ویتیلیگو ، برص یا لک و پیس یک بیماری خودایمنی است که علت قطعی آن مشخص نیست ، ولی به نظر می رسد زمینه های ژنتیکی در آن نقش دارد.پیسی یا برص یا ویتیلیگو یک بیماری پوستی است که در آن لک های سفید رنگ به دلیل از دست رفتن رنگدانه پوست به وجود می آید، این ضایعات در هر جایی از بدن ممکن است دیده شود.
علت بیماری پیسی
اگرچه دلایل ویتیلیگو به طور کامل ناشناخته است، اما تعدادی از تئوری های مختلف در این مورد وجود دارند که به شرح زیر هستند:
- اختلال خود ایمنی: سیستم ایمنی بدن فرد مبتلا ممکن است آنتی بادی هایی ایجاد کند که ملانوسیت ها را از بین می برد.
- فاکتورهای ژنتیکی: برخی از عوامل ممکن است احتمال ابتلا به ویتیلیگو را به ارث ببرند. حدود 30 درصد موارد در خانواده ها رخ می دهد و به صورت ژنتیکی از والدین به فرزندان منتقل می شود.
- عوامل عصبی: ماده ای که برای ملانوسیت ها سمی است و اغلب در انتهای عصب در پوست آزاد می شود.
- خود تخریبی: نقص در ملانوسیت ها باعث می شود تا خودشان را نابود کنند.
بیماری پیسی همچنین ممکن است توسط برخی از وقایع مانند استرس یا مسائل عاطفی برانگیخته شود. از آنجا که به نظر نمی رسد هیچ یک از موارد بالا به تنهایی تأثیر گذار باشند، ممکن است ترکیبی از این عوامل منجر به بیماری لک و پیس شوند.
علائم بالینی بیماری لک و پیس چیست؟
بیماری لک و پیس (برص) می تواند تمامی قسمت های بدن را درگیر نماید. از دست رفتن کامل رنگدانه های پوست می تواند باعث به وجود آمدن یک لکه مجزا بر روی پوست شود و یا چندین لکه متعدد را در نقاط مختلف بدن به وجود آورد. لکه ها و خال های سفید رنگ کوچک که در اثر این بیماری به وجود می آیند را گاهی اوقات با عنوان "لکه های شبیه به کاغذ رنگی" می شناسند. مشخصه های اصلی این بیماری عبارت است از:
- علائم این بیماری بیشتر در قسمت های نمایان بدن (صورت، گردن، پلک ها، سوراخ بینی، نوک انگشتان و پنجه پا)، نواحی تاشونده بدن (زیر بغل، بیخ کشاله ران)، نوک پستان ها، ناف، لب ها و اندام تناسلی ظاهر می شود.
- لکه های لک و پیس در محل آسیب دیدگی ها و عوارض پوستی (بریدگی ها، خراشیدگی ها، سوختگی های ناشی از حرارت و نور آفتاب) بیشتر به وجود می آید. این خاصیت بیماری لک و پیس (برص) را اصطلاحاً با عنوان پدیده کوبنر می شناسند.
- گاهی از اوقات بروز علائم لک و پیس به دنبال تنش های روحی شروع می شود.
- در بعضی از موارد، لکه های لک و پیس (ویتیلیگو) به صورت چند خال تیره که هاله روشنی در اطراف آن وجود دارد، شروع می شود.
- لک و پیس (برص) ممکن است باعث بی رنگ شدن موها در قسمت پوست سر، ابروها، مژه ها و سطح بدن نیز بشود. موهای سفیدی که در اثر این بیماری به وجود می آید را "لکوتریکیا" یا "پلیوزیس" می نامند.
- رنگ شبکیه چشم هم ممکن است در اثر این بیماری تغییر کند، اما در رنگ عنبیه تغییری به وجود نمی آید.
