به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، اختلال نافرمانی مقابله ای نوعی اختلال رفتاری است که اغلب در کودکان مشاهده می شود. کودکانی که دچار اختلال نافرمانی مقابله ای هستند مجموعه ای از رفتارهای همراه با خشونت، نافرمانی، لجبازی، خشم در مقابل کسانی که در موضع قدرت قرار دارند را نشان می دهند.
این کودکان به شدت نسبت به واکنش دیگران حساس بوده و در مقابل دستورها و درخواست های دیگران مقاومت می کنند و به بحث و نافرمانی می پردازند. کودکان نافرمان در اجتماعاتی مانند جمع دوستان، هم کلاسی ها و حتی در سنین بالاتر در جامعه شغلی نیز با مشکلات گسترده ای مواجه می شوند.
زمانی از این رفتارها با عنوان اختلال یاد می شود که به مدت حداقل 6 ماه به صورت پایدار ادامه داشته باشد.
گاها کودک در جمع های مختلف رفتار کاملا طبیعی و مناسبی نشان می دهد اما در مقابل والدین خود رفتار نافرمانی را بروز می دهد.
تشخیص اختلال نافرمانی مقابله ای:
برای تایید این تشخیص، کودک باید دارای خلق و خوی دائما عصبانی و لجبازی همراه با رفتارهای مقابله ای منفی باشد که دیگران را ناراحت می کند. کودک باید حداقل 4 مورد از علائم زیر را داشته باشد:
- عصبانی می شود.
- با بزرگترها بحث می کند.
- به طور فعال، خواسته بزرگترها را رد می کند و از قوانین اطاعت نمی کند.
- به طور عمدی دیگران را ناراحت می کند.
- انتقام جویی می کند.
- نیاز به استقلال و خودمختاری زیادی دارد.
- بی ادبانه حرف می زند و فحاشی می کند.
- برای خطاها و اشتباهاتش دیگران را سرزنش می کند.
- به راحتی از دست دیگران ناراحت می شود.
- اخلاق بدی دارد و مهربان نیست.
همچنین، کودکی که دچار این اختلال باشد، دچار مشکلات زیر است:
- اشکال در تمرکز
- اشکال در دوستیابی
- عزت نفس پایین
- منفی گرایی مداوم
علائم کودکی که دچار این اختلال باشد،
- بیش از حد دیده می شود.
- به نحوی است که با زندگی و فعالیت های روزمره او تداخل می یابد.
- حداقل شش ماه ادامه می یابد.
در صورتی که به وجود علائم فوق در فرزندتان مشکوک هستید، با روانشناس یا مشاور کودک در این مورد صحبت کنید.
طرح های مدیریت رفتاری برای اختلال نافرمانی مقابله ای:
اصلاح این رفتار در کودک یا نوجوان مستلزم آن است که اول بپذیرید که رفتار فرزندتان درست نیست. دومین گام آن است که طرح مقابله داشته باشید که مدیریت رفتارهای او را برای شما و فرزندتان ساده تر می کند.
یک طرح خوب به فرزندتان کمک می کند تا:
- نحوه بهبود و کنترل رفتار خود را بیاموزد و اثر آن را بر دیگران درک کند.
- احساسات قوی مانند خشم و اضطراب را کنترل کند.
- قدرت حل مسئله، ارتباط و کنار آمدن با دیگران در او بهتر شود.
این مسائل به فرزندتان کمک می کند که بهتر دوستیابی کند و بتواند دوستانش را حفظ کند. همچنین، خواهد توانست بدون عصبانی شدن حرف بزند، جواب نه بشنود و با دیگران به خوبی ارتباط برقرار کند و با همسالانش بازی کند.
همچنین، یک طرح درمان خوب به شما کمک می کند که:
- علت رفتارهای فرزندتان را دریابید.
- روی بهبود رفتار فرزندتان کار کنید و رفتارهای او را مدیریت کنید.
- روابط خانوادگی بهتری داشته باشید.
برای ما قابل درک است که دوست دارید رفتار فرزندتان خود به خود بهبود یابد، اما باید بگوییم که اختلال نافرمانی مقابله ای به خودی خود از بین نمی رود. فرزند شما به تشخیص و درمان به موقع نیاز دارد. درمان به فرزندتان کمک می کند که مراحل رشد اجتماعی خود را بهتر طی کند و در زندگی اجتماعی موفق تر عمل کند.
راهکارهایی برای رفتار با کودک دچار اختلال نافرمانی مقابله ای در خانه:
با استفاده از استراتژی های زیر می توانید کنترل بهتری روی رفتارهای فرزندتان داشته باشید:
رفتارهای مثبت را تشویق کنید.
از سیستم ساختاریافته تشویقی استفاده کنید. این سیستم به خصوص برای کودکان 3-8 ساله موثر است.
