آلرژی به لاتکس چیست؟ 

پوست برخی از افراد با دست کردن دستکش­های لاتکس یا لمس و استفاده از سایر لوازم بهداشتی که با لاتکس تولید شده است مانندکاندوم، قرمز و ملتهب شده و علائم مختلف دیگری از خود نشان می­دهد. اگر می­پرسید که در چنین شرایطی قرمز شدن انگشتان دست نشانه چیست باید بگوییم به احتمال زیاد این افراد حساسیت به لاتکس دارند و باید آن را جدی بگیرند.

علل آلرژی به لاتکس چیست؟

در آلرژی لاتکس، سیستم ایمنی بدن لاتکس را به عنوان یک ماده مضر شناسایی می کند و برخی از آنتی بادی ها را برای مقابله با آن آزاد می کند. دفعه بعد که در معرض لاتکس قرار گرفتید، این آنتی بادی ها به سیستم ایمنی بدن شما می گویند که هیستامین و سایر مواد شیمیایی را در جریان خون آزاد و طیف وسیعی از علائم و نشانه های آلرژی را ایجاد کند. هرچه بیشتر در معرض لاتکس قرار بگیرید، سیستم ایمنی بدن شما با شدت بیشتری پاسخ می دهد. به این حساس سازی می گویند.آلرژی به لاتکس می تواند از این طریق رخ دهد:

• تماس مستقیم. شایعترین علت حساسیت به لاتکس، لمس محصولات حاوی لاتکس، از جمله دستکش لاتکس، کاندوم و بادکنک است.
• استنشاق محصولات لاتکس به ویژه دستکش. میزان لاتکس موجود در هوا از دستکش ها بسته به مارک استفاده شده از دستکش بسیار متفاوت است.

هنگام استفاده از لاتکس، ممکن است واکنش های پوستی دیگری نیز داشته باشید. آنها عبارتند از:

• درماتیت تماسی آلرژیک. این واکنش از مواد افزودنی شیمیایی استفاده شده در طول تولید حاصل می شود. علامت اصلی، بثورات پوستی با تشکیل تاول ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از مواجهه، شبیه پیچک سمی است.
• درماتیت تماسی تحریک کننده. این تحریک پوستی به دلیل پوشیدن دستکش لاستیکی یا قرار گرفتن در معرض پودر داخل آنها ایجاد می شود. علائم و نشانه ها شامل نواحی خشک، خارش دار و تحریک پذیر، معمولاً روی دست است.

همه محصولات لاتکس از منابع طبیعی ساخته نمی شوند. محصولات حاوی لاتکس ساخته شده توسط انسان (مصنوعی) مانند رنگ لاتکس بعید به نظر می رسد که واکنشی ایجاد کنند.

علائم و نشانه های حساسیت به لاتکس کدامند؟

واکنش های حساسیتی نسبت به لاتکس در اغلب موارد به شکل بروز دانه های ریز برجسته و قرمز رنگ (راش) در محل و نقطهی تماس ظاهر شده که با عنوان درماتیت (التهاب پوستی) تماسی شناخته می شود. این علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:

• خارش دست ها
• دانه های ریز، برجسته و قرمز رنگ پوستی که ممکن است در صورت لمس کردن گرم به نظر برسند
• کهیر
• اگزما (که به صورت پوست ترک خورده یا ترشح دار دیده می شود)

این نوع از واکنش ها معمولا به صورت موقت اتفاق می افتد. این علائم ممکن است بر اثر چند دقیقه در تماس بودن با لاتکس ایجاد شده، اما در مواردی نیز ممکن است چند ساعت طول بکشد تا آشکار شود. در این حالت ممکن است به کرم هیدروکورتیزون یا لوسیون کالامین (به منظور فرو نشاندن و تسکین هر نوع راش پوستی و ضایعاتی که ایجاد می شود) نیاز داشته باشید.

