یبوست عارضه ای شایع پس از زایمان است. حتی اگر در دوران بارداری اصلاً مشکل یبوست نداشته اید، پس از زایمان ممکن است دچار این مشکل شوید. این حالت تا چند روز بعد از زایمان طبیعی است و جای نگرانی ندارد. در این مطلب می توانید با دلایل ایجاد یبوست، روش های رفع آن و موارد نیازمند مراجعه به پزشک آشنا شوید.
به وجود آمدن یبوست بعد از زایمان در بین مادران زائو، امري کاملا رایج است. حدود 20٪ از مادران زائو با این مشکل مواجه مي شوند. لازم است بدانيد كه علت اساسی این مشکل در بسیاری از زنان باردار، داشتن فعالیت کمتر در این دوره از زندگی است. همچنین، مصرف داروهاي مختلف در دوران بارداری هم ممکن است اجابت مزاج مادران باردار را تغییر دهد. سپری کردن يك دوره طولانی بدون خوردن مواد غذايي، در هنگام انجام عمل سزارین هم دلیل دیگری است که منجر به بروز یبوست بعد از زایمان می شود. عملکرد طبیعی روده با مصرف مواد غذایی سالم و پر فیبر، به راحتی می توانید در طی 3 الی 4 روز بعد از زايمان، این مشکل را حل کند. خبر خوبي که می توانیم در این باره به شما مادران باردار بدهیم، این است که مشکل يبوست معمولا در عرض چند روز بعد از زایمان از بین خواهد رفت.
علل بروز یبوست بعد از زایمان
- یبوست می تواند به دلیل ابتلای مادر به اسهال شديد در دوران بارداری و یا در اوایل روند زایمان طبيعي باشد.
- همچنین، به دليل کاهش طبیعی حرکات روده در طول انجام عمل زایمان، امكان يبوست در مادران باردار بالا مي رود. چون اعصاب این منطقه (به دلیل قرار گرفتن در اطراف واژن و مقعد) می تواند به دليل کشش ایجاد شده در هنگام زایمان طبيعي و يا عمل سزارين، به بی حسی کاملي مبتلا شود.
- ویتامین های مصرفی در دوران بارداری و شیردهی نیز می تواند منجر به یبوست بعد از زایمان شود. به یاد داشته باشید که حتی مصرف قرص آهن هم در طول دوران بارداری می تواند در مادران باردار، ایجاد یبوست کند.
- از آنجايي كه دستگاه گوارش مادر باردار در حین انجام عمل زایمان طبيعي بسیار آهسته کار می کند ، این نکته نیز می تواند به بروز یبوست کمک کند.
- وجود استرس و اضطراب علت دیگری است که می تواند راه های خروجي مدفوع را سفت کند و ترس مادر هم از بروز درد هنگام اجابت مزاج ممکن است باعث شود تا یبوست در او بیشتر گردد.
- برخی از زنان از یبوست مزمن بعد از زایمان شکایت دارند، که بروز این حالت می تواند به دلیل ترشح سطح بالایي از هورمون پروژسترون در بدن آن ها در طول دوران بارداری باشد.
- بخیه های زده شده و کبودی به وجود آمده در طول روند زایمان طبيعي، استفاده از توالت را برای مادران زائو، بعد از زایمان بسیار ناراحت کننده خواهد كرد. احساس ترس مادر از این که نشستن در دستشویی، ممكن است باعث پاره شدن بخیه هاي او شود، یبوست بعد از زایمان را چند برابر مي كند.
- گاهی اوقات پزشکان، از ابزاری مانند فورسپس برای کمک به تولد نوزاد استفاده می کنند ، كه باز کردن دهانه رحم در چنين حالتي سبب کند شدن حرکات روده در طول فشار دادن نوزاد به فضای خارج از بدن مادر، می تواند علت دیگری برای بروز یبوست در مادر زائو شود.
- بسیاری از زنان زائو استفاده از توالت عمومی در بیمارستان را دوست ندارند. آن ها استفاده از این دستشویی را با توجه كثيفي موجود، ناراحت کننده می دانند.
