علی بابا یک شرکت تجارت الکترونیک چینی است که سرویس های C2C، B2C و B2B را از طریق پورتال های وب ارائه می دهد. سرویس های پرداخت الکترونیکی، موتورهای جستجوی خرید و رایانش ابری داده محور از جمله دیگر سرویس های این شرکت هستند. وب سایت علی بابا در سال ۱۹۹۹ توسط جک ما بنیان گذاری شد. هدف از راه اندازی این پورتال B2B این بود که تولیدکنندگان چینی بتوانند با خریداران خارج از کشور ارتباط برقرار کنند. در سال ۲۰۱۲، درآمد دو پورتال علی بابا به ۱۷۰ میلیارد دلار رسید. این شرکت در سال ۲۰۱۶ توانست شرکت وال مارت را پشت سر بگذارد و عنوان بزرگ ترین خرده فروشی دنیا را از آن خود کند. این شرکت در بیش از ۲۰۰ کشور فعالیت می کند و به عنوان یکی از بزرگ ترین شرکت های اینترنتی دنیا شناخته می شود. ۵۰۰ میلیون کاربر فعال به طور ماهیانه از اپلیکیشن موبایل علی بابا استفاده می کنند. حجم ناخالص کالای این شرکت از ترکیب شرکت های آمازون و ای بی بیشتر است.
علت نام گذاری علی بابا
جالب است بدانید که نام شرکت علی بابا از ادبیات ایران و کتاب هزار و یک شب گرفته شده است. جک ما می گوید: روزی در یک کافی شاپ در سانفرانسیسکو نشسته بودم و به این فکر کردم که علی بابا نام خوبی است. در همین فکر بودم که خدمتکار کافی شاپ آمد تا سفارشم را بگیرد. از او پرسیدم آیا علی بابا را می شناسد؟ او گفت: «بله». از او خواستم تا بیشتر در مورد این موضوع توضیح دهد و او در جواب جمله معروف علی بابا را تکرار کرد و گفت: «سسمی باز شو». من که از این موضوع شگفت زده شده بودم به خیابان رفتم و از ۳۰ نفر دیگر پرسیدم که آیا علی بابا را می شناسند؟ مردم هند، آلمان، توکیو، چین و ... همه علی بابا را می شناختند و در پاسخ می گفتند سسمی باز شو. علی بابا دارای شخصیتی مهربان و باهوش بود که به مردم روستایی کمک می کرد و به همین دلیل نزد مردم محبوب است. تلفظ نام علی بابا راحت است و مردم سراسر جهان آن را می شناسند، بنابراین این نام را برای سایت انتخاب کردیم. ما همچنین نام علی ماما را نیز برای گسترش کارمان در آینده ثبت کرده ایم.
داستان شکل گیری برند علی بابا
در سال ۱۹۹۹ شرکت علی بابا با یک تیم ۱۸ نفره از بنیان گذاران آغاز به کار کرد. رهبری این تیم را جک ما بر عهده داشت و فعالیت های شرکت از آپارتمان او انجام می شد. این شرکت در همان سال توانست مبلغ ۵ میلیون دلار از سرمایه گذاران دریافت کند. ایده شرکت آن ها به اندازه ای جالب بود که توانستند سال بعد ۲۰ میلیون دلار سرمایه از سافت بانک دریافت کنند. در سال ۲۰۰۰ بیش از ۱ میلیون کاربر در سایت علی بابا ثبت نام کرده بودند. شرکت علی بابا سعی داشت فعالیت های خود را گسترده تر کند. به همین منظور وب سایت فروشگاه آنلاین Taobao در سال ۲۰۰۳ و باز هم در آپارتمان جک ما بنیان گذاشته شد.
وب سایت Taobao
این وب سایت برای معرفی محصولات متنوع به منظور خرده فروشی راه اندازی شد و امروزه به عنوان بزرگ ترین پلت فرم چینی خرید آنلاین C2C شناخته می شود. طبق گزارش الکسا، این وب سایت توانست در سال ۲۰۱۵ به عنوان دومین سایت پربازدید چین شناخته شود. علت محبوبیت Taobao این بود که از پلت فرم پرداخت شخص ثالث استفاده می کرد. ثبت نام رایگان و تراکنش های بدون کمیسیون از جمله دیگر دلایل محبوبیت این وب سایت بودند. ۸۵ درصد درآمد کل شرکت از تبلیغات به دست می آید. برنامه ی دانشگاهی این وب سایت در سال ۲۰۰۶ و با هدف آموزش تجارت الکترونیکی به خریداران و فروشندگان تنظیم شد. سایت Taobao در سال ۲۰۱۰، یک گروه وب سایت خرید در چین با نام Juhuasuan راه اندازی کرد. این وب سایت خدمات جدیدی با نام فروش تازه برای کاربران فراهم می کرد. به این صورت که محصولات این وب سایت تنها برای مدت زمان مشخصی روی وب سایت قرار می گیرند. در نتیجه خریداران برای بهره مندی از تخفیف باید خرید خود را در مدت زمان تعیین شده انجام دهند. این سایت به اندازه ای موفق بود که در سال ۲۰۱۱ به یک کسب و کار مستقل تبدیل شد.