در برخی مواقع ممکن است پروتئین های لاتکس از طریق هوا نیز منتقل شوند. در صورتی که این حالت اتفاق بیفتد، افراد بسیار حساس ممکن است به صورت ناخودآگاه این مواد را تنفس کرده و در نتیجه، واکنش های بسیار شدیدی نشان دهند. در این حالت علائم می تواند به صورت زیر باشد:

• پوست، لب و زبان قرمز و ورم کرده
• آبریزش یا گرفتگی بینی
• تنگی تنفس (همراه با خس خس سینه یا بدون آن)
• درد شکم
• اسهال
• تهوع و استفراغ
• ضربان قلب بالا
• سرگیجه

آنافیلاکسی، شرایط نادری از واکنش به لاتکس بوده و ممکن است تهدیدی برای سلامتی و زندگی فرد مبتلا باشد. علائم این بیماری، مشابه حساسیت های منتقله از راه هوا است؛ با این تفاوت که می تواند بسیار شدیدتر باشد. در صورتی که شوک آنافیلاکتیک درمان نشود، ممکن است منجر به مشکلات تنفسی شدید، کاهش فشار خون و حتی مرگ بیمار شود.

چه افرادی بیشتر در معرض بروز این حساسیت هستند؟

هرکسی ممکن است به حساسیت به لاتکس مبتلا شود؛ اما معمولا گروه­هایی که در زیر به آن­ها اشاره می­کنیم بیشتر در معرض ابتلا به آن هستند:

• کارکنان مراکز بهداشتی و پزشکان که به میزان زیادی با دستکش­های لاتکس سروکار دارند.
• کارگران صنعت لاستیک به دلیل تماس زیاد با لاتکس
• مبتلایان به مهره شکاف (Spina bifida ) به دلیل اینکه به مدت بسیار زیاد و خیلی زود در معرض درمان قرار گرفته و با دستکش لاتکس پزشکان تماس داشته اند.
• افرادی که به صورت ارثی سابقه آلرژی دارند نیز بیشتر شانس حساسیت به لاتکس را دارند.

حساسیت به لاتکس باعث بروز چه مشکلات و بیماری­هایی می­شود؟

علاوه بر بروز آلرژی سریع به استفاده از لاتکس و التهاب، قرمزی خارش و سوزش پوست، برخی از مواقع نیز مشکلات بزرگتری برای فرد به وجود می­آید که ممکن است شرایط را برای آن­ها وخیم کند؛ به­طوری که باید حتما به پزشک یا دکتر آلرژی مراجعه کنند. این مشکلات عبارتند از:

• بروز بیماری آنافیلاکسی (Anaphylaxis ) بیشتر در افراد حساس به پروتئین لاتکس اتفاق می­افتد. از علائم آن افت شدید فشار خون و مشکلات اساسی در تنفس است.
• درماتیت تحریکی (Irritant dermatitis ) نیز یکی دیگر از واکنش­ها به موادی است که با لاتکس ساخته شده­اند. این واکنش یک واکنش آلرژیک نیست بلکه جذب مواد لاتکس از طریق پوست آسیب دیده باعث بروز آن می­شود.
• درماتیت آلرژیک تماسی (Contact allergic dermatitis ) نوعی اگزماست که رایج­ترین واکنش سیستم ایمنی هنگام بروز حساسیت به لاتکس است. علائم این بیماری ۱۲ تا ۴۸ ساعت پس از تماس با لاتکس ایجاد می­شود.
• رینیت آلرژیک یا تب ینجه در برخی از افراد هنگام تنفس مواد لاتکس به وجود می­آید و علائمی مانند آسم را به همراه دارد.