- به یاد داشته باشید که مصرف مسکن ها مانند پتیدین و یا diamorphine، برای تسکین درد در حین روند زایمان طبيعي، می تواند سبب کاهش سرعت حرکات روده در مادر زائو شود
راهکارهایی برای رفع یبوست پس از زایمان
اگر اقدامات لازم برای رفع مشکل یبوست را انجام دهید، به احتمال زیاد این مشکلات در طول چند روز برطرف می شود. چند توصیه برای جلوگیری از یبوست و تسهیل در دفع مدفوع وجود دارد که برخی از آنها شامل موارد زیر است:
- نیاز به دفع را نادیده نگیرید: هیچ وقت نیاز به این احساس را پشت گوش نیندازید، حتی اگر چند بار اول برایتان سخت است. هرچه بیشتر معطل کنید، مدفوعتان سفت تر می شود و این اتفاق دردتان را تشدید می کند.
- مواد غذایی سرشار از فیبر بخورید: سعی کنید هر روز بیشتر مواد غذایی سالم و مناسب مثل مواد غذایی فیبرداری شامل میوه ها و سبزیجات تازه، غلات کامل صبحانه و نان کامل و برنج قهوه ای بخورید.
- زیاد مایعات بنوشید: مصرف مایعات یا یک لیوان آب میوه در روز، به خصوص آب آلو مفید است. عده ای با نوشیدن مایعات گرم کمی بعد از بیدار شدن از خواب راحت تر مدفوع می کنند.
- پیاده روی کنید: شاید در ابتدا راه رفتن برایتان سخت باشد، به خصوص اگر سزارین کرده باشید یا اپیزیوتومی داشته اید، اما حتی کمی قدم زدن هم در اطراف خانه به دفع مدفوع شما کمک می کند.
- ملین مصرف کنید: در مورد مصرف داروی ملین از پزشک یا مامای خود بپرسید. اگر پارگی در ناحیۀ پرینه دارید که تا مقعد کشیده شده، لازم است داروی ملین مصرف کنید. اگر بواسیر یا هموروئید دارید یا مکمل های قوی آهن برای کم خونی یا داروی مسکنی مصرف می کنید که روی حرکات روده تأثیر می گذارد، باز هم داروی ملین برایتان مفید خواهد بود.
چه زمان درخواست کمک کنیم؟
غیر از بررسی تغییرات حرکات روده، حواستان به برخی علائم خطر که نشان دهنده مشکلات جدی تری است نیز باشد. دکتر مسترسون معتقد است که مدفوع بسیار شل و آبکی، مانند اسهال انفجاری و همچنین بیش از ۵ بار اجابت مزاج در روز باید به پزشک گزارش داده شود.همچنین در صورت مشاهده خون در مدفوع، تغییر رنگ آن و درد غیرطبیعی باید هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنید. این موارد نشان دهنده شقاق مقعد است.شقاق مقعد خراش هایی کوچک در اطراف مقعد است که معمولا بر اثر زور زدن زیاد هنگام اجابت مزاج و در طول زایمان ایجاد می شود. این مشکل مانند هموروئید قابل درمان است، اما در موارد حاد نیاز به جراحی و ترمیم خواهد بود.
طبق یک مطالعه، هموروئید و شقاق مقعد در سه ماهه آخر بارداری و پس از زایمان شایع است. از بین ۲۸۰ بانویی که مورد مطالعه قرار گرفتند، تقریبا نیمی از آن ها بیماری های اطراف مقعد را تجربه کردند که ۳۴ درصد آن ها نیز پس از زایمان به هموروئید و شقاق مقعد مبتلا شده بودند.در آخر این که، تب پس از زایمان نیز باید به پزشک گزارش شود. دمای بیش از ۳۸ درجه سانتی گراد می تواند نشانه ای از مشکلات جدی پس از زایمان باشد که نمی توان آن را نادیده گرفت. ممکن است دچار عفونت در ناحیه رحم، واژن، مجاری ادراری و یا در محل برش سزارین یا جراحت های اطراف مقعد شده باشید.
آشنایی با تمرینات آبی در بارداری
