فقر آهن چیست ؟
کمخونی فقر آهن زمانی اتفاق میافتد که آهن کافی در بدن وجود نداشته باشد. اهمیت آهن به این دلیل است که به بدن کمک میکند به میزان کافی اکسیژن دریافت کند. بدن از آهن برای تولید هموگلوبین استفاده میکند. هموگلوبین بخشی از سلولهای قرمز خون است و اکسیژن را در بدن حمل و انتقال میدهد. اگر در بدن شما به اندازهی کافی آهن وجود نداشته باشد، بدنتان سلولهای قرمز کوچکتر و کمتری میسازد. در این وضعیت بدن شما هموگلوبین کمتری خواهد داشت و نمیتواند اکسیژن کافی دریافت کند. کمبود آهن رایجترین علت کمخونی محسوب میشود.
علل کمبود آهن
- دریافت نا كافی آهن به دلیل رژیم غذایی مورد استفاده ای كه در آن آهن كمی وجود دارد ، مانند بعضی از رژیم های گیاه خواری .
- جذب ناكافی آهن در اثر اسهال ، كاهش ترشح اسید معده ، مشكلات گوارشی یا تداخلات داروئی ( داروهایی مثل كلستیدامین ، سایمتیدین ، پانكراتین ، رانیتیدین و تتراسایكلین. )
- افزایش نیاز به آهن برای افزایش حجم خون در دوران نوزادی ، نوجوانی ، بارداری و شیر دهی .
- خون ریزی زیاد در دوران عادت ماهانه ، در اثر جراحات و ناشی از هموروئید ، بیماری های بدخیم یا انگل ها .
- كمبود آهن در مردان بزرگسال معمولاً در اثر از دست دادن خون است .
علائم کمبود آهن
- خستگی شدید
- ضعف
- پوست رنگ پریده
- درد قفسه سینه
- ضربان قلب
- و یا تنگی نفس
- سردرد، سرگیجه
- دست و پاهای سرد
- التهاب و درد در زبان شما
- ناخن های شکننده
- اشتیاق غیر معقول برای مواد غیر غذایی مانند یخ ، خاک ، نشاسته اشتهای کم ،بخصوص در نوزادان و کودکان دارای کمبود آهن در کم خونی.
درمان كم خونی ناشی از فقر آهن
بهترین و كم خطرترین راه استفاده از مكمل های خوراكی است . درمان با نمك های ساده آهن ، چون سولفات فرو خوراكی ، كاملاً موثر بوده و به شكل قرص ، كپسول یا مایع است كه مصرف آن ها باید تا چند ماه ادامه یابد . چنانچه این قرص ها با معده خالی مصرف شوند ، جذب آنها بهتر و بیشتر صورت می گیرد ولی در این حالت سبب تحریك معده و بروز مشكلات گوارشی خواهند شد .
عوارض گوارشی ، ناشی از مصرف آهن نظیر تهوع ، دل پیچه ، سوزش قلب ، اسهال یا یبوست را می توان به حداقل رساند ؛ به شرطی كه آهن را به میزان كم مصرف كرده و به تدریج به میزان آن افزود تا به حد مورد نیاز بدن برسد. بهتر است قرص آهن ، آخر شب قبل از خواب استفاده شود تا عوارض ناشی از آن كاهش یابد.
ویتامین C جذب آهن را افزایش می دهد . به همین دلیل معمولاً مصرف ویتامینC به همراه آهن پیشنهاد می گردد . البته علاوه بر درمان دارویی باید به میزان آهن قابل جذب در غذا نیز توجه كرد.
جذب آهن غذا ، اغلب تحت تأثیر شكل آهن موجود در آن می باشد. آهن موجود در پروتئین های حیوانی مانند گوشت گاو، ماهی و پرندگان ( آهن هِم) بیشتر جذب می شود در حالیكه جذب آهن پروتئین های گیاهی مانند سبزی ها و میوه ها ( آهن غیر هم) كم تر می باشد.
باید توجه داشت كه ویتامین C جذب آهن سبزی ها و میوه ها( آهن غیرهم) را بیشتر می كند. مصرف چای همراه یا بلافاصله بعد ازغذا نیز می تواند جذب آهن را تا 50 درصد كاهش دهد.
درمان های خانگی فقر آهن و کم خونی
خرما: همانطور که ما از درمان های خانگی برای کم خونی استفاده میکنیم،ابتدا از یک چیز شیرین شروع میکنیم خرما،منبع غنی از ویتامین c و آهن است.نه تنها آهن اضافی ،بلکه مواد مغذی،ویتامین c را تولید میکند که به افزایش جذب آهن بدن شما کمک میکند.
