آداب و رسوم عجیب در قرون وسطی

اعصار و قرون گذشته و آداب و رسوم و هنجارهای رایج در آن ها یکی از موضوعات جالب برای مردمان هر دوره و نسلی است. در این میان برخی قرون و اعصار تاریخی هستند که دارای آداب و رسوم و ویژگی های جالب تر و عجیب تری بوده اند. قرون وسطی یکی از همین دوره های تاریخی است. برای مردمان عصر حاضر قرون وسطی که به دوره ای از تاریخ اروپا در فاصله قرن پنجم تا قرن پانزدهم میلادی اطلاق می شود، مملو از مفاهیم و شرایط بیگانه و ناآشناست. این دوران که به آن سده های میانه هم گفته می شود یکی از تاریک ترین دوره ها در طول تاریخ اروپا بوده است. جنگ های فراوان، شیوع بیماری ها و فقدان بهداشت که از مشخصه های بارز این دوره است باعث به وجود آمدن مشکلات زیاد برای مردمانی می شده که از بخت بدشان در این برهه زمانی به دنیا آمده بودند. با این حال برای ما که از دور و بعد از گذشت قرن ها به دوره ای به نام قرون وسطی نگاه می کنیم، این دوران در واقع یک برهه تاریخی جالب است که مردمان آن برخی از عجیب ترین، جالب ترین، خنده دارترین و حیرت انگیزترین باورها، سنت ها و روندهای تاریخ بشر را خلق کرده اند. باورها و سنت هایی که شاید بسیاری از ما چیز زیادی درباره آن ها نشنیده باشیم.

خدمتکار شدن ارباب ها در جشن احمق ها

بسیاری از مردم اروپای قرون وسطی از جمله فرانسه در اول ژانویه هر سال در جشن احمق ها کنار هم گرد می آمدند. به نوشته «مکس هریس» در کتاب «نابخردی؛ تاریخچه جدیدی از جشن احمق ها» در این جشن، بالاترین مقام های رسمی جای خود را با خدمتکاران و پایین ترین مقام ها عوض می کردند؛ خدمتکاران، ارباب می شدند و افراد عادی تاج به سر می گذاشتند و اربابان خدمت گزاری خدم و حشم خود را می کردند. هرچند در ابتدا این مراسم فقط محدود به سالن های کلیسا بود اما کم کم مردم عادی نیز اقدام به برگزاری این جشن که شامل رژه ها، نمایش های خنده دار، پوشیدن لباس های مضحک و خواندن آوازهای رکیک و ... بود، کردند. با این حال و با گذشت زمان قوانین سخت تر شده و انجام برخی کارها در چنین جشنی ممنوع شد تا این که در قرن 16 میلادی همه فعالیت های ضد انسانی در این جشن ممنوع اعلام شدند.

محاکمه حیوانات

زندگی در قرون وسطی نه تنها برای انسان ها بلکه برای همه انواع حیوانات از چهارپایان گرفته تا حشرات، زندگی دشواری بوده است. در این دوره حیوانات هم مانند مالکان دوپای خود، در صورت زیر پا گذاشتن قانون محاکمه می شدند! داستان های غم انگیز زیادی از محاکمه حیوانات در این دوران ثبت شده که تعداد موارد آن دست کم به 85 مورد می رسد. «ای. پی. ایوانز» در کتاب «پیگرد قانونی و مجازات مرگ برای حیوانات» که سال 1906 به چاپ رسید به این محاکمه ها اشاره کرده و آورده است که خوک ها به نوعی قاتلان زنجیره ای به شمار می آمدند چرا که معمولا به جویدن اندام ها و حتی خوردن کودکان متهم و محکوم می شدند. در بیشتر این محاکمه ها، خوک ها مقصر شناخته می شده و مجازات مرگ یا به کمک طناب دار یا به شکل سوزانده شدن برای آن ها در نظر گرفته می شده است. در سال 1386 میلادی در اقدامی عجیب به یک خوک که به مرگ محکوم شده بود، برای اجرای حکم، جلیقه، دستکش، زیرشلواری و نقاب پوشانده شد! اما فقط خوک ها نبودند که مورد محاکمه و مجازات قرار می گرفتند. در سال 1474 یک خروس به جرم «جنایت غیرطبیعی» تخم گذاشتن گناهکار شناخته شد! موش ها هم از حیواناتی بودند که اغلب، حکم های بلندبالایی دریافت می کردند که بر اساس آن ها باید محوطه خانه ها را ترک می کردند. در یک مورد عجیب دیگر در سال 1596، دادگاهی برای محاکمه دلفین ها در شهر مارسی فرانسه برگزار شد. با این حال، همه محاکمه ها هم به خشونت ختم نمی شدند. به عنوان مثال، یک الاغ که مورد سوء استفاده قرار گرفته بود، با توصیه های بسیاری که از طرف رئیس یک صومعه صورت گرفت، بی گناه و حیوانی خوش رفتار شناخته شد و حکم آزادی اش را گرفت.

