به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، اختلال کم توجهی-بیش فعالی(ADHD) یک اختلال روانپزشکی است که کودکان پیش دبستانی، کودکان، نوجوانان و بزرگسالان سراسر جهان را مبتلا کرده و مشخصه آن الگوی کاهش پایدار توجه و افزایش تکانشگری و بیش فعالی است. در حقیقت کم توجهی و بیش فعالی یک اختلال عصبی رفتاری است که با علایم زیر مشخص می شود:
- بیش فعالی
- بی توجهی
- تکانشگری
که هرکدام از این علایم در زیر توضیح داده شده اند.
کودکان و نوجوانان دچار اختلال کم توجهی-بیش فعالی اغلب تخریب قابل توجهی در کارکرد تحصیلی و نیز موقعیت های بین فردی و اجتماعی نشان می دهند. اختلال کم توجهی-بیش فعالی اغلب با اختلالات دیگری همراه است از جمله اختلالات یادگیری، اختلالات اضطرابی، اختلالات خلقی و اختلالات رفتار ایذایی.
در گذشته علائم اختلال کم توجهی-بیش فعالی می بایست تا سن 7 سالگی بروز می کرد اما می بایست چندین علامت بی توجهی یا بیش فعالی تکانشگری تا سن 12 سالگی خود را نشان دهد. برای تأیید تشخیص اختلال کم توجهی-بیش فعالی تخریب ناشی از بی توجهی و یا بیش فعالی و تکانشگری بایستی حداقل در دو محیط بروز کند و با کارکرد تحصیلی یا اجتماعی متناسب رشدی فرد تداخل نماید.
در دهه 1960 گروه ناهمگونی از کودکان مبتلا به ناهماهنگی حرکتی، ناتوانی های یادگیری و بی ثباتی هیجانی(بدون آسیب عصبی خاص) مبتلا به حداقل آسیب مغزی توصیف شدند اما به مرور زمان مشخص شد که این اصطلاح مناسب نیست. از آن زمان به بعد فرضیه هایی برای توضیح علایم اختلال مطرح شده اند، مثلاً در یکی از این نظریات، سطح غیر طبیعی انگیختگی و توانایی ضعیف برای تعدیل هیجانات مطرح شده است.
علایم بی توجهی
عبارتند از:
1. عدم توجه دقیق به جزئیات
2. هنگامی که با او صحبت می شود بنظر می رسد که گوش نمی دهد
3. انجام ندادن تکالیف یا تمام نکردن کارها
4. دشوار بودن حفظ توجه در هنگام انجام یک کار یا بازی
5. دشواری در سازماندهی در انجام وظایف و فعالیت ها
6. بی علاقه بودن یا پرهیز از فعالیتهایی که نیازمند تلاش ذهنی مداوم است مانند تکالیف مدرسه
7. گم کردن مکرر وسایل
8. پرت شدن حواس به سادگی
9. فراموش کردن مکرر
علایم بیش فعالی
عبارتند از :
1. بیقراری یا ناارامی
2. ناتوانی در نشستن در صندلی برای مدتی طولانی
3. دویدن یا بالا رفتن بیش از حد در شرایطی که مناسب نیست
4. فعالیت بیش از حد، گویی که موتور در بدن وی کار گذاشته شده
5. صحبت کردن بیش از حد
علایم تکانشگری
عبارتند از :
1. پیش از کامل شدن سوال به ان پاسخ دهد
2. تحمل انتظار کشیدن و در نوبت ماندن را ندارد
3. صحبت دیگران را قطع می کند
تشخیص بیش فعالی تا سن 16 سالگی نیازمند 6 علامت بی توجهی و 6 علامت از علایم بیش فعالی و تکانشگری به مدت حداقل 6 ماه در حداقل دو محیط است. در افراد 17 سال یا بزرگتر وجود حداقل 5 علامت بی توجهی و 5 علامت از علایم بیش فعالی و تکانشگری ضروری است. در ضمن باید چند علامت تا پیش از سن 12 سالگی وجود داشته باشد، شواهدی از اختلال بارز در روابط اجتماعی،تحصیل یا کار ایجاد کرده باشد و سایر اختلالات کنار گذاشته شده باشد.
علت بیش فعالی
بیش فعالی یک اختلال چند فاکتوری است و عوامل ژنتیکی ،عصبی و محیطی در ایجاد ان نقش دارند. عوامل ارثی در ایجاد ان نقش دارند و احتمال بروز بیماری در بستگان درجه اول بیمار بیشتر است. در این بیماری ژن های درگیر در سیستم های انتقال عصبی درگیر هستند. مصرف سیگار و الکل در طی بارداری احتمال بروز بیش فعالی را در کودک افزایش می دهد. اسیب سیستم عصبی مرکزی به دلیل ضربه و عفونت نیز احتمال بروز بیش فعالی را افزایش می دهد و بیشتر میکند.
بیماری های همزمان:
بیش فعالی در کودکان مبتلا به بیماری های زیر بیشتر است :
- اپنه خواب انسدادی
- اختلالات تشنجی
- پرکاری تیرویید
- مسمومیت با سرب
- نقایص حسی
- سندرم X شکننده
- سندرم دی جرج
- نوروفیبرماتوز تیپ یک
علایم بالینی:
تشخیص بیش فعالی بالینی و بر اساس شرح حال است. شرح حال کودک از اعضای خانواده و مدرسه گرفته می شود. معاینه فیزیکی برای شناسایی بیماری های طبی و اختلالات تکاملی کمک کننده است. این بیماری ها ممکن است توجیه کننده علایم کودک یا زمینه ساز بروز بیش فعالی باشند. بررسی های ازمایشگاهی و تصویر برداری مانند بررسی عملکرد تیروئید، سطح خونی سرب، مطالعه ژنتیکی و تصویر برداری از مغز بر اساس یافته های شرح حال و معاینه فیزیکی درخواست می گردند. در کودکان مبتلا به بیش فعالی سایر بیماری های روانپزشکی مانند اختلال سلوک، اختلال اضطرابی، افسردگی و تیک شایعتر است.
درمان بیش فعالی کودکان
داروهای محرک داروهای خط اول جهت درمان بیش فعالی هستند که برخی از انها عبارتند از :
- متیل فنیدات
- امفتامین
داروهای غیر محرک موثر در درمان عیارتند از :
- کلونیدین
- اتوموکستین
در موارد زیر درمان با داروهای غیرمحرک توصیه می شود:
1. عدم پاسخ به داروهای محرک
2. ابتلای همرمان به تیک یا اختلال خواب
3 ترجیح خانواده
4. نگرانی در مورد سو مصرف دارو
داروهای محرک موجب کاهش اشتها می شوند.
عوارض بیش فعالی
- گاهی بیش فعالی همراه با افت تحصیلی ، مشکلاتی در روابط بین فردی و پایین بودن اعتماد به نفس است.
- رفتارهای پرخطر مانند مصرف مواد مخدر ، فعالیت جنسی زودهنگام و حوادث رانندگی در نوجوانان دچار بیش فعالی شایعتر است.
درمان بیش فعالی
با داروهای محرک این رفتارها از جمله احتمال سو مصرف مواد را کاهش می دهد.
