"ایران آزاد" نیازمند "انسان‌های آزاده"؛ بازخوانی میراث سیاسی و اجتماعی شهید قاسم سلیمانی 

این کلمات در تحلیل میراث سیاسی و اجتماعی شهید سلیمانی در فضایی مکتوب می شود که مقارن است با ولادت حضرت زهرای مرضیه (س) و میلاد حضرت عیسی مسیح (ع) و آغاز سال نو میلادی. در این فضای آکنده از صمیمیت و رفق و مدارا، در باب ویژگی های شهید والامقام قاسم سلیمانی که شهید ملت اسلامی است، صحبت می کنم. عنوانی که برای این نوشته برگزیده ام این است: ایران مستقل نیازمند مردان مستقل است یا ایران آزاد نیازمند مردان آزاده یا ایران اسلامی نیازمند مردان مسلمانی که اسلام را با رفق و مدارا پذیرفته اند. به مصداق جمله ای که سلیمانی گفت: "من هرگز علاقمند نبوده ام که تفنگ به دست بگیرم"! مضمون و مفهوم اش این بود که به جای تفنگ می خواستم کتاب در دست بگیرم. کتاب یعنی آگاهی؛ کتاب یعنی معرفت؛ کتاب یعنی فرهنگ. ما آرزو می کنیم که روزی بر جهان، اهل فرهنگ و ادب و علم حکمرانی کنند.

متأسفانه حداقل 4 دهه است که به نحو پیاپی کشورهای اسلامی توسط قدرت های زورگو به یک چالش بزرگ جنگ و ستیز و محاربه افتاده اند. سلیمانی بزرگترین ویژگی اش این بود که مجاهد فرهنگی بود و در جهاد فرهنگی کسب آبرو کرد و موفقیت هایی یافت. اگر از مکتب سلیمانی صحبت میکنیم، این مکتب به معنای فراجناحی، فراسیاست گام برداشتن و کشور و ایران را برای همه ایرانی خواستن و دختران و پسران نسل جدید را دختران و پسران خود تلقی کردن! ازاینرو، من فکر می کنم، شهید سلیمانی را باید در برش فرهنگی از نو بازخوانی کرد و یاد و نام او را با آگاهی بخشی و مبارزه با خرافات و مبارزه با جهل و نادانی بازنویسی و بازبینی کرد.

در همین جهت، معتقدم که نخست، او شخصیتی مستقل بود. لذا به ظاهر اگر ما در کشور از دو جناح سخن می گوئیم و امروز از چند جناحی که برآمده از علاقه ها و سلیقه های مختلف اجتماعی و سیاسی است صحبت می کنیم. می توانیم بگوئیم که شهید سلیمانی خودش را متعلق به همه این جناح ها یا نهادهای اجتماعی و سیاسی و فرهنگی می دانست. البته او ولی فقیه و ولایت فقیه را به عنوان یک گرانیگاه و قدرت مرکزی به خوبی شناخته بود و معتقد بود برای حفظ مقام ولایت باید با جناح ها و گروه های مختلف باید اهل رفق و سلم و مدارا و گفتگو بود. پس اولین ویژگی او استقلال بود. او یک مرد مستقل بود.

دومین نکته، ایران آزاد نیازمند مردان حُر و مردان آزاده است. "إن لم یکن لکم دین و لاتخافون المعاد، فکونو احراراً فی دنیاکُم". حریت و از احرار بودن فراتر از دین و ایمان ظاهری است. ممکن است کسی مسلمان، مسیحی، یهودی و اهل کتاب نباشد اما آزاده باشد و متعلق به شهر آزادگی باشد و از موطن آزادگی سخن بگوید. به نظر من، شهید سلیمانی از جُمله احرار بود و می توانست با حریت و آزادگی خودش را از بندهای قدرت های مختلف اعم از قدرت برآمده از ثروت، قدرت برآمده از سیاست، قدرت برآمده از منصب های نظامی و امنیتی آزاد کند. لذا او شخصیتی آزاده بود.

نهایتاً، او در صدد حمایت از اسلام به معنای حقیقی بود. اسلامی که سلم و مدارا و رفق را با خود دارد نه اسلام خشونت و تکبر. نه اسلامی که چهره عبوس خود را به مردم و جهان نشان می دهد. در یک کلمه نه اسلام آمریکایی! اسلام آمریکایی یعنی اسلام عبوس؛ اسلام خشونت؛ اسلام تنفر؛ اسلامی که مردم را از چهره رحمانی این دین غافل می کند. شهید سلیمانی در پیِ ساخت یک جامعه انسانی-اسلامی گام برمی داشت. امیدوارم این سه لایه از وجود این مرد بزرگ و مکتب سلیمانی مورد توجه قرار گیرد.