سرویس Alipay
این سرویس در سال ۲۰۰۴ توسط شرکت علی بابا راه اندازی شد. این سرویس یک پلت فرم پرداخت آنلاین شخص ثالث است که هزینه ای برای تراکنش ها ندارد. همچنین سرویسی ارائه می دهد که خریداران به کمک آن می توانند به فروشندگان اعلام کنند آیا از خرید خود راضی بوده اند یا خیر. شرکت علی بابا در یک اقدام جنجالی از سرویس Alipay جدا شد. طبق گزارشات تحلیلی، این سرویس با ۳۰۰ میلیون کاربر، بزرگ ترین سهام بازار چین را دارد. Alipay در سال ۲۰۱۳ محصول مالی جدیدی با نام Yu'ebao ارائه کرد. شرکت علی بابا نیز در سال ۲۰۱۵ اعلام کرد که قصد دارد سرویس پرداخت مبتنی بر تشخیص چهره را به بازار معرفی کند.
سرویس (Alibaba Cloud (Aliyun
شرکت علی بابا در جشن ۱۰ سالگی تأسیس خود یعنی در سال ۲۰۰۹، پلت فرم های رایانش ابری خود را معرفی کرد. این پلت فرم ها شامل داده کاوی تجارت الکترونیک، پردازش داده های تجارت الکترونیک و سفارشی سازی داده ها هستند. اپراتورهای تحقیق و توسعه ی این پلت فرم در هانگژو، پکن، هنگ کنگ، سنگاپور، سیلیکون ولی و دوبی مستقر هستند. Alibaba Cloud یکی از بزرگ ترین شرکت های کامپیوتری های اند در چین است.
سرویس AliExpress
AliExpress یک سرویس خرده فروشی آنلاین است که در سال ۲۰۱۰ راه اندازی شد. این سرویس از کسب و کارهای کوچک چینی تشکیل شده است و آن ها را به خریداران سراسر جهان معرفی می کند. این سایت به عنوان پربازدیدترین سایت تجارت الکترونیک در روسیه شناخته شده است. این سایت مشابه آمازون است و هر چیز که بخواهید، می توانید در آن پیدا کنید. فروشندگان این سایت شرکت ها یا افراد مستقل هستند و می توانند به طور مستقیم با خریداران ارتباط برقرار کنند. تفاوت اصلی آن با Taobao در این است که خریداران بین المللی را که به طور عمده در آمریکا، روسیه، برزیل یا اسپانیا هستند هدف قرار می دهد.
سرویس Yahoo! China
این سرویس در سال ۱۹۹۹ راه اندازی شد. شرکت علی بابا در سال ۲۰۰۵ همکاری خود را با شرکت یاهو آغاز کرد و درنتیجه مدیریت سرویس آن را در چین بر عهده گرفت. این پورتال چینی سرویس های اینترنتی مانند اخبار، ایمیل و جستجو را به کاربران عرضه می کند. شرکت علی بابا در سال ۲۰۱۳ اعلام کرد که طی توافقنامه ای، سرویس های فنی Yahoo! China دیگر فعالیتی نخواهند داشت. بنابراین کاربران این سرویس ایمیل چند ماه فرصت داشتند که پیام های خود را به سرویس پیام رسان Aliyun منتقل کنند.
جک ما
ما یون (jack ma)، در تاریخ ۱۰ سپتامبر سال ۱۹۶۴ در هانگژوی چین به دنیا آمد. پدر و مادر او نوازنده و راوی قصه های محلی بودند و درآمد متوسطی داشتند. در آن زمان صنعت توریسم در هانگزو رونق گرفته بود و توریست های انگلیسی زبان زیادی از این شهر بازدید می کردند. ما یون علاقه ی زیادی به یادگرفتن زبان انگلیسی داشت و بنابراین هر روز ۷۰ دقیقه دوچرخه سواری می کرد تا خودش را به هتل بین المللی هانگژو برساند و با توریست ها انگلیسی صحبت کند. او برای توریست ها تورهای مجانی در سطح شهر برگزار می کرد تا زبان انگلیسی خود را تقویت کند. او این کار را به مدت ۹ سال انجام داد و در این مدت با یکی از خارجی ها دوستی نزدیکی برقرار کرد. تلفظ نام «ما یون» برای دوستش سخت بود و به همین دلیل او را «جک» صدا می کرد.