دستورهای کوتاه، شفاف و مشخص بدهید، برای مثال، :دوست داری تکالیفت را الان انجام دهی یا بعد از این برنامه تلویزیونی؟
از مجازات و تنبیه خودداری کنید، اما در مقابل نافرمانی از استراتژی محرومیت استفاده کنید. وقتی فرزندتان آنچه می خواهید را انجام نمی دهد، دوباره از او درخواست کنید و بگویید «این آخرین باری است که می گویم.» اگر باز هم همکاری نکرد، او را از چیزی محروم کنید.
فراموش نکنید که فرزندتان نیاز دارد بداند که برای شما مهم است. یکی از بهترین راه های انتقال این پیام آن است که زمانی را در کنارش صرف کنید و کاری انجام دهید که او از آن لذت می برد. این به تقویت ارتباط بین شما کمک می کند.
ریسک فاکتورهای ابتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای:
بسیار سخت است که دلیل این اختلال را در کودک مشخص کرد. گاهی چند عامل در آن دخیل هستند، از جمله:
- خلق و خو و ویژگی های شخصیتی کودک درست مانند هر ویژگی دیگری مثل درون گرایی، آرام بودن
- رابطه بین والد و فرزند و عدم پیوند مناسب بین آنان
- عملکرد ضعیف در مدرسه و ابتلا به اختلالات یادگیری
- مشکلات زبان و گفتار
- مهارت های اجتماعی ضعیف مانند مهارت حل مسئله و حافظه
- روش های فرزندپروری غلط مانند تنبیه های شدید، استرس زیاد، قانون های متضاد، دو تربیتی شدن و غیره
- محیط مدرسه، مانند قانون های نامشخص، تنبیه شدید، انتظارت زیاد از کودک
- عوامل محیطی مانند زندگی در محله جرم خیز، تاثیر گرفتن از دوستان، فقدان تفریح در زمان فراغت
- جنسیت نیز یک ریسک فاکتور است که تا قبل از بلوغ در پسران شایع تر است و پس از آن تفاوت در دو جنسیت از بین می رود.
معمولا کودکی که دچار این اختلال است، مشکلات دیگری مانند اختلال یادگیری، اختلال بیش فعالی-نقص توجه، اختلال اضطرابی، اختلال خلق و خو و ناتوانی های گفتاری نیز دارد.
درمان اختلال نافرمانی مقابله ای:
روش های متعددی برای اصلاح رفتار کودک به کار می رود، از جمله:
رفتار شناختی درمانی که در ان کودک مهارت های حل مسئله، ارتباط و کنترل تکانه های رفتاری و عاطفی را فرامی گیرد.
خانواده درمانی روش دیگری است که شامل تمام اعضای خانواده می شود و آنها فرصتی برای بهبود ارتباط با یکدیگر پیدا می کنند.
گروه درمانی از دیگر روش های درمانی است که در آن مهارت های اجتماعی کودکان هم سن و سال تقویت می شود.
دارودرمانی در کنار سایر گزینه های درمانی برای درمان اختلالات همبودی مانند اختلال بیش فعالی-نقص توجه و اضطراب به کار می رود.
نرخ بهبودی کودکان دچار اختلال نافرمانی مقابله ای چقدر است؟
بسیاری از کودکان بالاخره می توانند از چنگال این اختلال رها شوند.
با این حال، حدود 30 درصد از آنان در نهایت دچار اختلال سلوک می شوند. 10 درصد دیگر نیز دچار یک اختلال شخصیت دیگر مانند شخصیت ضداجتماعی خواهند شد.
به همین دلیل است که باید با ظهور و تشخیص نشانه های این اختلال در فرزندتان، هر چه سریع تر برای درمان آن اقدام کنید. اقدام و درمان به موقع از تشدید علائم و مزمن شدن آنها جلوگیری می کند.
با تداوم این اختلال در دوره نوجوان، فرد دچار تعارض و اختلاف زیاد با دیگران، اشکال در بخشیدن دیگران و تنهایی می شود. احتمال ابتلا به افسردگی و سوءمصرف مواد مخدر نیز در این افراد بیشتر است.
تفاوت اختلال سلوک و نافرمانی مقابله ای در چیست؟
اختلال نافرمانی مقابله ای نوع خفیف اختلال سلوک است و در سنین پایین تر دیده می شود. با عدم درمان، این اختلال به اختلال سلوک گسترش می یابد که در آن خرابکاری و تخریب اموال خود و یا دیگران، بزهکاری، دروغگویی و قانون شکنی به صورت چشمگیری دیده می شود.
آیا راهی برای پیشگیری از این اختلال وجود دارد؟
سابقه فامیلی یکی از ریسک فاکتورهای ابتلا به این اختلال است. متاسفانه راهی برای پیشگیری از آن نیست. اما فرزندپروری مثبت، رفتار صحیح با فرزند، آرامش در خانواده و درمان به موقع می تواند رفتارهای کودک را بهبود ببخشد. هر چه درمان زودتر آغاز شود، بهتر است.