چه عواملی خطر بروز آلرژی به لاتکس را افزایش می دهد؟

برخی از افراد بیشتر در معرض خطر آلرژی به لاتکس هستند:

• کارگران صنعت لاستیک. تماس مکرر با لاتکس ممکن است باعث افزایش حساسیت شود.
• افراد مبتلا به اسپینا بیفیدا. خطر آلرژی به لاتکس در افراد مبتلا به اسپینا بیفیدا بیشتر است. اسپینا بیفیدا نقص مادرزادی که بر رشد ستون فقرات تأثیر می گذارد. افراد مبتلا به این اختلال اغلب از طریق مراقبت های بهداشتی زودرس و مکرر در معرض محصولات لاتکس قرار می گیرند. افراد مبتلا به اسپینا بیفیدا همیشه باید از مصرف محصولات لاتکس خودداری کنند.
• افرادی که چندین عمل جراحی یا اقدامات پزشکی انجام می دهند. تماس مکرر با دستکش لاتکس و محصولات پزشکی خطر ابتلا به آلرژی به لاتکس را افزایش می دهد.
• کارکنان مراکز بهداشتی. اگر در مراکز مراقبت های بهداشتی کار می کنید، در معرض خطر ابتلا به آلرژی به لاتکس قرار دارید.
• افرادی که سابقه آلرژی شخصی یا خانوادگی دارند. اگر آلرژی دیگری مانند تب یونجه یا آلرژی غذایی داشته باشید یا اینکه در خانواده شما حساسیت و آلرژی شایع است، در معرض خطر آلرژی لاتکس قرار دارید.

حساسیت به لاتکس چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص آلرژی به لاتکس بعضی اوقات یک چالش است. پزشک پوست بیمار را معاینه می کند و درباره علائم و سابقه پزشکی شما سوالاتی می پرسد. در مورد واکنش های خود به لاتکس و علائم و نشانه های آلرژی دیگری که دارید، به پزشک خود بگویید. پزشک همچنین سوالاتی را برای رد سایر دلایل علائم شما مطرح می کند.

آزمایش پوست می تواند در تشخیص آلرژی ها موثر باشد. در این آزمایش پزشک از یک سوزن کوچک برای قرار دادن مقدار کمی لاتکس در زیر سطح پوست روی بازو یا پشت استفاده می کند. اگر به لاتکس حساسیت داشته باشید در هنگام قرار گرفتن در برابر لاتکس، برجستگی هایی بر روی پوست شما ایجاد می شود. فقط یک متخصص آلرژی یا پزشک دیگری که در آزمایش پوست تجربه کافی دارد می تواند این آزمایش را انجام دهد. آزمایش خون همچنین ممکن است برای بررسی حساسیت به لاتکس انجام شود.

درمان حساسیت به لاتکس

در حال حاضر هیچگونه درمان قطعی برای از بین بردن حساسیت به لاتکس وجود ندارد. بنابراین سعی همه پزشکان اینست که با دادن داروهای مختلف کمی بتوانند از علائم و نشانه­های این بیماری که توانسته باعث آزار افراد شود کم کنند. به­طور مثال اگر فرد با بروز این حساسیت به اگزما مبتلا شده باشد پزشکان سعی می­کنند با دادن داروها و انواع پماد برای حساسیت پوستی به لاتکس به درمان اگزما دست و سایر اندام­های بدن بپردازند.در ادامه با برخی از مهمترین روش­های درمان حساسیت به لاتکس کاندوم یا دستکش و داروهایی که پزشکان تجویز می­کنند آشنا می­شویم:

• تجویز قرص­های آنتی هیستامین و آدرنالین برای کاهش علائم در بروز حساسیت های سطحی و موقتی بسیار مفید است.
• تجویز داروهای کورتون دار برای سرکوب موقتی سیستم ایمنی بدن نیز رایج است.
• تجویز آنتی بیوتیک ها در صورت عفونی شدن زخم ها در مواقع پیشرفت بیماری نیز بسیار مفید است.
• در صورت تشدید این حساسیت و بروز درد در ناحیه، استفاده از مسکن ها نیز توصیه می شود.
• تجویز پمادها و کرم­هایی که التهابات را کاهش داده و از میزان خارش کم کند. این کرم ها معمولا حاوی مقادیر مشخصی کورتیکواستروئید هستند.
• در صورت بروز حساسیت شدید پزشک تزریق آمپول اپی نفرین (epinephrine ) را برای جلوگیری از آنافیلاکسی تجویز می کند.