جادوگر واقعی سبک است

اما خبر های خوبی هم وجود داشت. خانم هایی که وزن آن ها از پنجاه کیلوگرم بیشتر بود، مورد ظن قرار نمی گرفتند. اعتقاد بر این بود که این حداکثر وزنی است که وسیله نقلیه اصلی جادوگران می تواند بلند کند! - جاروی جادوگران! بله، لاغر بودن در آن روز ها کاملاً خطرناک بود. با توجه به اینکه بیشتر افراد زیبا به جادوگری متهم می شدند، جای تعجب نیست که در اواخر قرون وسطا، دختران زیبایی در اروپا باقی نمانده باشند. واقعا شگفت آور نیست؟ که چگونه زیبایی ها در اروپای قرون وسطی مورد آزار و شکنجه قرار می گرفتند.

کفش طویل ، نشانه باکلاسی

لباس برای اشراف و بزرگان قرون وسطایی موضوع بسیار مهمی بوده زیرا راهی برای نمایش ثروت و برتری کلی آن ها نسبت به فقرا به شمار می آمده است. به همین دلیل و در آن زمان، مدهای مختلف و غیرمعمولی همچون کفش های باریک و با طول زیاد برای مردان در اروپا رواج پیدا کرده است. «پام کرابتری» در کتاب «دانشنامه جامعه و فرهنگ در جهان قرون وسطایی» اشاره می کند که هرچقدر کفش مردان طول بیشتری می داشت، به معنای آن بود که صاحب آن از ثروت بیشتر و جایگاه اجتماعی بالاتری برخوردار است. طول بعضی از کفش ها آن قدر زیاد بوده که مجبور می شدند به وسیله استخوان نهنگ به آن استواری و استحکام بیشتری بدهند. همچنین در اواخر قرن چهاردهم میلادی، مردان تمایل داشتند با لباس های بدن نما، در محل های عمومی حاضر شوند و لباس های بسیار تنگ و کوتاه بپوشند. به دنبال این روند، دوختن کیسه یا روکشی در قسمت جلوی شلوارهای مردانه برای نشان دادن مردانگی و متمایز بودن آن ها از زنان رواج پیدا کرد.

نبرد تن به تن برای طلاق

در آلمان قرون وسطایی وقتی صحبت از حل اختلافات بود، زوج ها وقت خود را با گفت وگو و استدلال تلف نمی کردند. آن ها به جای این که مانند هر زوج معمولی استدلال کنند، وارد گود مبارزه با یکدیگر می شدند تا برنده درباره قطعی شدن طلاق، تصمیم نهایی را بگیرد! «کنت هاجز» استاد دانشگاه اوکلاهما، یک نسخه خطی قدیمی همراه با تصاویری پیدا کرده است که جزئیات روش های نبرد میان زن و شوهرها را زمانی که چاره ای جز محاکمه از طریق نبرد با یکدیگر نداشته اند، نشان می دهد. طبق این نسخه خطی، شوهر همراه با یک گرز یا چماق تا کمر داخل یک گودال قرار می گرفته و زن با پارچه ای که دو تا سه کیلوگرم سنگ به یک انتهای آن بسته می شده در دهانه گود می ایستاده است. مشخص نیست که برنده مبارزه چگونه تعیین می شده اما نکته جالب این جاست که طبق نسخه خطی، با وجود تفاوت قدرت بدنی زن و مرد امکان پیروزی برای هر دو طرف وجود داشته است!