در سال ۱۹۹۴ خبر اینترنت در همه جای دنیا پیچیده بود و جک ما و دوستانش برای آشنایی با آن به آمریکا سفر کردند. او بعد از آشنایی با اینترنت، اولین کاری که انجام داد این بود که در مورد کشور چین جستجو کند. او برخلاف باورش نتوانست هیچ اطلاعاتی از چین در اینترنت پیدا کند. بنابراین تصمیم گرفت وب سایتی در این مورد راه اندازی کند. او سایت خود را در ساعت ۹:۴۰ راه اندازی کرد و در ساعت ۱۲:۳۰ دقیقه چند نفر به او پیغام دادند تا بیشتر در مورد کارش آشنا شوند. بعد از این ماجرا او متوجه شد که اینترنت دنیای بزرگی است و فرصت های زیادی برای تجارت دارد. جک ما در سال ۱۹۹۵ به همراه همسر و یکی از دوستانش مبلغ ۲۰ هزار دلار وام گرفت و اولین شرکت خود را تأسیس کرد. شرکت آن ها در زمینه ی طراحی وب فعالیت داشت و برای شرکت های دیگر وب سایت طراحی می کرد. China Yellow Pages نام اولین شرکت جک ما بود و توانست در طی ۳ سال مبلغ ۸۰۰ هزار دلار درآمد کسب کند. او در یکی از کنفرانس های خود در سال ۲۰۱۰ اعلام کرد که در سن ۳۳ سالگی با اینترنت آشنا شده و تا به حال حتی یک خط هم کدنویسی انجام نداده است.
او مدتی در یک شرکت تجارت الکترونیک مشغول به کار بود اما در سال ۱۹۹۹ استعفا داد و با اعضای گروهش به هانگژو بازگشت. او به کمک ۱۸ نفر از دوستانش تجارت B2B را از آپارتمانش آغاز کرد و بعد از موفقیت های اولیه، توانست نظر سرمایه گذاران را جلب کند و کسب و کار خود را رونق دهد.
شکست های شرکت علی بابا
جک ما در طول زندگی خود شکست های زیادی تجربه کرده است. از رد شدن در امتحانات دوره ی ابتدایی و دبیرستان گرفته تا ۳۰ بار درخواست ناموفق برای استخدام در شرکت های مختلف. اما شکست های جک ما به همین جا ختم نمی شود او بعد از راه اندازی شرکت علی بابا نیز با سختی های زیادی روبه رو شد:
۱- قرار گرفتن در معرض ورشکستگی
این شرکت در ۳ سال اول راه اندازی خود نتوانست به سوددهی برسد. آن ها در ابتدای کار رشد زیادی داشتند اما بعد از فروکش کردن تب اینترنت، تنها ۱۸ ماه تا ورشکستگی فاصله داشتند. این شرکت بسیاری از کارمندان خود را تعدیل کرد و حقوق ها را پایین آورد تا توانست خودش را نجات دهد.
۲- عدم انگیزه دهی به کارمندان
جک ما در یکی از بدترین تصمیم های مالی و انگیزشی، به ۱۸ نفر از کارمندان اصلی شرکت علی بابا گفت که آن ها هرگز نمی توانند جزو مدیران اجرایی شرکت باشند. او قصد داشت مدیران شرکت را از میان افرادی به غیر از اعضای اصلی علی بابا انتخاب کند. جک ما در این باره می گوید: «درسی که من در تیره ترین روزهای علی بابا گرفتم این بود که شما باید در همه حال به کارمندان خود ارزش دهید و کاری کنید که آن ها احساس نوآوری و خلاقیت داشته باشند.»
۳- سایت Koubei.com
یکی از کارمندان سابق شرکت علی بابا، سایت Koubei.com را در سال ۲۰۰۴ راه اندازی کرد. این سایت تجارت الکترونیک بر اطلاعات مصرفی تمرکز کرده بود و ۱ میلیون کاربر داشت. شرکت علی بابا در سال ۲۰۰۶ حدود ۶ میلیون دلار روی این سایت سرمایه گذاری کرد و ۲ سال بعد کل شرکت را خرید. این شرکت بسیار موفق بود تا اینکه در سال ۲۰۰۹ با سایت Taobao ادغام شد. شرایط آن طور که پیش بینی شده بود اتفاق نیفتاد و شرکت برای جبران خسارت آن مجبور شد مبلغ زیادی هزینه کند.