رنگ حاشیه لکه های سفید رنگی که در اثر بیماری لک و پیس به وجود می آیند، می تواند متغیر و به یکی از حالت های زیر باشد:
- معمولاً رنگ حاشیه لکه ها همرنگ با پوست سالم است، اما در بعضی از موارد، رنگ آن روشن تر یا تیره تر از پوست می شود.
- در بعضی از موارد، سایه ای متشکل از سه رنگ هاله مانند در اطراف لکه ها تشکیل می شود که به آن اصطلاحاً لک و پیس (ویتیلیگو) سه رنگی یا تری کروم گفته می شود. در موارد بسیار نادری هم ممکن است این سایه از ۴ رنگ (سفید، قهوه ای روشن، قهوه ای تیره و رنگ اصلی پوست) تشکیل شده باشد.
- گاهی از اوقات در اطراف هر یک از لکه های لک و پیس (برص)، یک مرز مشخص به رنگ قرمز آتشی وجود دارد.
شدت علائم بیماری لک و پیس (برص) در افراد مختلف متفاوت است. همچنین هیچ راهکار شناخته شده ای برای پیش بینی مقدار رنگدانه ای که در هر فرد از دست خواهد رفت و یا سرعت از بین رفتن آن، وجود ندارد.
روش درمان لک های تیره روی لب چیست؟
- علائم لک و پیس در افرادی که رنگ پوست آنها به طور طبیعی تیره است، مشخص تر و نمایان تر مي باشد.
- بیماری لک و پیس (برص) ممکن است به مدت چند ماه در نقاط مختلف بدن پیشرفت کند و سپس پیشرفت آن متوقف شود.
- ممکن است رنگ بعضی از لکه های ناشی از این بیماری به طور خود به خود تغییر کند و يا به حالت طبيعي بازگردد. مثلاً لکه هاي قهوه اي رنگي در محل فوليکول هاي مو به وجود مي آيد و يا اندازه کلي لکه هاي سفيد رنگ کوچکتر مي شود.
- گاهي اوقات ممکن است بعضي از لکه هاي اين بيماري در آينده دوباره شروع به پيشرفت و بزرگ شدن کنند.
- چرخه هاي متوالي از دست رفتن رنگدانه هاي پوستي و ثابت شدن تغييرات، ممکن است به طور نامحدودي ادامه پيدا کند.
- افرادي که رنگ پوست روشن دارند، معمولاً علائم از دست رفتن رنگدانه هاي پوست خود را بيشتر در فصل تابستان مشاهده مي کنند. زيرا در تابستان رنگ طبيعي پوست به خاطر نور خورشيد کمي تيره تر مي شود و اختلاف رنگ آن با لکه هاي سفيد ناشي از لک و پيس، مشخص تر خواهد شد.
- در برخي از موارد اين بيماري مشاهده شده است که رنگدانه ها در پوست تمام سطح بدن از بين مي رود.
آمار مبتلایان
همان طور که گفتیم بیماری لک و پیس در میان سیاهپوستان به دلیل تراکم ملانوسیت در پوستشان, خودش را بیشتر نشان می دهد. با این حال آمارها می گویند بین نیم تا دو درصد مردم جهان درگیر این بیماری هستند: “بروز ویتیلیگو در میان رنان و مردان نسبت مساوی دارد و در افراد مستعد بین ۱۰ تا ۱۳ ساله, این بیماری خود را نشان می دهد. این لک ها می توانند افزایش پیدا کنند یا اینکه ثابت بمانند و جالب است بدانید چون عامل بیماری مشخص نیست, دلیل افزایش لک ها نیز مشخص نیست.”
آیا باید از پوست برصی مراقبت خاصی شود؟
بیماران مبتلا به لک و پیس به حفاظت در برابر آفتاب نیاز دارند، زیرا پوست سفید تنها دچار آفتاب سوختگی می شود و تیره نمی شود. پوست نرمال نیز نیاز به حفاظت دارد چون با آفتاب سوختگی پوست طبیعی، میزان تضاد بین پوست نرمال و پوست سفید زیاد می شود.