تراشیدن موهای ابرو و مژه برای زیبایی

در حالی که امروزه بسیاری از خانم ها برای برجسته تر و پررنگ تر نشان دادن ابروها و مژه های خود هزینه های زیادی صرف می کنند اما در قرون وسطی شرایط کاملاً متفاوت بوده است. به نوشته «مارگارت شاس» در کتاب «دانشنامه ای از زنان و جنسیت در اروپای قرون وسطایی» چاپ سال 2006، زنان قرون وسطایی که پیشانی را نقطه مرکزی چهره می دانستند برای مشخص تر ساختن این قسمت از چهره شان، مژه ها و ابروهای خود را به کلی برمی داشتند. بعضی از افراد که پایبندی زیادی به این موضوع داشتند، موهای بالای پیشانی شان را هم می تراشیدند تا چهره ای کاملاً بیضی و بی مو پیدا کنند.

دفن قلب مرده ها به صورت جدا

با توجه به این که در جامعه قرون وسطایی باورهای دینی پررنگ نبوده است و به علاوه بسیاری از مردم دایم قربانی قحطی ها، جنگ ها و شورش ها و بلایای طبیعی می شدند، مرگ در این دوره موضوعی بوده که فکر مردم را بسیار به خود مشغول می کرده و همواره در زندگی آن ها حضور داشته است. به همین دلیل، گرایشی معروف به «هنر مردن» در جامعه رواج یافته است. آن گونه که «اوسترا راینیس» در کتابی با عنوان «اصلاح هنر مردن» چاپ 2007 می نویسد، ایده اصلی این گرایش این بود که مرگ یک انسان خوب باید برنامه ریزی شده و در آرامش باشد. فرد در حال مرگ باید سرنوشت خود را بدون ناامیدی، کفر، ناشکیبایی، غرور و زیاده خواهی می پذیرفته است. نقاشی های بسیاری که از این دوران به جا مانده که افراد قرون وسطایی را درحالی که قتل های وحشیانه خود را با آرامش کامل می پذیرفتند به تصویر کشیده، گویای این موضوع است. نکته عجیب تر این بوده که معمولا قلب افراد به طور جداگانه دفن می شد. واضح است که حمل و نقل جسد در گذشته کار بسیار دشواری بوده است. پس اگر کسی وصیت می کرده او را در جای مهم و بسیار دوری دفن کنند، چه می کردند؟ قلب فرد را خارج می کردند و در جایی که نمی توانستند جسدش را ببرند دفن می کردند. البته فقط افراد ثروتمند می توانستند هزینه این کار را پرداخت کنند.

فقط قتل عمد در فوتبال خطا بوده

اگر فکر می کنید هولیگانیسم فوتبالی یک پدیده مدرن است، اشتباه می کنید. در خور ذکر است که به رفتارهای ناهنجار و تخریب گرانه هواداران فوتبال مانند درگیری و نزاع خیابانی، آشوب گری، اوباش گری یا هولیگانیسم فوتبالی می گویند. آن گونه که در کتاب «تاریخ فوتبال» نوشته «مونتاگ شارمن» آمده است، انگلیس قرون وسطایی حتی قبل از این که ورزش ها نام گذاری شوند، شاهد خشونت های مرتبط با ورزش بوده است. آن چه که ما امروزه آن را به عنوان فوتبال می شناسیم، در دوره قرون وسطی یک بازی خشن، به هم ریخته و بی نظم و حتی مرگبار بوده است. این بازی شامل تعداد نامحدودی از بازیکنان می شده و تیم های چند ده تا چند صد نفره از بازیکنان برای گرفتن توپ و بردن آن به دهکده خود رقابت می کردند. مسابقه هایی با چنین سطح زیادی از شرکت کنندگان اغلب تمام روز را در بر می گرفته و بازیکنان به دلیل خستگی زیاد از بازی کنار می رفتند. در این بازی ها که هیچ گونه قاعده و قانونی و به عبارت امروزی، داوری و قوانین داوری نداشتند سطح بالایی از هرج و مرج و خشونت دیده می شده است. در اغلب موارد، ضربه پاها به جای هدف گرفتن توپ تیم مخالف را هدف قرار می داده و از هر اقدامی جز قتل عمد برای امتیاز گرفتن استفاده می شده است. این روال ادامه داشت تا این که در سال 1314 میلادی ادوارد سوم پادشاه انگلیس، این بازی را ممنوع کرد و کسانی را که اقدام به آن کنند، به حبس تهدید کرد.