۴- سرمایه گذاری روی Stars Express
Stars Express یک شرکت حمل و نقل است که در سال ۲۰۰۹ تأسیس شد. شرکت علی بابا در سال ۲۰۱۰ مبلغ ۷۰ میلیون یوان (واحد پول چین) روی این شرکت سرمایه گذاری کرد. در آن زمان JD.com هنوز به یکی از شرکت های راهبردی در زمینه ی تجارت الکترونیک تبدیل نشده بود. با این حال Stars Express به دلیل ضعف مدیریتی در سال ۲۰۱۲ فعالیت های خود را تعطیل کرد. علی بابا با سرمایه گذاری کردن روی این شرکت، شانس خود را برای توسعه ی سیستم های حمل و نقل از دست داد و JD.com در این زمینه از آن پیشی گرفت.
۵- پلت فرم B2B
مدیرعامل بخش سرویس B2B شرکت علی بابا به مشتری های چینی خود اجازه داده بود که در استفاده از پلت فرم تقلب کنند. در ایمیلی که در سال ۲۰۱۰ به طور عمومی منتشر شد، جک ما از قضیه خبر دار شد و فهمید که علت چنین اتفاقی، ضعف مدیریتی خودش بوده است.
۶- اپلیکیشن laiwang
اپلیکیشن پیان رسان laiwang در سال ۲۰۱۳ توسط شرکت علی بابا منتشر شد. این پیام رسان در رقابت با اپلیکیشن هایی مانند وی چت نتوانست رضایت کاربران را جلب کند. شرکت علی بابا شکست خود را پذیرفت و در سال ۲۰۱۴ روی اپلیکیشن آمریکایی تانگو سرمایه گذاری کرد.
۷- سرویس Alipay
طبق قانونی که در سال ۲۰۱۰ از سوی بانک مرکزی چین اعلام شد، تمام شرکت های پرداخت شخص ثالث باید برای دریافت گواهی مدیریت اقدام می کردند. سرویس Alipay به عنوان یک شرکت تماما خارجی شناخته می شد. این شرکت برای اینکه بتواند گواهی دریافت کند، تصمیم گرفت به عنوان شرکت تأمین مالی داخلی منتقل شود. سهام داران شرکت علی بابا مانند سافت بانک و یاهو در طول فرآیند انتقال سهام با تصمیم جک ما مخالفت کردند. اگرچه سرویس Alipay درنهایت گواهی خود را دریافت کرد؛ اما این بحث و کشمکش ها به شهرت جک ما لطمه زد.
۸- سرویس Yahoo China
تنها ۳ ماه طول کشید تا شرکت علی بابا بتواند سرویس Yahoo China را بخرد. با امضای این قرارداد مبلغ ۱ میلیارد دلار سرمایه از طرف یاهو به شرکت علی بابا پرداخت شد. درحالی که ۳۹ درصد حق سهام آن به یاهو داده شد. پیشرفت های بعدی نشان داد که Yahoo China مشارکت کمی در توسعه ی گروه داشته است. درواقع شرکت علی بابا فرصت حیاتی توسعه ی استراتژی موتورهای جستجو برای شرکت های بزرگ و کوچک خود را از دست داد. بدتر از آن اینکه گزارشی در سال ۲۰۰۷ منتشر شد و طی آن اعلام شد که شرکت یاهو در سال ۲۰۱۰ قصد دارد قدرت اعضای هیئت مدیره ی خود را افزایش دهد. اما هیچ اقدامی بابت جلوگیری از اخراج جک ما از هیئت مدیره انجام نداده است.
وضعیت کنونی برند علی بابا
شرکت علی بابا در سال ۲۰۱۶ درآمد بسیار بالایی داشت و به عنوان بزرگ ترین اقتصاد خرده فروشی دنیا شناخته شد. این شرکت در راستای برنامه های پرورش استعداد، اقدام به برگزاری دوره های جهانی مدیریت کرده است تا بتواند مدیران لایق و کارآمدی برای آینده ی شرکت خود انتخاب کند. شرکت علی بابا علاوه بر خرده فروشی، در زمینه های دیگری مانند تولید ماشین های هوشمند نیز فعالیت می کند. خودروی اسپرت شرکت علی بابا OS'Car نام دارد و بر اساس سیستم عاملی به نام YunOS کار می کند. هدف این شرکت از اتصال خودروها به اینترنت، این است که زندگی بهتری برای مردم دنیا فراهم کند.
شرکت علی بابا در سال ۲۰۱۷ رشد ۴۰۹ میلیارد دلاری داشته و به عنوان یکی از ۱۰ شرکت باارزش دنیا شناخته شده است. این شرکت بیش از ۵۰ هزار کارمند در سراسر دنیا دارد و در تلاش است تا تمامی سرویس های خود را گسترش دهد.
حقایق جالبی که در مورد شرکت آمازون نمی دانید!
