیلم مقبره مبله یک شاهزاده چینی خبرساز شد/ ضیافتی برای بعد از مرگ! سکانس خنده دار برنامه عصر جدید: وقتیکه شرکت کننده هر چی میگه احسان علیخانی بد برداشت می‌کنه و میگه بخاطر ذهن مریضمه😂 شئ نقره ای مرموزی روی زمین که هیچ کس آن را گردن نمی گیرد! / کار فرازمینی هاست؟!! سکانسی خنده دار دورهمی: وقتی سحردولتشاهی با جدیت خاصی میگه عاشق شدم توضیح هم نمیدم/فقط حرف آخر مدیری😂 (تصاویر) عکس‌های شخصی بازیگر نقش «آی جونگ» در سریال دونگ‌یی (عکس) سفره هفت سین یحیی گل محمدی و همسرش و دخترشان در لب ساحل / پیراهن قرمز یحیی کلی معنی داره ... حیاط باصفا و دلباز خانه زیبای بیرانوند و اکرم بانو / خونه نگو باغ بگو!+عکس (تصویر) سخت کار کردن همیشه جواب نمیده، گاهی کافیه که باهوش باشی! (ویدئو) نکات کلیدی برای آمادگی مصاحبهٔ دکتری مقایسه سفره افطار ساده رهبر معظم انقلاب با سفره پر زرق و برق پادشاهان عرب+عکس (فیلم) یادآوری جالب رهبر معظم انقلاب به حسن روحانی که خنده حضار را در پی داشت دانشجویان برای دریافت وام فقط تا 15 اردیبهشت سال جدید فرصت دارند فراخوان جذب هیئت علمی دانشگاه علم و هنر یزد به صورت پیمانی در سال 1403 دلتنگی دختر حاج قاسم برای پدرش سر سفره افطار +عکس (فیلم) لطیفه گویی جالب رهبر انقلاب با لهجه مشهدی در حسینیه امام خمینی / با خنده خود به درد ما خاتمه ای ... وقتی حمید استیلی مانع خواب رهبر انقلاب شد !!! شهادت یک سرباز در مرز سیستان و بلوچستان درخواست یاریِ افغان‌ها از ایرانی‌ها برای یافتن بودای کوچک 1200 ساله/ طالبان این اثر تاریخی گرانبها را فروخته است؟ عروسی جنگی در خوزستان 13 نفر را بیمارستانی کرد
تیتر امروز   
آیا می توان با خوابیدن هم لاغر شد؟! / 6 ترفند کاهش وزن با خوابیدن ماه رمضان ماه رهایی از عادت های بد / در این ماه از فرصت استفاده کن و عادت های بدت رو ترک کن خادر روستای 1000 ساله‌ی اسرارآمیز در خراسان رضوی؛ مکانی زیبا برای تعطیلات نوروز مقبره مبله یک شاهزاده چینی خبرساز شد/ ضیافتی برای بعد از مرگ! شئ نقره ای مرموزی روی زمین که هیچ کس آن را گردن نمی گیرد! / کار فرازمینی هاست؟!! فراخوان جذب هیئت علمی دانشگاه علم و هنر یزد به صورت پیمانی در سال 1403 دانشجویان برای دریافت وام فقط تا 15 اردیبهشت سال جدید فرصت دارند درخواست یاریِ افغان‌ها از ایرانی‌ها برای یافتن بودای کوچک 1200 ساله/ طالبان این اثر تاریخی گرانبها را فروخته است؟ شهادت یک سرباز در مرز سیستان و بلوچستان عروسی جنگی در خوزستان 13 نفر را بیمارستانی کرد این هشدار جدی است؛ از سفر به این استان‌ها حذر کنید! حداقل حقوق کارگران چقدر شد؟ / تعیین تکلیف پایه حقوق 1403 حواشی داغ امروز سه شنبه 29 اسفند 1402/ رونمایی از موبایل و سیم کارت 7 میلیاردی سلطان علی پروین روی آنتن زنده تلویزیون تهیه و انتشار فیلم از دانش‌آموزان ممنوع است / معلم های بلاگر به هوش، خانواده ها به گوش! شورای نگهبان صحت انتخابات مجلس در کل کشور را تایید کرد
منتخب روز   
(ویدئو) سورپرایز تولد یک پسر تُرک توسط مادرش در محل کار با کیک/ تو این شرایط هم دست از کار نمیکشه😍 سید محمد خاتمی پرسپولیسی است یا استقلالی؟ (فیلم) به وجد آمدن رهبر معظم انقلاب از اجرای هنری نوجوانان ایرانی در حسینیه بیت رهبری / عشق یعنی لافتی الا علی، عشق یعنی رهبرم سید علی ... (فیلم) ویدئویی دیده نشده از نظر صریح رهبر معظم انقلاب درباره حمله به بدحجاب‌ها کوبیدن صورت دختر جوان روی کیک تولد جان او را گرفت/ ویدئو را تا انتها تماشا کنید خطر از بیخ گوش مسافران گذشت/ هر دو خلبان با هم به خواب رفتند (ویدئو)وحشتناک‌ترین حادثه جاده‌ای/ همه داخل خودرو، بلا از آسمان نازل شد! لحظات دلهره آور در حیات وحش/ کمین مار چند 10 متری برای شکار میمون + فیلم (ویدئو) شکستن دکور برنامه تلویزیونی و سقوط مجری صداوسیما در برنامه زنده حرکت زشت و دور از انسانیت یک تازه به دوران رسیده نو کیسه در جایگاه سوخت+ فیلم/ با اینا باید چیکار کرد؟ (فیلم) رونمایی از یک وسیله آتیش بازی خطرناک / اینا دست چهارشنبه سوری ما رو از پشت بستن! (عکس) تصاویر دیده نشده از پسران رهبر انقلاب در مراسم ختم دایی‌شان با رعایت دقیق پروتکل های بهداشتی کرونا / از دست ندادن با میهمانان تا گذاشتن ماسک دوتایی