تمایل افراد باهوش به دلقک شدن

در ظاهر ماجرا ، دلقک شدن در قرون وسطی سرنوشت زیاد خوبی نبوده است. دلقک ها افراد احمقی در نظر گرفته می شدند تا آن جا که کلاه های آن ها به شکل گوش های الاغ ساخته می شده و گاهی حتی چیزی شبیه دم الاغ نیز به لباس شان اضافه می شده است. با این حال آن گونه که «بئاتریس اوتو» در کتاب «احمق ها همه جا؛ دلقک های درباری در سراسر جهان» چاپ ۲۰۰۷ می نویسد، این گروه از افراد از امتیازات منحصر به فردی نیز برخوردار بودند. آن ها می توانستند در دوره ای که هرگونه ابراز عقیده سیاسی ممنوع بود هرآن چه را که از دهان شان بیرون می آمد تحت عنوان «شوخی» نثار شاه و درباریان کنند و آن ها را به تمسخر بگیرند. البته دلقک های درباری مجبور بودند برای حفظ موقعیت خود در دربار و برای این که پادشاه از وجود آن ها خسته نشود، زمان زیادی را صرف تقویت مهارت های گفتاری خود کنند. بسیاری از این دلقک ها افرادی باهوش، خردمند و با استعداد بودند و با زبان طنزآلود خود رهنمودهای عاقلانه ای به مردم می دادند بنابراین چنین افرادی به دلقک شدن، بیشتر از بقیه مردم علاقه مند بودند.

خودکشی در قرون وسطی

یکی از رسوم وحشیانه این عقده را ایجاد کرده بود: کسانی که خودکشی می کنند از ورود به قلمرو خدا منع می شوند. برای جلوگیری از آتش جهنم در زندگی پس از مرگ، متاسفانه بیمار که می خواست سریع از عذاب زمین خلاص شود، به قتل می رسید. آن ها به سادگی اغلب بچه های بی دفاع را می کشتند. محاسبه این بود که پس از محاکمه و حکم اعدام، آن ها صمیمانه از آخرین اعترافات خود توبه می کردند و به لطف این توبه، مستقیم به بهشت ​​می رفتند. لغو مجازات اعدام و جایگزینی آن با حبس ابد این جنون را پایان داد.

آب جوش برای تشخیص گناهکار

روش دیگر برای پیدا کردن حقیقت که در قرون وسطی به طور گسترده مورد استفاده قرار می گرفت وآن را "داوری خدا" می نامیدند. آزمایشات با استفاده از آب جوش انجام می شد. الگوریتم بسیار ساده، اگر پس از غوطه ور شدن دست در آب جوش، آسیب قابل مشاهده ای به دست مظنون وارد نمی شد، بیگناه اعلام می شد. نمی دانم کسی با موفقیت این آزمون را گذرانده است یا خیر؟ می توان نتیجه گرفت که، همه افرادی که تحت تشخیص آب جوش امتحان می شدند، گناهکار بودند. البته هیچ اطلاعات تکمیلی در مورد صحت این مورد در دست نیست.

ماسک طاعون دکترها

دکترهای معروف طاعون ماسک های مخصوصی با یک منقار روی صورت می گذاشتند. با اینحال منقار روی ماسک قرار نگرفته بود تا مردم را بترسانند، بلکه ماده با بو و رایحه قوی درون آن قرار داده می شد. برای مثال یک لباس آغشته به شراب، گل ها، گیاهان یا جیزی شبیه به آن درون منقار قرار می گرفت. چون آنها باور داشتند با وجود چنین فیلتری طاعون به آنها سرایت نمی کند. سوالی که اینجا پیش می آید این است که چه زمانی چنین پوششی برای دکترها ساخته شد؟ طبق یک نظریه مشهور این ماسک های مخصوص طاعون در قرن 14 میلادی اختراع شدند، اما هیچ مدرک دقیقی برای اثبات آن وجود ندارد. برخی از متخصصین هم اعتقاد دارند که آنها تا قرن 17 اختراع نشده بودند. اولین دوره سرایت همه گیر طاعون در میانه قرن 6 اتفاق افتاد و بیش از 125 میلیون نفر از مردم را در اروپا و آسیا به کام مرگ فرستاد. دومین سری از همه گیری طاعون در قرن چهاردهم اتفاق افتاد: این بیماری از چین به اروپا و بعد به روسیه رسید و در روسیه باعث مرگ و میر جمعیت زیادی از چندین شهر شد. در اروپا بیش از 25 میلیون نفر از مردم در اثر طاعون کشته شدند. که در ان زمان یک سوم جمعیت اروپا را شامل می شد.