دانه های کنجد سیاه : دانه های کنجد سیاه یکی دیگر از داروهای اصلی برای کم خونی هستند به دلیل وجود آهن در آن. ¼ فنجان دانه کنجد حاوی نزدیک به 30 درصد آهن است.
انار : ساده ترین راه برای به دست آوردن مواد مغذی انار، مخلوط کردن یک فنجان آب انار با 1/4 قاشق چایخوری دارچین پودری و 2 قاشق غذاخوری عسل است.
اسفناج : اسفناج به شما قدرت میدهد ؛ از آنجا که دارای آهن است، اسفناج یکی دیگر از بهترین داروهای خانگی برای کم خونی است. اسفناج همچنین دارای دو ماده غذایی دیگر است که برای درمان انواع کم خونی مهم هستند، که به کمبود آهن وابسته نیستند. ویتامین B12 و اسید فولیک است که به افزایش سطح انرژی کمک می کنند.
شیره ی چغندر سیاه: 1 قاشق غذاخوری شیره چغندر سیاه را به یک فنجان آب گرم یا شیر اضافه کنید. این را دو بار در روز بخورید، مخصوصا اگر کم خونی را در دوران بارداری تجربه کرده اید.یا 2 قاشق شیره چغندر سیاه را با یک لیوان آب و سرکه سیب ترکیب و مصرف کنید.
چغندرقند: تکه کوچکی از ریشه چغندر را در مخلوط کن ریخته وبا آبمیوه مورد علاقه میکس کنید، و روزانه مصرف کنید.
ریشه چغندر را در وعده غذایی خود استفاده کنید آن را در سالاد بریزید . مصرف پوست چغندر مواد مغذی بالایی دارد.
موز : اضافه کردن موز به مخلوط آبمیوه بهترین روش استفاده است شما همچنین می توانید یک موز رسیده را همراه با 1 قاشق غذاخوری انگور هندی مخلوط کنید و چند بار در روز این مخلوط را مصرف کنید یا به سادگی یک موز را همراه با وعده غذایی و یا به عنوان یک میان وعده هر روز بخورید.
سیب : عصاره آب سیب و آب چغندر را با 1 قاشق غذاخوری عسل مخلوط کنید. اضافه کردن سیب به بلغور جو دوسر،در سالاد یا خوردن آنها به عنوان یک میان وعده. به صورت روزانه 2 تا 3 سیب مصرف کنید.
زغال اخته : 2 قاشق چای خوری زغال اخته را به یک فنجان برنج اضافه کنید و بپزید. شما همچنین می توانید 2 قاشق غذاخوری دانه زغال اخته را در ¼ فنجان شیر خیس کنید و صبح روز بعد آن را بنوشید.
توت سیاه خشک شده: تعداد زیادی توت خشک شده را شبانه در آب خیس کنید. صبح روز بعد توت ها را قبل از صبحانه میل کنید. این دارو را چندین هفته تکرار کنید.
زردچوبه : کسانی که مبتلا به کم خونی نوع کافا هستند، باید یک فنجان ماست دو بار در روز، صبح و بعد از ظهر، با یک قاشق چای خوری زردچوبه مصرف کنند.در کم خونی نوع کافا، فرد ممکن است تورم داشته باشد و پوست سرد و خشن شود.این درمان در تعادل کافا دوشا بدن موثر است.
آب مسی : آب مایع در مس بسیار سالم است. هر روز صبح مقداری آب در مخزن مسی ذخیره کنید. این کمک می کند تا بدن شما با مواد معدنی طبیعی پر شود و همچنین برای درمان ریزش مو بسیار مفید است.
سخن پایانی
زمانی که به آب آشامیدنی سالم دسترسی ندارید، ممکن است در معرض آلودگی با آبهای غیر آشامیدنی قرار بگیرید. مصرف آب آلوده زمینه بیماری و عفونت در بدن شما را فراهم می آورد که در نهایت منجر به کم خونی خواهد شد. یکی از رفتارهای غذایی اشتباه، مصرف چای بلافاصله پس از میل غذاست. چای محتوی تانن و تئین است که این ترکیبات مانع از جذب آهن می شوند. هر مکملی که پزشک برای شما تجویز می کند، مصرف کنید. این نکته را در نظر داشته باشید که پزشک، احتمال وجود بیماری های عفونی در بدن شما را بررسی کند؛ زیرا در صورت وجود عفونت در بدنتان، با مصرف مکمل های آهن ممکن است به صورت بالقوه عفونت در بدن افزایش می یابد.