جنگ شوالیه ها با حلزون

در انتهای قرن 13، کتاب های خطی که در شمال فرانسه خلق شده بودند عکس هایی از شوالیه ها در حال جنگیدن با حلزون ها داشتند. دانشمندان واقعا نمی دانند چرا هنرمندان زمان قرون وسطایی این مخلوقات خداوند را دوست نداشتند، اما چند داستان در مورد این حیوانات وجود داشت. در یکی از آنها آمده: این حلزون ها که از صدفشان بیرون می آمدند نمادی از رستاخیز دانسته می شدند و این نقاشی های استعاره ای هستند. در داستان دیگر آمده است که یک حلزون نمادی از تنبلی و بزدلی بوده که هنرمند در نوشته های خطی قرار می داد. اما نزدیک ترین نظریه به واقعیت می گوید که حلزون نمادی از لامبردها بوده که با فرانسه در جنگ بودند.

زیبایی زنان

البته که زنان قرون وسطایی نیز زیبا بودند. اما انها لوازم آرایش و دسترسی به حمام ودیگر امکانات نداشتند. پس هروقت دوباره بازی تاج و تخت را دیدی یادتان باشد اینها همه فیلم بوده و واقعیت خیلی خشن تر است. در اینجا چند نمونه می آوریم:

• وقتیکه زنان نیاز به کاشت ابرو پیدا می کردند از موی جانوران جونده مثل موش استفاده می کردند.
• اعتقاد داشتند تمام مشکلات پوستی مثل خال ها و لکه های پوستی از طرف شیطان ایجاد شده است و باید پنهان شوند. پس برای برداشتن این دست ساخته های شیطان آنها از آب درخت بید، خون یک خرگوش و مقداری وسایل عجیب استفاده می کردند.
• رنگ پوست روشن در آن زمان مد بود. برای همین زنان برای سفیدتر کردن رنگ پوستشان از جیوه و اسید استفاده می کردند.
• در مورد بهداشت آنها هیچگونه لوازم آرایشی تجملی نداشتند. پس زنان مجبور بودند از صابونی که از چربی و خاکستر درست شده بود استفاده کنند.

لباس راه راه نشانه بدی

در دوران قرون وسطی پوشیدن لباس های راه راه، امنیت نداشت. یک کفاش در سال 1310 به خاطر پوشیدن لباس راه راه اعدام شد! در آن زمان پوشیدن لباس راه راه فقط برای بازیگران، موسیقی دانها، فاحشه ها، دلقک ها، افراد مرتد از دین و کلا کسانی که موقعیت تثبیت شده ای در جامعه نداشتند مجاز و قانونی بود. پوشیدن لباس راه راه روشی بود تا این افراد از مردم عادی جدا دانسته شوند. دانشمندان امروزی واقعا دلیل و ریشه اصلی اینکه چرا لباس راه راه بد شمرده می شده را نمی دانند. برخی از متخصصین اعتقاد دارند لباس راه راه می توانسته شل بدن را پنهان کرده و تلاشی در جهت تغییر ظاهر واقعی یک فرد بوده است.

سخن آخر

قرون وسطی اروپا، با ارائه سبک زندگی بسیار متفاوت از سبک فعلی برای ساکنان مشترک آن مشخص می شود. این دوره یک دوره تاریخی تاریک برای مردم بود. جنگ های فراوان، بیماری ها و فقدان بهداشت چیزهایی بود که باعث به وجود امدن مشکلات زیادی می شد. با دانستن این حقایق متوجه می شوید تاریخ با آنچه در سریال بازی تاج و تخت دیدید فرق دارد! شما چه چیزهایی در مورد فرهنگ قرون وسطی می دانید؟ خوشحال می شویم با ما در میان بگذارید.

آداب و رسوم عجیب مردم مصر باستان